Badanie przeprowadzone przez platformę inwestycyjną Portu pokazuje znaczące różnice w podejściu do inwestowania między młodymi mieszkańcami Polski, Czech i Słowacji. Dane dotyczą ponad 250 tys. klientów z trzech krajów.
Polacy rozpoczynają inwestowanie później od swoich południowych sąsiadów i wykazują większą ostrożność w podejściu do ryzyka. W najmłodszej grupie wiekowej (18-26 lat) różnice są szczególnie widoczne - młodzi Polacy stanowią zaledwie 12,5 proc. wszystkich inwestorów, znacznie mniej niż Czesi (21 proc.) czy Słowacy (19,5 proc.).
Polacy stają się aktywni inwestycyjnie dopiero w późniejszym wieku. W grupie 27-35 lat stanowią już 38,5 proc. inwestorów, więcej niż Czesi (33 proc.) i Słowacy (35 proc.).
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
5 tys. zł za jeden dzień jazdy. Ujawnia kim są jego klienci
Długi okres edukacji opóźnia start inwestycyjny
Przyczyny późniejszego rozpoczynania inwestowania przez młodych Polaków mogą leżeć w specyfice systemu edukacyjnego. W grupie wiekowej 25-29 lat aż 42,7 proc. Polaków posiada dyplom uczelni wyższej, podczas gdy w Czechach odsetek ten wynosi 35,6 proc., a na Słowacji 38,3 proc.
Paradoksalnie, mimo relatywnie wysokiego poziomu wykształcenia formalnego, najmłodsi Polacy inwestują rzadziej niż rówieśnicy z regionu. Dłuższy okres edukacji oznacza późniejsze wejście na rynek pracy i mniejsze możliwości finansowe w wieku 18-26 lat.
Dane Eurostatu potwierdzają, że młodzi Polacy i Słowacy wolniej się usamodzielniają. W wieku 20-24 lata z rodzicami mieszka lub korzysta z ich dochodu odpowiednio 92,9 proc. Polaków i 93,1 proc. Słowaków, wobec 73,1 proc. średniej w UE. Czesi wypadają lepiej z wynikiem 79,1 proc.
Polki liderkami inwestycji w regionie
Polska wyróżnia się wyjątkowo wysokim udziałem kobiet wśród inwestorów. Stanowią one 51,3 proc. wszystkich klientów, podczas gdy w Czechach to 40 proc., a na Słowacji jedynie 30 proc.
W najmłodszej grupie inwestorów w Polsce kobiety stanowią nawet 54 proc., podczas gdy w Czechach i na Słowacji w tej grupie wiekowej dominują mężczyźni (odpowiednio 58,5 proc. i 72 proc. ).
Wysokim udziałem kobiet może tłumaczyć wyższy poziom wykształcenia Polek. W grupie wiekowej 25-29 lat aż 51,8 proc. Polek ma wyższe wykształcenie, podczas gdy wśród mężczyzn ten odsetek wynosi 33,9 proc.
Mimo że w całej grupie inwestorów w Polsce dominują kobiety, proporcje zmieniają się w starszych grupach wiekowych. Wśród inwestorów w wieku 54-65 lat mężczyźni stanowią aż 68 proc., podczas gdy w Czechach i na Słowacji około 55 proc.
Wśród kobiet inwestorki powyżej 45. roku życia stanowią jedynie 12,6 proc., podczas gdy wśród mężczyzn odsetek ten jest niemal dwukrotnie wyższy i wynosi 24,5 proc.
Polacy najostrożniejsi w regionie
Różnice w podejściu do ryzyka między krajami są znaczące. Tylko 25 proc. polskich inwestorów deklaruje najwyższą gotowość do podejmowania ryzyka, wobec około 44 proc. Czechów i Słowaków.
W grupie najbardziej zachowawczych inwestorów znajduje się 2,5 proc. Polaków, przy czym w Czechach i na Słowacji to mniej niż 1,5 proc. Ogółem 75 proc. Czechów i 74 proc. Słowaków sklasyfikowanych jest w dwóch najwyższych profilach ryzyka, w porównaniu do 61 proc. Polaków.
Na różnice w podejściu do ryzyka wpływa poziom wiedzy finansowej. Według badania Eurostatu, 27 proc. Słowaków i 25 proc. Czechów posiada wysoką wiedzę finansową, w porównaniu do 20 proc. Polaków.
Czechy z najwyższą stopą oszczędności w UE
Inwestycje w Czechach wspiera najwyższa w Unii Europejskiej stopa oszczędności gospodarstw domowych. Według danych Eurostatu Czesi odkładają 19,4 proc. dochodów, w porównaniu do 7,2 proc. stopy oszczędności na Słowacji i 2,5 proc. w Polsce.
Polska notuje jedną z najniższych stóp oszczędności w UE, przy równocześnie najsłabszej w UE wierze Polaków w komfortowy poziom życia na emeryturze.
Paradoksalnie, dochody młodych są zbliżone. Bazując na Standardzie Siły Nabywczej (sztuczna jednostka walutowa, której używa się do porównań siły nabywczej w krajach Unii), rocznie młodzi Czesi (18-24 lat) dysponują 16 594 PPS, a Polacy 16 539 PPS. Młodzi Słowacy są wyraźnie mniej majętni (10 019 PPS), a mimo to potrafią z większym powodzeniem wygospodarowywać środki na inwestycje.
Młodzi Polacy lepiej zarabiają mimo rzadszego inwestowania
Polscy młodzi inwestorzy wydają się być zaradniejsi od swoich czeskich czy słowackich rówieśników pod względem dochodów. Ponad połowa polskich inwestorów w wieku 18-26 lat zarabia w przedziale od 20 do 95 tys. zł rocznie, w porównaniu do 40 proc. inwestorów z Czech oraz 33 proc. Słowaków.
Ponad połowa młodych Czechów i 60 proc. Słowaków zarabia poniżej tego progu, wobec 39 proc. Polaków. Jednak wśród wszystkich klientów zarabiających rocznie od 95 tys. zł wzwyż to Czechów jest najwięcej - blisko 42 proc., wobec 33 proc. Polaków i Słowaków.
Kryptowaluty najpopularniejsze w Polsce
Mimo ogólnej ostrożności, Polacy wykazują większe zainteresowanie nowymi klasami aktywów. Największy odsetek inwestorów w strategie oparte na kryptowalutach notuje się w Polsce - ponad 5 proc. Na Słowacji to 4 proc., a w Czechach 3 proc.
Choć nadal jest to nisza, dane wskazują, że Polacy są nieco bardziej otwarci na nowe instrumenty finansowe niż sąsiedzi z regionu.
Znaczenie długoterminowego inwestowania
Analiza pokazuje ogromne znaczenie wczesnego rozpoczynania inwestycji. Przy założeniu comiesięcznego odkładania 500 zł przez 20 lat, zwykłe oszczędzanie na nieoprocentowanym rachunku da łączny kapitał 120 tys. zł.
W scenariuszu inwestowania w ETF odwzorowujący globalny indeks MSCI World, przy historycznych stopach zwrotu, wartość portfela po 20 latach sięga ponad 300 tys. zł - czyli o ponad 180 tys. zł więcej niż przy samym oszczędzaniu. Różnicę generuje efekt procentu składanego.
Badanie przeprowadzono na podstawie danych platformy inwestycyjnej działającej w Polsce, Czechach i Słowacji, która ma obecnie ponad 250 tys. klientów i środki o wartości ponad 2 mld euro pod zarządzaniem.