500 zł, 1700 zł, a może 2333 zł? Co miesiąc dla każdego dorosłego Polaka

3 tygodni temu 26

Proponowane kwoty BDP w Polsce wahają się od 500 zł do 2333 zł miesięcznie
Najbardziej zaawansowany plan pilotażu zakładał 1300 zł dla mieszkańców Warmii i Mazur, lecz został wstrzymany przez pandemię
Kolejne pomysły mówiły o 1700 zł finansowanych z KPO oraz 2333 zł dla mieszkańców Śląska
Brak porozumienia politycznego powoduje, że BDP nie wykracza poza etap koncepcji

Czym jest bezwarunkowy dochód podstawowy?

Dochód podstawowy (dochód gwarantowany, bezwarunkowy dochód podstawowy) definiowany jest jako „dochód wypłacany bezwarunkowo każdemu indywidualnie, bez jakichkolwiek testów dochodowych ani wymagań dotyczących pracy”. Idea BDP opiera się na zasadach:

bezwarunkowości – od jednostki, która ten dochód otrzymuje, nie jest wymagane ani żadne określone przeszłe lub obecne zachowanie, ani też zobowiązanie co do przyszłego postępowania;
powszechności – powinien być wypłacany wszystkim obywatelom i obywatelkom, a nie tylko grupie spełniającej określone kryterium (np. niski dochód, odpowiednie miejsce zamieszkania czy płeć);
indywidualności – wypłacany jednostkom, a nie rodzinom czy innym grupom.

W takim modelu finansów publicznych każdy obywatel otrzymuje od państwa kwotę zapewniającą minimum egzystencji. Jak wyjaśnia infor.pl, BDP przysługiwałby każdemu członkowi społeczeństwa, bez względu na sytuację materialną, poziom wykształcenia, zatrudnienie – i bez konieczności składania wniosku. Pieniądze byłyby wypłacane automatycznie.

Pomysły na bezwarunkowy dochód podstawowy w Polsce

Programy pilotażowe BDP realizowane są w krajach na całym świecie; były też plany wprowadzenia go w Polsce.

Pierwszy taki pilotaż w kraju miał objąć 31 tys. mieszkańców województwa warmińsko-mazurskiego, którzy dotknięci są szczególną skalą bezrobocia i ubóstwa. Świadczenie w kwocie 1300 zł miesięcznie miało być wypłacane próbnie przez okres dwóch lat. Niestety plany pokrzyżował wybuch epidemii COVID-19.

Szans na ponowne rozważenie programu upatrywano w środkach z Krajowego Planu Odbudowy. Kwota, o której mówiono wówczas, wynosiła już 1700 zł, a więc o 400 zł więcej, niż zakładano pierwotnie. Kolejna propozycja – przedstawiona w petycji skierowanej do Sejmu – wspominała o kwocie jeszcze wyższej, bo sięgającej 50% płacy minimalnej, więc 2333 zł; BDP wg tej propozycji miałby być wypłacany przez 20 lat mieszkańcom śląska od 3 r.ż.

Najnowszy pomysł wsparcia finansowego dla Polaków przedstawił Bartosz Marczuk z PiS – mowa jednak o znacznie niższej kwocie (zaledwie 500 zł) i nie do końca wpisującej się w ideę BDP. Świadczenie byłoby wypłacane wyłącznie tym dorosłym Polakom, którzy pracują, zatem wykluczone byłyby osoby bezrobotne. Koszt wprowadzenia świadczenia partia oszacowała na ok. 160 mld zł rocznie, a źródłem finansowania byłoby podniesienie podatków pośrednich i likwidacja kwoty wolnej od podatku.