"Atomowa" afera w Ukrainie. Kulisy śledztwa jak scenariusz u Pasikowskiego

Wstrząs w ukraińskim sektorze energetyki jądrowej facebook.com/zelenskyy.official

To prawdziwy wstrząs w ukraińskim sektorze energetyki jądrowej. Rząd w Kijowie podjął natychmiastowe działania – premierka ogłosiła dymisję całej rady nadzorczej, a służby antykorupcyjne zatrzymały już pierwsze osoby. W tle pojawia się nazwisko byłego wicepremiera Ukrainy i łapówki sięgające milionów hrywien.

Państwowy operator elektrowni jądrowych Energoatom znalazł się w samym centrum jednego z największych skandali korupcyjnych ostatnich lat. Ukraińskie Narodowe Biuro Antykorupcyjne (NABU) poinformowało o zatrzymaniu pięciu osób i postawieniu zarzutów wobec siedmiu podejrzanych. Wszystko wskazuje na to, że przez co najmniej 15 miesięcy członkowie grupy przestępczej systematycznie pobierali łapówki od firm współpracujących z państwowym gigantem energetycznym.

Wysokość łapówek miała wynosić od 10 do 15 proc. wartości kontraktów, co w przypadku przetargów na infrastrukturę jądrową mogło oznaczać naprawdę ogromne kwoty. Dochodzenie prowadzone przez NABU obejmuje aż tysiąc godzin nagrań z podsłuchów, a część materiałów dowodowych została już ujawniona. Służby potwierdzają, że pieniądze trafiały m.in. do byłego wicepremiera Ukrainy, którego nazwisko nie zostało na razie oficjalnie ujawnione.

Ukraiński Energoatom w centrum afery

Na te doniesienia niemal natychmiastowo zareagowała premierka Julia Swyrydenko. W specjalnym komunikacie zapowiedziała odwołanie całej rady nadzorczej Energoatomu i uruchomienie procedury powołania nowego składu. Ma się to dziać we współpracy z partnerami międzynarodowymi. Nowa rada ma mieć za zadanie nie tylko przywrócenie zaufania do spółki, lecz także pełne wsparcie dla służb śledczych i audyt wewnętrzny obejmujący wszystkie zamówienia publiczne.

– Ministerstwo Gospodarki, Środowiska i Rolnictwa musi w ciągu tygodnia przedstawić rządowi do zatwierdzenia nowy skład Rady Nadzorczej. Zadaniem nowego składu jest szybkie ponowne powołanie zarządu, przeprowadzenie pełnego audytu spółki oraz zapewnienie wszechstronnego wsparcia organom ścigania w badaniu ewentualnej korupcji – napisała w oświadczeniu Julia Swyrydenko.

Premierka poleciła również Państwowej Służbie Audytowej niezwłoczne przeprowadzenie kontroli działalności Energoatomu. Raport z tej kontroli ma trafić bezpośrednio do organów ścigania i struktur antykorupcyjnych. Jak podkreśliła szefowa rządu, celem jest nie tylko oczyszczenie spółki z nieuczciwych praktyk, ale też odbudowanie reputacji ukraińskiej energetyki w oczach partnerów zagranicznych.

Nagrania, podsłuchy i dowody. Śledczy ujawniają szczegóły

Kulisy śledztwa prowadzonego przez NABU mogłyby być inspiracją dla scenariusza filmu sensacyjnego, np. kolejnej części "Psów" Pasikowskiego. Funkcjonariusze przez ponad rok prowadzili zakrojoną na szeroką skalę operację, podczas której zgromadzili setki godzin nagrań dokumentujących wręczanie łapówek, uzgadnianie prowizji i ustalanie szczegółów korupcyjnych układów.

Według śledczych proceder miał charakter zorganizowany i sięgał najwyższych szczebli władzy w Energoatomie oraz w strukturach państwowych. Część zatrzymanych osób miała pełnić funkcje kierownicze, a przekazywane kwoty mogły sięgać milionów hrywien. Publikacja fragmentów nagrań ma na celu pokazanie determinacji ukraińskich władz w walce z korupcją, szczególnie w sektorze strategicznym, jakim jest energetyka jądrowa.

To wrażliwy moment dla ukraińskiej energetyki

Skandal wybuchł w wyjątkowo trudnym momencie. Ukraina od miesięcy zmaga się z rosyjskimi atakami na infrastrukturę energetyczną, a bezpieczeństwo energetyczne kraju stało się obecnie jednym z największych priorytetów rządu. Elektrownie jądrowe, w tym Rówieńska i Południowoukraińska, są istotne dla zapewnienia stabilnych dostaw prądu w czasie wojny i zbliżającej się zimy.

Utrata zaufania do kierownictwa państwowego operatora może osłabić pozycję Ukrainy w rozmowach z partnerami z UE i USA, którzy aktywnie wspierają transformację energetyczną tego kraju. Właśnie dlatego tak ważna dla Kijowa jest teraz szybka reakcja, przejrzystość działań i zdecydowane odcięcie się od osób zamieszanych w proceder korupcyjny.