Koniec internetu, jaki znamy. Nowy zakaz może wywołać prawdziwą rewolucję

1 tydzień temu 17

Parlament Europejski przyjął mocne stanowisko ws. ochrony dzieci w internecie
Europosłowie chcą jednolitych ograniczeń wiekowych – pełny dostęp do mediów społecznościowych dopiero od 16 lat, młodsi wyłącznie za zgodą rodziców
Parlament proponuje zakaz lub automatyczne wyłączanie uzależniających funkcji, takich jak autoodtwarzanie, nieskończone przewijanie czy systemy nagród
Wzywa także do zakazu funkcji przypominających hazard oraz większej odpowiedzialności menedżerów platform za łamanie przepisów
UE ma szybciej uregulować generatywne AI

Internet zagrożeniem dla małoletnich

Parlament Europejski przyjął w czwartek mocne stanowisko w sprawie ochrony dzieci w internecie. Za głosowało 483 europosłów, 92 było przeciw, a 86 wstrzymało się od głosu. Posłowie alarmują: rosnąca ekspozycja młodych ludzi na manipulacyjne techniki platform prowadzi do uzależnienia, problemów z koncentracją i pogarszającego się zdrowia psychicznego.

Obserwacje Parlamentu potwierdzają najnowsze dane: aż 97 proc. młodych Europejczyków codziennie korzysta z sieci, a 78 proc. nastolatków sprawdza telefon co najmniej raz na godzinę. Co czwarty wykazuje objawy „problematycznego” używania smartfona, porównywalne do mechanizmów uzależnienia.

Ograniczenia wiekowe i walka z uzależniającym designem

Kluczowa propozycja Parlamentu dotyczy wprowadzenia jednolitych ograniczeń wiekowych. Zgodnie z nią dostęp do mediów społecznościowych, platform wideo i wirtualnych asystentów AI byłby możliwy od 16. roku życia, a w wieku 13–16 lat wyłącznie za zgodą rodziców.

W sprawozdaniu znalazł się także szeroki katalog praktyk, które powinny zostać zakazane lub automatycznie dezaktywowane u nieletnich. Chodzi m.in. o:

nieskończone przewijanie,
autoodtwarzanie filmów,
pętle nagród i inne elementy gamifikacji,
zwodnicze interfejsy zachęcające do dalszego korzystania,
systemy rekomendacji oparte na zaangażowaniu, które wzmacniają uzależniający charakter treści.

Parlament domaga się też objęcia platform wideo pełnymi przepisami unijnego aktu o usługach cyfrowych oraz zakazu funkcji przypominających hazard, takich jak krzynki z łupami w grach czy losowe waluty w aplikacjach. Szczególny nacisk kładzie na walkę z wykorzystywaniem dzieci do celów komercyjnych, w tym poprzez zakazywanie platformom oferowania zachęt finansowych młodym influencerom.

„Na tym kończy się eksperyment”

W rezolucji podkreślono także konieczność szybkiego uregulowania narzędzi generatywnej sztucznej inteligencji. Parlament wskazuje na rosnące ryzyko związane z deepfake’ami, „towarzyskimi” chatbotami czy aplikacjami tworzącymi intymne obrazy bez zgody osób przedstawionych. Zdaniem europosłów Komisja Europejska powinna działać znacznie bardziej zdecydowanie.

Nowością jest wezwanie do osobistej odpowiedzialności menedżerów platform. W przypadku poważnego i uporczywego łamania przepisów dotyczących ochrony małoletnich to właśnie kierownictwo miałoby ponosić konsekwencje, co według Parlamentu zmusiłoby firmy do faktycznego przestrzegania prawa. Jak podkreśliła sprawozdawczyni dokumentu, Christel Schaldemose:

W końcu wyznaczamy granicę. Wyraźnie mówimy platformom: wasze usługi nie są przeznaczone dla dzieci. I na tym kończy się eksperyment.

Unijni decydenci przyznają, że dotychczasowe regulacje okazały się niewystarczające wobec agresywnie rosnących technik perswazyjnych i projektowania usług podtrzymujących uzależnienie. Państwa członkowskie już wprowadzają własne rozwiązania, od systemów weryfikacji wieku po ograniczenia dla niektórych funkcji, jednak Parlament oczekuje, że Europa jako całość podejmie bardziej spójne, stanowcze działania.

Stawką jest zdrowie psychiczne najmłodszych oraz to, czy internet stanie się środowiskiem sprzyjającym ich rozwojowi, czy przeciwnie – przestrzenią, która ten rozwój zaburza. Europejscy posłowie chcą, by odpowiedź na to pytanie nie zależała od algorytmów największych korporacji technologicznych, lecz od jasno określonych i skutecznie egzekwowanych zasad.