ZUS przeliczy emerytury od 1 lipca 2025. Kto zyska, a kto straci? Mamy wyliczenia

Zmiany zapowiedziane przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej dotyczą tysięcy osób, które przez lata pobierały zaniżone świadczenia emerytalne. Dotyczy to zwłaszcza osób, które przeszły na emeryturę w czerwcu w latach 2009–2019 oraz tych, które zdecydowały się wcześniej na emeryturę częściową. Reforma ma wejść w życie 1 lipca 2025 r., ale wiele zależy od szczegółów procedury oraz dalszych prac legislacyjnych. W artykule wyjaśniamy, kto dokładnie skorzysta, kto może stracić oraz jakie są rekomendacje dla seniorów.

Emerytury czerwcowe - na czym polega problem?

Tzw. "emerytury czerwcowe" dotyczą świadczeń przyznawanych osobom, które przechodziły na emeryturę właśnie w czerwcu – w latach 2009–2019. Z powodu szczególnych przepisów dotyczących waloryzacji, osoby te otrzymywały niższe świadczenia niż ci, którzy przeszli na emeryturę w maju lub lipcu. Główna różnica polegała na tym, że w czerwcu nie obowiązywała tzw. waloryzacja kwartalna składek, a jedynie roczna, co przekładało się na realne straty finansowe.

Trybunał Konstytucyjny już wcześniej uznał te przepisy za niesprawiedliwe, jednak problem dotąd nie został kompleksowo rozwiązany dla emerytów z lat 2009–2019. Nowa ustawa ma to zmienić – przynajmniej częściowo.

Kto skorzysta na przeliczeniu emerytur czerwcowych?

Zgodnie z projektem przygotowanym przez MRPiPS, na korzystne przeliczenie emerytur mogą liczyć:

• osoby, które przeszły na emeryturę w czerwcu w latach 2009–2019,
• osoby otrzymujące świadczenie wyliczone z zastosowaniem jedynie rocznej waloryzacji,
• świadczeniobiorcy, których emerytury nie zostały wcześniej ponownie przeliczone.

ZUS przeliczy emerytury automatycznie – z urzędu – bez konieczności składania wniosków. Nowa wysokość świadczeń będzie obowiązywać od 1 lipca 2025 r., a wyrównania za okres od lipca 2025 do marca 2026 zostaną wypłacone jednorazowo w 2026 r. Szacuje się, że emerytury mogą wzrosnąć średnio o 300–500 zł miesięcznie.

Emerytury częściowe i kontrowersyjny brak waloryzacji

Kolejna grupa objęta przeliczeniem to osoby, które skorzystały z tzw. emerytury częściowej przed 6 czerwca 2012 r. i przeszły na emeryturę powszechną po 31 grudnia 2012 r. Chodzi przede wszystkim o:

• kobiety urodzone w latach 1954–1959,
• mężczyzn urodzonych w latach 1949–1952 oraz w 1954 r.

Nowe przepisy znoszą dotychczasowe pomniejszanie emerytur powszechnych o sumę pobranych świadczeń częściowych. Problemem jest jednak brak waloryzacji kapitału za okres pomiędzy pobieraniem emerytury częściowej a osiągnięciem wieku emerytalnego. To oznacza poważne straty – nawet do 20 tys. zł rocznie – w zależności od zgromadzonego kapitału i długości okresu zatrudnienia.

Emerytury czerwcowe. Brak wyrównań za lata zaniżonych świadczeń

Choć nowe przepisy przewidują wyrównania, obejmują one jedynie okres od 1 lipca 2025 r. do momentu przeliczenia świadczeń – maksymalnie do 1 marca 2026 r. Ministerstwo Rodziny argumentuje, że wypłata zaległości za poprzednie lata byłaby zbyt kosztowna i trudna do uzasadnienia prawnie. To budzi sprzeciw wielu środowisk emerytalnych i ekspertów, którzy wskazują, że równość wobec prawa powinna obejmować również osoby pokrzywdzone w przeszłości.

Jak ZUS przeliczy emerytury od 1 lipca 2025?

Zgodnie z projektem ustawy:

• ZUS przeliczy świadczenia automatycznie, bez konieczności składania wniosku,
• osoby prowadzące postępowania sądowe lub administracyjne będą musiały poczekać do ich zakończenia,
• po zakończeniu takich spraw ZUS niezwłocznie podejmie przeliczenie na nowych zasadach,
• decyzja o nowej wysokości świadczenia zostanie przesłana pocztą.

Seniorzy powinni jednak monitorować sytuację i mieć przygotowaną dokumentację potwierdzającą datę przejścia na emeryturę.

Ile można zyskać? Przykłady wyliczeń nowej emerytury

Eksperci szacują, że przeciętne podwyżki wyniosą od 300 do 500 zł miesięcznie. Przykładowo:

• Emerytura w wysokości 2400 zł może wzrosnąć do 2700 zł brutto,
• Świadczenie 3200 zł brutto może zostać przeliczone na ok. 3600 zł,
• Wyrównania jednorazowe za kilka miesięcy mogą sięgnąć 3000–5000 zł.

Dokładne kwoty będą zależały od długości okresu składkowego, wysokości kapitału początkowego oraz zastosowanych przepisów waloryzacyjnych.

Czy to koniec batalii o sprawiedliwe emerytury?

Eksperci podkreślają, że obecny projekt ustawy, mimo że pozytywny, nie rozwiązuje wszystkich problemów. W Sejmie pojawiły się zapowiedzi interpelacji oraz poprawek, które mają przywrócić waloryzację i rozszerzyć okres wyrównań. Posłowie opozycji, w tym Koalicji Obywatelskiej i Trzeciej Drogi, zapowiedzieli konkretne działania legislacyjne. Pojawiły się też głosy o skierowaniu sprawy do Trybunału Konstytucyjnego.

Dodatkowo: Jak wyglądają przeciętne emerytury w Polsce?

Z danych ZUS wynika, że przeciętna emerytura w Polsce na koniec 2024 r. wynosiła 3658,10 zł brutto. Reforma dotyczyć będzie ok. 67 tys. osób – to stosunkowo niewielka grupa, ale dla nich nowe przepisy oznaczają znaczną poprawę sytuacji finansowej. To również sygnał, że system emerytalny może wymagać dalszych korekt – nie tylko dla tej konkretnej grupy.

Jak sprawdzić, czy przysługuje ci przeliczenie emerytury?

Aby sprawdzić, czy przysługuje Ci automatyczne przeliczenie emerytury, warto:

• Zalogować się na swoje konto na PUE ZUS
• Sprawdzić datę przyznania emerytury i jej podstawę,
• Śledzić komunikaty ZUS i MRPiPS,
• Skonsultować się z doradcą emerytalnym lub prawnikiem, jeśli sprawa jest bardziej złożona.

Nie warto czekać do ostatniej chwili – odpowiednie przygotowanie może ułatwić weryfikację decyzji ZUS i ewentualne działania odwoławcze.

Dalszy ciąg materiału pod wideo