Zwolnienie z opłat za śmieci 2025. Kto dostanie ulgę i jakie są stawki w miastach? [NOWE PRZEPISY]

Coraz większe koszty gospodarowania odpadami zmuszają gminy do inwestycji, ale to mieszkańcy ponoszą coraz wyższe opłaty. Dla wielu gospodarstw domowych to ogromne obciążenie finansowe, zwłaszcza dla osób starszych, samotnych czy rodzin z kilkorgiem dzieci. W artykule wyjaśniamy, kto w 2025 roku może uzyskać zwolnienie całkowite lub częściowe z opłaty za wywóz śmieci, na jakiej podstawie prawnej i jakie warunki trzeba spełnić. Pokazujemy również przykładowe stawki opłat obowiązujące w wybranych miastach oraz dostępne programy osłonowe, z których mogą skorzystać osoby w trudnej sytuacji.

Kto może uzyskać zwolnienie z opłaty za śmieci w 2025 roku?

Zgodnie z art. 6k ust. 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U.2024.399), rada gminy może uchwalić częściowe lub całkowite zwolnienie z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi dla określonych grup mieszkańców. W praktyce każda gmina decyduje samodzielnie, komu przyznać ulgę – na podstawie lokalnych uchwał i dostępnych środków w budżecie.

Do najczęściej uprawnionych należą:

• osoby o niskich dochodach (np. dochód nieprzekraczający kryteriów z ustawy o pomocy społecznej),
• rodziny wielodzietne posiadające Kartę Dużej Rodziny,
• osoby samotne, szczególnie emeryci i renciści prowadzący jednoosobowe gospodarstwa domowe,
• osoby kompostujące bioodpady w przydomowych kompostownikach (ulga częściowa),
• osoby z niepełnosprawnością lub długotrwale chore, które ze względu na stan zdrowia mają zwiększone koszty utrzymania mieszkania.

Niektóre gminy rozszerzają listę uprawnionych o osoby korzystające ze świadczeń rodzinnych lub posiadające określony status społeczny. Ponadto samorządy mogą tworzyć specjalne programy osłonowe. Przykładowo, w Warszawie działa "Warszawska Pomoc Osłonowa", w ramach której można uzyskać zasiłek celowy na pokrycie kosztów utrzymania mieszkania, w tym opłat za śmieci.

Jak uzyskać zwolnienie z opłat za śmieci? Gdzie złożyć wniosek?

Aby skorzystać z ulgi lub uzyskać zwolnienie z opłat za śmieci, należy złożyć odpowiedni wniosek w urzędzie gminy lub lokalnym Ośrodku Pomocy Społecznej (OPS). Wymagane dokumenty to:

• wniosek o przyznanie ulgi lub zasiłku celowego (formularze dostępne w urzędach oraz online na stronach urzędów),
• zaświadczenia o dochodach wszystkich członków gospodarstwa domowego (np. z ZUS, urzędu skarbowego, pracodawcy),
• kopia orzeczenia o niepełnosprawności lub dokumentacja medyczna (jeśli dotyczy),
• Karta Dużej Rodziny lub inne zaświadczenia potwierdzające prawo do ulgi,
• oświadczenie o sytuacji rodzinnej i mieszkaniowej.

Niektóre gminy wprowadzają możliwość składania wniosków drogą elektroniczną, za pomocą ePUAP lub własnych systemów online. Warto sprawdzić, czy nasza gmina udostępnia takie udogodnienie, które znacząco skraca czas procedury.

Opłata za śmieci 2025. Obowiązkowe zwolnienie za kompostowanie

Zgodnie z art. 6k ust. 4a ustawy o czystości, każda gmina musi przewidzieć częściowe zwolnienie z opłat dla właścicieli nieruchomości jednorodzinnych, którzy kompostują bioodpady w kompostowniku przydomowym. Wysokość ulgi ustala rada gminy w uchwale, ale musi być proporcjonalna do kosztów, jakie system unika dzięki temu, że bioodpady nie są odbierane przez firmę komunalną.

To rozwiązanie ma na celu zachęcenie mieszkańców do selektywnej zbiórki bioodpadów i ograniczenia masy śmieci oddawanych do systemu. Zwolnienie nie jest jednak przyznawane automatycznie – trzeba je wcześniej zadeklarować w tzw. deklaracji śmieciowej składanej w urzędzie gminy lub przez internet.

Ile wynoszą opłaty za śmieci w 2025 roku? Przykłady

Stawki opłat za śmieci różnią się znacząco w zależności od lokalizacji, rodzaju zabudowy i systemu selektywnej zbiórki odpadów. Przykładowe wysokości opłat obowiązujące w dużych miastach w 2025 roku:

• Warszawa: od 1 października 2025 r. – 91 zł dla domów jednorodzinnych, 60 zł dla mieszkań w zabudowie wielorodzinnej,
• Kraków: 27 zł na osobę miesięcznie przy segregacji, 54 zł/os. przy braku segregacji,
• Katowice: 35,20 zł/os. przy segregacji, 70,40 zł/os. bez segregacji,
• Wrocław: 41,24 zł/os. przy segregacji, brak informacji o opłacie bez segregacji,
• Radom: 30–60 zł dla mieszkańców budynków wielorodzinnych, 41–78 zł dla domów jednorodzinnych, w zależności od liczby osób w gospodarstwie.

Jak prezentują się ulgi w opłatach za śmieci? Oto przykładowe miasta, które w 2025 roku wprowadziły zniżki:

• Gdynia: 10 zł ulgi miesięcznie za kompostownik oraz 15 zł dla gospodarstw o niskim dochodzie,
• Katowice: 0,76 zł/os. ulgi za kompostowanie, a także 20% zniżki dla rodzin z Kartą Dużej Rodziny,
• Jaworzno: 4 zł/os. ulgi za kompostowanie i dodatkowe 4 zł/os. dla rodzin wielodzietnych,
• Kraków: ulgi dla rodzin wielodzietnych i kompostujących, wysokość ustalana lokalnie.

W wielu gminach planowane są dalsze podwyżki opłat za śmieci jeszcze w 2025 r., a niektóre samorządy już teraz ostrzegają mieszkańców o konieczności aktualizacji stawek, aby system mógł się bilansować.

Dlaczego system się nie bilansuje? – kontekst gospodarczy i prawny

Z danych Unii Metropolii Polskich wynika, że chociaż od 2013 r. dochody z opłat za gospodarowanie odpadami wzrosły o 445 proc. (z 588 mln do 3,2 mld zł), to koszty tego systemu zwiększyły się jeszcze bardziej – aż o 565 proc., przekraczając 3 mld zł rocznie. W latach 2019–2023 koszt zagospodarowania 1 tony odpadów wzrósł z 563 zł do 914 zł.

Na tak duży wzrost kosztów wpływają m.in.:

• wymogi Unii Europejskiej dotyczące osiągania określonych poziomów recyklingu,
• konieczność zamykania przestarzałych składowisk odpadów i budowy nowych instalacji,
• inwestycje w nowoczesne sortownie, kompostownie oraz spalarnie odpadów komunalnych,
• rosnące koszty energii, paliwa i wynagrodzeń pracowników sektora komunalnego,
• problemy z realizacją systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP).

Więcej informacji: Raport "Rewolucja odpadowa" Uni Metropolii Polskich (2025).

Uwaga na nowe obowiązki od 2025 r. – system kaucyjny i odpowiedzialność producenta

Od 2025 r. w Polsce ma zacząć działać system kaucyjny, który obejmie butelki plastikowe, puszki aluminiowe i butelki szklane wielokrotnego użytku. Wraz z nim wprowadzona zostanie rozszerzona odpowiedzialność producenta (ROP), która przenosi część kosztów zagospodarowania odpadów opakowaniowych na producentów towarów.

Choć w założeniu ma to odciążyć mieszkańców i poprawić efektywność recyklingu, eksperci ostrzegają, że w krótkim okresie może dojść do wzrostu cen produktów i zamieszania w systemach odbioru odpadów. Samorządy apelują o wsparcie ze strony państwa, bez którego nie będą w stanie utrzymać obecnego poziomu usług.

Gdzie szukać informacji i pomocy?

Aby sprawdzić dostępne ulgi i programy wsparcia, warto regularnie zaglądać na strony:

• Ministerstwa Klimatu i Środowiska,
• urzędu gminy lub miasta, w którym mieszkasz,
• lokalnego Ośrodka Pomocy Społecznej.

Na stronach tych instytucji znajdują się aktualne informacje, wzory formularzy, numery kontaktowe i szczegółowe warunki uzyskania pomocy. Jeśli masz wątpliwości, warto skontaktować się z pracownikiem socjalnym lub urzędnikiem odpowiedzialnym za obsługę systemu gospodarowania odpadami.

Dalszy ciąg materiału pod wideo