Kontrole celno-skarbowe zaczynają wypierać tradycyjne kontrole podatkowe

4 miesięcy temu 91

Jakim jesteś inwestorem? Sprawdź, czy działasz jak Warren Buffett

2025-06-14 19:00

publikacja
2025-06-14 19:00

W latach 2019-24 organy skarbowe wszczęły ok. 117,5 tys. kontroli. Coraz większą rolę odgrywają kontrole celno-skarbowe, a spada znaczenie kontroli podatkowych – wynika z opublikowanego we wtorek raportu MDDP, opracowanego we współpracy z Konfederacją Lewiatan.

Kontrole celno-skarbowe zaczynają wypierać tradycyjne kontrole podatkowe

„W ostatnich latach widać wyraźny wzrost znaczenia kontroli celno-skarbowych, które zaczynają wypierać tradycyjne kontrole podatkowe. W 2019 roku stanowiły one tylko 12,5 proc. wszystkich kontroli, a w 2024 roku już ponad 38 proc. Zgodnie z informacjami płynącymi z KAS ten trend ma się utrzymać” – poinformowano w raporcie „Przedsiębiorcy pod lupą fiskusa”, opracowanym m.in. przez kancelarię MDDP.

Wskazano, że z jednej strony to urzędy celno-skarbowe powinny być najlepiej przygotowane do prowadzenia badania rozliczeń podatkowych, ale z drugiej oceniono, że przepisy dość słabo zabezpieczają pozycję podatnika w trakcie kontroli celno-skarbowej. Chodzi o to, że w przypadku tych kontroli organy podatkowe mają zdecydowanie szersze uprawnienia i nie istnieją sztywne ramy ich trwania.

„Kontrole, zarówno podatkowe, jak i celno-skarbowe, nadal są często stosowanym narzędziem sprawdzania przedsiębiorców. W latach 2019–2024 wszczęto łącznie ok. 117,5 tys. kontroli – średnio 77 dziennie (59 podatkowych i 18 celno-skarbowych). Najwięcej kontroli wszczęto w 2022 roku, najmniej – w 2024. To może być efektem coraz lepszego dostępu do danych o podatnikach i skuteczniejszego typowania firm do kontroli” – podano w raporcie.

Autorzy wskazali, że w latach 2019–2024 urzędy wykryły uszczuplenia podatkowe na ponad 45 mld zł. Uszczuplenia przekraczające 18 mld zł zostały wykryte podczas kontroli podatkowych, zaś ponad 27,5 mld zł to efekt kontroli celno-skarbowych.

Jak podano, średnia kwota zaległości stwierdzona podczas jednej kontroli celno-skarbowej przekraczała 1 mln zł. "To pokazuje, że nie można lekceważyć żadnej kontroli, ponieważ wiąże się ona z bardzo dużym ryzykiem podatkowym. Zatrważające są dane dotyczące tzw. +skuteczności+ kontroli. W 2024 roku nieprawidłowości wykryto w 98 proc. kontroli podatkowych i 94 proc. kontroli celno-skarbowych!” – przekazali autorzy raportu.

Ocenili, że taki odsetek skuteczności kontroli może wynikać ze świetnego typowania przedsiębiorców do przeprowadzenia kontroli. Dodali, że takie powody podaje KAS. „Jednak może to być również wyraźny znak, że w sytuacji, gdy dochodzi już do wszczęcia kontroli, to organy podatkowe nie chcą odchodzić +z pustymi rękami+ i prawie zawsze znajdują nieprawidłowości w rozliczeniach. O tym, że te ustalenia często mogą nie mieć uzasadnionych podstaw, świadczy stosunkowo niska liczba wpłat zaległości podatkowych po kontroli” – podali.

Zwrócili uwagę, że „niepokoi (…) sposób wszczynania kontroli podatkowych”. Autorzy przypomnieli, że zgodnie z przepisami podatnik powinien zostać wcześniej o niej poinformowany, aby mieć szansę dobrowolnie poprawić swoje rozliczenia. Tymczasem - jak podano - tylko w 1 na 10 przypadków podatnik dostaje takie zawiadomienie. "To pokazuje, że mamy do czynienia z gwarancją procesową podatników, która jest tylko +na papierze+. W rzeczywistości przedsiębiorcy są zaskakiwani i nie mogą wcześniej skorygować błędów” – wskazali autorzy raportu.

Dodali, że kontrole potrafią trwać miesiącami, a nawet latami, co - ich zdaniem - jest zbyt długim okresem. Nie tylko utrudnia to przedsiębiorcom prowadzenie działalności, ale także powoduje narastanie odsetek od zaległości.

„To wszystko pokazuje, że +kontrola+ to słowo-klucz w relacjach między podatnikami a organami podatkowymi. Z jednej strony – jako jedna z kluczowych procedur sprawdzających rozliczenia podatkowe. Ale z drugiej strony – jako konieczność nadzorowania działań organów podatkowych, aby zapewnić podatnikom, że sprawdzanie rozliczeń jest rzetelne, a uprawnienia podatników w odpowiedni sposób realizowane” – podano w raporcie. (PAP)

ms/ pad/