Związki zawodowe z ogromnym wpływem na pracę nauczycieli od 13 grudnia 2025 (wynagrodzenia i dodatki, zarządzenie wiekiem, czas pracy, work-life balance, ZFŚS). Już za 3 dni zmiany w szkołach?

rozwiń >

W najbliższych dniach wejdzie w życie nowa ustawa z dnia 5 listopada 2025 r. o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych (Dz.U. 2025 poz. 1661, zwana dalej ustawą o UZP). Jest to kluczowa zmiana w polskim prawie pracy, mająca ogromny wpływ na zbiorowe prawo pracy (ZPP), w tym dla nauczycieli! Ustawa ta wchodzi w życie 13 grudnia 2025 r. Ustawa o UZP wprowadza zmianę w wielu ustawach w tym w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz.U. 2025 r. poz. 620, 1019, 1160, 1188, 1189, dalej jako: KN). Związki Zawodowe Nauczycieli zyskają więc szerszy zakres uprawnień i wpływ na polepszenie sytuacji nauczycieli.

Zakres regulacji ustawy o układach zbiorowych pracy

Według art. 1 ustawy, kluczowe obszary regulowane przez nową ustawę obejmują:

• zawieranie, obowiązywanie, ewidencjonowanie i udostępnianie układów zbiorowych pracy;
• ewidencjonowanie i udostępnianie porozumień zbiorowych;
• sprawozdania dotyczące wskaźnika zasięgu rokowań zbiorowych;
• ustalanie i aktualizacja Planu działania na rzecz wspierania rokowań zbiorowych.

Co może zawierać układ zbiorowy pracy?

Układ zbiorowy pracy może regulować szeroki zakres spraw, a lista ta jest otwarta, co oznacza, że mogą być do niej dodane dodatkowe kwestie. Związki Zawodowe Nauczycieli na tej podstawie zyskają naprawdę wiele, w tym nauczyciele! Kluczowe obszary to:

1. Wymiar i normy czasu pracy;
2. Systemy i rozkłady czasu pracy;
3. Praca w godzinach nadliczbowych;
4. Wymiar urlopu wypoczynkowego;
5. Warunki wynagradzania pracowników;
6. Organizacja pracy;
7. Bezpieczeństwo i higiena pracy, w tym zagrożenia psychospołeczne;
8. Przeciwdziałanie naruszaniu godności, mobbingowi oraz naruszaniu zasady równego traktowania w zatrudnieniu;
9. Tworzenie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych;
10. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych oraz urlopy szkoleniowe;
11. Łączenie życia zawodowego z życiem prywatnym;
12. Zarządzanie wiekiem i aktywne starzenie się pracowników;
13. Prowadzenie dialogu społecznego, w tym zasady i warunki rokowań zbiorowych, reprezentacja stron oraz udział ekspertów.

Nowa ustawa – reformatorska zmiana wprowadzająca wymogi UE

Ustawa o UZP jest długo oczekiwaną reformą, która zastępuje rozproszone przepisy działu XI Kodeksu Pracy z 1974 r. Stwarza ona samodzielny i spójny system prawny, który reguluje każdy etap życia układów zbiorowych – od zawarcia, przez obowiązywanie, po ewidencjonowanie i udostępnianie ich treści. Wyodrębnienie tych przepisów poza Kodeksem Pracy pozwoliło ustawodawcy na pełne wdrożenie wymogów dyrektywy UE 2022/2041 z października 2022 r., dotyczącej adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej.

Związki zawodowe z ogromnym wpływem na pracę nauczycieli od 13 grudnia 2025 (wynagrodzenia i dodatki, zarządzenie wiekiem, czas pracy, work-life balance, ZFŚS). Już za 3 dni zmiany w szkołach?

Ustawa o UZP wprowadza zmiany w Karcie Nauczyciela, zmiana to dokładnie to: art. 41. W ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2024 r. poz. 986, z późn. zm.5) wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 36 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

„1. Układy zbiorowe pracy dla nauczycieli mogą być zawierane na zasadach określonych w ustawie z dnia 5 listopada 2025 r. o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych (Dz. U. poz. 1661), z zastrzeżeniem ust. 2.".

Karta Nauczyciela? Jak jest do 13 grudnia 2025?

Do 13 grudnia 2025 r. przepis obowiązuje w takim zakresie: "Art. 36 [Układ zbiorowy pracy] 1. Układy zbiorowe pracy dla nauczycieli mogą być zawierane na zasadach określonych w dziale jedenastym Kodeksu pracy, z zastrzeżeniem ust. 2. Ust. 2. Zawieranie układów zbiorowych pracy dla nauczycieli, o których mowa w ust. 1, nie może powodować dodatkowych skutków finansowych dla budżetu państwa.". Zmienia się więc to, że nie stosuje się już przepisów z KP, bo dział XI w zakresie UZP uchylono, a zastąpiono właśnie nową ustawę o UZP.

Przepis w KN z mocą już od 29 listopada 2025 r.

Ustawa o UZP wchodzi w życie z wyjątkiem art. 41 pkt 2 (zmiana w ustawie – Karta Nauczyciela naprawiająca nakładające się dwie nowelizacje ustawy – Karta Nauczyciela), który wszedł w życie z dniem 29 listopada 2025 r.