A może papierosa? Polacy palą coraz mniej, bo i tytoń coraz droższy

Przerwa na papierosa, papieros do kawy, papieros do drinka, papieros do piwa, w końcu papieros do papierosa. Tytoń i zawarta w nim nikotyna to jedna z najpopularniejszych i najbardziej uzależniających używek i to nie tylko wśród Polaków, ale także innych narodów Unii Europejskiej. Jak więc wypadamy w tym rankinu?

fot. Image Capital Pictures / Film Stills / / FORUM

Wydaje się, że początkową prawidłowość należałoby nieco skorygować geograficznie ze wschodu na południowy wschód, a konkretnie umiejscowić na półwyspie bałkańskim. Najchętniej po papierosa sięgają bowiem Bułgarzy (37 proc.), następnie Grecy (36 proc), a podium zamykają Chorwaci z wynikiem 35 procent. 

Eurostat

Z kolei najmniej palącym państwem Unii pozostaje Szwecja, w której po papierosa sięga raptem 8% mieszkańców. Wszystko przez popularny, ostatnimi czasy również w Polsce, snus, który zdaniem Szwedzkiej Krajowej Rady Zdrowia i Opieki Społecznej przyczynił się do ograniczenia palenia wśród Szwedów.  Na odwróconym podium znalazła się także Dania (14 proc.) oraz Finalandia (15 proc). 

A jak palą Polacy? W kratkę…

W 2006 roku odsetek Polaków, którzy sięgali po “dymka” sięgnął aż 35 procent. Z czasem wynik ten spadał: w 2009 do 33 procent, w 2012 do 32 procent, w 2014 do 28 procent, aż ponownie zaczął wzrastać i w 2017 roku wrócił do poziomu 30 procent. W kolejnych latach (2020) znów spadł do 26 procent i ponownie wzrósł (2023) do 27%. 

Co warte zauważenia zawsze wskaźnik ten znajdował się powyżej unijnej średniej, zbliżył się tylko do niej w roku 2014 i 2020. 

Skąd taka żonglerka? Zaważyły podatki 

Według analizy resortu finansów, jeszcze w latach 2013-2016 relacja średniego wynagrodzenia do ceny papierosów była względnie stała i pozwalała na zakup około 320 paczek. Potem jednak pensje wzrosły, akcyza za nimi nie nadążała i za przeciętne wynagrodzenie kupić można być z roku na rok coraz więcej.  W 2019 roku średnie wynagrodzenie pozwalało na zakup blisko 350 paczek papierosów, a w 2023 roku już blisko 440 paczek, stąd wzrosty. Nie trzeba zresztą zagłębiać się w analizy i konkretne dane, aby dostrzec różnice. W 2006 roku za paczkę papierosów płaciliśmy średnio 5,50 zł, dziś - po marcowej podwyżce akcyzy - jest to już średnio ponad 20 złotych. A to nie koniec walki o primo wpływy budżetowe, a secundo zdrowie. W 2026 roku akcyza wzrosnąć ma o kolejne o 20 proc., a w 2027 15 proc. Oznacza to, że cena paczki papierosów osiągnie ponad 26 złotych.

To i tak relatywnie niewiele w porównaniu do innych krajów wspólnoty. Dla porównania, w Irlandii, gdzie papierosy są najdroższe, za paczkę trzeba zapłacić ponad 14 euro, podczas gdy w Bułgarii cena wynosi mniej niż 3 euro.

Jednocześnie rośnie szara strefa…

Kiedy uderza po portfelu, a nałóg nie pozwala rzucić rozwiązaniem stają się “lewe” papierosy, najczęściej zza wschodniej granicy czy też te produkowane nielegalnie w kraju. Według raportu KPMG Szara strefa tytoniowa w Polsce stanowi 4,3 proc i wzrosła o 0,65 pkt. w ciągu roku. 

Straty budżetowe wynikające z funkcjonowania szarej strefy tytoniowej w UE to 14,9 mld euro (wzrost o 3,3 mld euro rdr; wzrost o 28,4 proc. rdr), a w Polsce to 312 mln euro (wzrost o 114 mln euro rdr; wzrost 57,6 proc. rdr).

To wszystko jednak tradycyjne papierosy…

Cały czas mówimy jednak o zwykłych papierosach, a nie podgrzewaczach do tytoniu czy papierosach elektronicznych. Chociaż tytoń owinięty w bibułkę jest w odwrocie, to najbardziej popularne wśród młodzieży stały się w Polsce e-papierosy. Uderzający jest, jak informuje Ministerstwo Zdrowia, trzykrotny wzrost sprzedaży w 2023 r. jednorazowych smakowych e-papierosów w porównaniu do 2022 r. (100 mln sztuk w porównaniu do 32,3 mln) i idące za tym dane, które mówią, że blisko połowa uczniów codziennie używa e-papierosów

Nic więc dziwnego, że ostatnio Sejm uchwalił zakaz sprzedaży e-papierosów (beznikotynowych) osobom nieletnim. Ministerstwo zdrowia przedstawiło także kolejny “krok”, który zakłada m.in. całkowity zakaz sprzedaży jednorazowych papierosów elektronicznych oraz smakowych woreczków nikotynowych. 

AO.

Źródło: