Jedyny dobry sposób na usunięcie kleszcza z ciała. Nie wykręcaj!

• Jak dbasz o zdrowie? Odpowiedz na te pytania i poznaj opinię ekspertów!
• Więcej aktualnych wiadomości znajdziesz na stronie głównej Onetu

Dlaczego kleszczy trzeba się bać?

Kleszcze są klasyfikowane jako pajęczaki. To pasożyty, które do przetrwania potrzebują krwi żywiciela — zwierzęcia albo człowieka. Kleszcze mają bardzo wysoko rozwinięte aparaty gębowe umożliwiające precyzyjne przecięcie skóry, a następnie wczepienie się w nią. Niestety, tego procesu nie jesteśmy w stanie zauważyć, ponieważ w ślinie kleszcza jest środek znieczulający, który działa miejscowo, jednak nie tylko.

Te pasożyty są nazywane siedliskiem patogenów. W ich ślinie może znajdować się bowiem wirus kleszczowego zapalenia mózgu. Z kolei w jelitach — bakteria Borrelia burgodorferi odpowiedzialna za boreliozę, kiedyś nazywaną chorobą z Lyme.

Co zrobić, kiedy zauważymy wbitego w skórę kleszcza?

Kiedy zbliżają się ciepłe dni, w mediach pojawia się coraz więcej komunikatów, które ostrzegają przed kleszczami i chorobami, które przenoszą. Kiedy zatem zauważamy wbitego w naszego skórę kleszcza, wpadamy w panikę. Od razu chcemy go wyciągnąć. Najwięcej słyszeliśmy o złapaniu go pęsetą i powolnym wykręcaniu. To nie jest jednak dobra metoda.

"Nie zaleca się wykręcania, ewentualnie lekkie przekręcenie o 180 st. i prostopadły ruch do góry. Kleszcza należy uchwycić jak najbliżej skóry specjalnym przyrządem do usuwania kleszczy (haczykiem lub lassem) i usunąć jednym prostym ruchem w osi wkłucia" — powiedział dr hab. n. med. Wojciech Feleszko w filmie dostępnym na Instagramie. "Kręcenie zwiększa ryzyko oderwania jego części" — dodał.

Według lekarza kleszcza możemy wyciągnąć za pomocą specjalnego zestawu do usuwania kleszczy ze środkiem do ich zamrażania. Po zamrożeniu nie będzie mógł wydzielać toksycznej śliny, co ułatwi bezpieczne usunięcie kleszcza.

Wiele osób wyciągając pasożyta, smaruje go masłem lub alkoholem. Jednak to również nie jest najlepsze rozwiązanie. "Stosowanie masła, spirytusu czy innej substancji może tylko podrażnić kleszcza i zwiększyć ryzyko transmisji patogenów takich jak Borrelia" — powiedział pediatra.

Koniecznie sprawdź: Ile kleszczy można złapać w godzinę? Wynik eksperymentu szokuje

Podczas usuwania kleszcza musimy pamiętać o tym, by nie naciskać na jego odwłok. W jelicie pasożyta mogą znajdować się bakterie Borrelii, które nieumyślnie wtłoczymy w skórę, jednocześnie "pozostawienie fragmentu główki w skórze nie stanowi zagrożenia i najczęściej nie wymaga interwencji".

Po usunięciu kleszcza nie musimy iść od razu do lekarza. Antybiotykoterapia nie jest wskazana. Trzeba jednak obserwować objawy. W przypadku boreliozy najważniejszy jest czas usunięcia kleszcza. "Ryzyko [zakażenia] wzrasta znacząco po ok. 24 do 36 godzin od wkłucia pasożyta, dlatego szybkie usunięcie kleszcza znacząco redukuje ryzyko zakażenia boreliozą" — zaznaczył pediatra.

Kleszcz u kobiety w ciąży — co zrobić?

Lekarz odpowiedział również na pytanie, o to, co zrobić, jeśli kleszcz wkłuje się w skórę kobiety w ciąży. Tutaj jednak postępowanie wygląda tak samo jak u każdej innej osoby. Kleszcza trzeba usunąć zgodnie z zasadami. "W przypadku wystąpienia objawów sugerujących boreliozę należy wdrożyć leczenie. Antybiotykoterapia w ciąży jest bezpieczna np. amokstencyliną" — wyjaśnił dr hab. n. med. Wojciech Feleszko.

Warto przeczytać: Smartfon – magnes na kleszcze

Kleszcz w laboratorium — czy trzeba go zbadać po usunięciu z ciała?

Według dr. hab. n. med. Wojciecha Feleszko nie trzeba iść z wyciągniętym kleszczem do laboratorium, żeby go sprawdzić pod kątem obecności patogenów. Nie wpłynie bowiem na postępowanie kliniczne. "Obserwacja pacjenta jest dużo istotniejsza niż analiza pasożyta. Plus obserwacja pod kątem możliwych objawów chorobowych takich jak borelioza czy rumień na skórze albo kleszczowe zapalenie mózgu, czyli objawy zajęcia ośrodkowego układu nerwowego" — powiedział lekarz.

Czy w przypadku kleszczowego zapalenia mózgu stosuje się antybiotyk?

Kleszczowe zapalenie mózgu to choroba przenoszona przez wirusy. Antybiotyki nie zadziałają w ich przypadku. Stosuje się je wyłącznie w przypadku chorób wywołanych przez bakterie. Jak podkreślił dr hab. n. med. Wojciech Feleszko "jedyną skuteczną metodą zapobiegania są szczepienia ochronne".

Po usunięciu kleszcza miejsce wkłucia trzeba zdezynfekować środkiem antyseptycznym, a następnie obserwować je przez minimum 30 dni. "Należy zwrócić uwagę w szczególności na objawy takie jak rumień wędrujący oraz inne objawy ogólnoustrojowe np. gorączka, bóle mięśni lub powiększenie węzłów chłonnych" — podkreślił lekarz.

Jak powinna wyglądać skuteczna ochrona przed kleszczami?

Najważniejszym elementem ochrony przed kleszczami jest stosowanie repelentów, które nie będą szkodliwe już dla dzieci powyżej drugiego roku życia.

Kiedy wybieramy się na wycieczkę lub na biwak, a nawet spacer do parku, warto założyć ubrania z długimi rękawami, a także unikać wchodzenia w wysokie trawy oraz zarośla. Po powrocie powinniśmy dokładnie obejrzeć ciało, przede wszystkim zagłębienia (np. pod kolanami). Tym bardziej że kleszcze wybierają nietypowe miejsca, których większość z nas nie sprawdza.