Zasiłek rehabilitacyjny dla chorych w 2025 r. Ile wynosi i komu przysługuje?

• Poznaj swój Indeks Zdrowia! Odpowiedz na te pytania
• Więcej aktualnych wiadomości znajdziesz na stronie głównej Onetu

Czym jest świadczenie rehabilitacyjne?

Świadczenie rehabilitacyjne to forma finansowego wsparcia dla osób, które na skutek choroby lub wypadku utraciły zdolność do wykonywania pracy, a jednocześnie wyczerpały już prawo do zasiłku chorobowego. Często występuje pod potoczną nazwą zasiłku rehabilitacyjnego.

Gdy pracownik nie jest zdolny do wykonywania pracy, lekarz wystawia mu e-zwolnienie, czyli popularne L4. Aktualnie przez pierwsze 33 dni zwolnienia w roku kalendarzowym (lub 14 dni dla pracowników powyżej 50. roku życia) otrzymuje się wynagrodzenie chorobowe.

Następnie pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy wypłacany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Taki zasiłek można otrzymywać przez maksymalnie 182 dni w roku kalendarzowym (lub 270 dni w przypadku ciąży, lub gruźlicy). W tym miejscu warto zaznaczyć, że trwają prace nad ustawą, która ma sprawić, że to ZUS będzie wypłacał zasiłek chorobowy już od pierwszego dnia zwolnienia tak, aby odciążyć budżet pracodawcy. Aktualności w tej sprawie omówiłem w tym artykule.

Załóżmy jednak, że pracownik wykorzystał już limit 182 dni, za które przysługiwał mu zasiłek chorobowy. Co w takiej sytuacji? Taka osoba nie zostanie pozbawiona pomocy. Wciąż przysługuje jej właśnie zasiłek rehabilitacyjny, który można pobierać przez kolejne 12 miesięcy. Takie świadczenie może zostać przyznane jednorazowo lub w częściach, a decyduje o tym lekarz orzecznik.

Komu przysługuje zasiłek rehabilitacyjny?

Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje wszystkim osobom ubezpieczonym, które spełnią trzy podstawowe warunki:

• wyczerpały maksymalny okres pobierania zasiłku chorobowego (182 dni lub 270 dni w przypadku ciąży, lub gruźlicy),
• są nadal niezdolne do wykonywania pracy zarobkowej,
• dalsze leczenie i rehabilitacja rokują odzyskanie zdolności do pracy.

Kluczowy jest zwłaszcza punkt trzeci. Należy pamiętać, że głównym celem zasiłku rehabilitacyjnego jest zapewnienie pracownikowi czasu na odzyskanie zdolności do wykonywania pracy. Jeśli stan zdrowia nie rokuje powrotu do pracy, wówczas taka osoba powinna ubiegać się o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

Jeśli osoba niezdolna do pracy ubiegała się o przyznanie renty, ale lekarz orzecznik ZUS stwierdził, że stan zdrowia rokuje odzyskanie zdolności do pracy, wówczas taka osoba jak najbardziej może ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne.

W jakich sytuacjach nie przysługuje zasiłek rehabilitacyjny?

Poza wyżej wymienionymi okolicznościami istnieje jeszcze kilka innych wyłączeń, które sprawiają, że w danym momencie nie można otrzymywać zasiłku rehabilitacyjnego. Pracownik nie otrzyma świadczenia, jeśli:

• przysługuje mu prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy,
• przysługuje mu prawo do zasiłku dla bezrobotnych lub świadczenia przedemerytalnego,
• pobiera nauczycielskie świadczenie kompensacyjne,
• przysługuje mu prawo do urlopu dla podratowania zdrowia,
• podejmuje jakiekolwiek zajęcia zarobkowe,
• zachowuje prawo do wynagrodzenia na podstawie przepisów szczególnych,
• przebywa na urlopie bezpłatnym lub wychowawczym.

Reasumując, najczęściej o świadczenie rehabilitacyjne ubiegają się te osoby, które ze względu na swój zdrowia przebywały na zasiłku chorobowym, a teraz potrzebują przedłużyć ten okres, aby móc bez pośpiechu odzyskać zdolność do wykonywania pracy.

Ile wynosi świadczenie rehabilitacyjne w 2025 r.?

Wysokość świadczenia rehabilitacyjnego jest uzależniona od okresu jego pobierania, a także od aktualnej sytuacji osoby ubezpieczonej:

• Za okres pierwszych trzech miesięcy pobierania świadczenia przysługuje 90 proc. podstawy wymiaru zasiłku chorobowego.
• Za pozostały okres pobierania świadczenia (dziewięć miesięcy) przysługuje 75 proc. podstawy wymiaru zasiłku chorobowego.
• Jeżeli niezdolność do pracy przypada w okresie ciąży, przysługuje 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku chorobowego.
• Jeżeli niezdolność do pracy lub niemożność wykonywania pracy powstała wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy, przysługuje 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku chorobowego.

Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego to najczęściej przeciętne miesięczne wynagrodzenie lub dochód z ostatnich 12 miesięcy poprzedzających powstanie niezdolności do pracy. Świadczenie to podlega waloryzacji, a najbliższa będzie miała miejsce już 1 lipca 2025 r.

Ile maksymalnie można pobierać zasiłek rehabilitacyjny?

Zasiłek rehabilitacyjny przysługuje na okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy zarobkowej, ale okres ten nie może być dłuższy niż 12 miesięcy (360 dni). W momencie przyznania zasiłku lekarz orzecznik decyduje, czy zasiłek zostanie wypłacony jednorazowo, czy też w częściach, a także, na jaki okres zostanie przyznany. Zwykle lekarz w pierwszej kolejności przyznaje zasiłek na trzy miesiące, a gdy zachodzi taka potrzeba, przedłuża ten okres aż do wyczerpania limitu.

Czy można pracować, będąc na zasiłku rehabilitacyjnym?

Zdarzają się sytuacje, że osoba pobierająca zasiłek rehabilitacyjny zauważa widoczną poprawę stanu zdrowia i rozważa podjęcie pracy dorywczej, aby dorobić. Czy można jednocześnie pobierać świadczenie i pracować lub dorabiać? Absolutnie nie. Podjęcie jakiejkolwiek pracy lub zajęcia zarobkowego automatycznie oznacza utratę prawa do zasiłku rehabilitacyjnego. W takiej sytuacji należy zgłosić się do ZUS-u i poinformować o gotowości powrotu do pracy.

Jak ubiegać się o zasiłek rehabilitacyjny?

Aby ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne, należy złożyć odpowiedni wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Należy to zrobić z wyprzedzeniem, najlepiej co najmniej sześć tygodni przed zakończeniem okresu pobierania zasiłku chorobowego. Osoba ubiegająca się o zasiłek potrzebuje następujących dokumentów:

• Wniosek o świadczenie rehabilitacyjne (formularz ZNp-7), który można pobrać ze strony internetowej ZUS oraz na platformie Usług Elektronicznych (PUE ZUS). Pierwszą część wniosku wypełnia pracownik, drugą i ewentualnie trzecią wypełnia płatnik składek (zwykle pracodawca).
• Zaświadczenie o stanie zdrowia (formularz OL-9) wystawione przez lekarza prowadzącego leczenie.
• Wywiad zawodowy z miejsca pracy (formularz OL-10) wystawiony przez płatnika składek (nie dotyczy osób prowadzących działalność pozarolniczą).
• Inna dokumentacja medyczna poświadczająca o stanie zdrowia i niezdolności do wykonywania pracy.

Wniosek wraz z niezbędnymi dokumentami można złożyć osobiście w placówce ZUS, przesłać pocztą tradycyjną lub złożyć drogą elektroniczną (PUE ZUS). Ostatnia opcja wymaga posiadania podpisu kwalifikowanego, profilu zaufanego lub podpisu osobistego (e-dowód).

Po złożeniu wniosku ustalony zostanie termin, w którym pracownik zostanie przebadany przez lekarza orzecznika ZUS. W przypadku negatywnej decyzji pracownik może wnieść sprzeciw do komisji lekarskiej ZUS w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia. ZUS ma 60 dni na rozpatrzenie wniosku i wypłatę świadczenia od daty wpływu kompletnego wniosku. W przypadku badań realizowanych przez komisję lekarską jest to 30 dni od daty wydania orzeczenia.

Co dalej po zasiłku rehabilitacyjnym?

Załóżmy hipotetyczną sytuację, że nawet 12-miesięczny okres przebywania na zasiłku rehabilitacyjnym nie wystarczył do odzyskania zdolności do pracy. Co teraz? W takich sytuacjach osoba może ubiegać się o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy.

Taka sytuacja świadczy również o błędnej ocenie sytuacji przez lekarza orzecznika. Należy pamiętać, że zasiłek rehabilitacyjny jest przyznawany tylko wtedy, gdy stan zdrowia rokuje do odzyskania zdolności do pracy. Jeśli lekarz widzi, że nie ma takich szans, nie przyzna zasiłku i zaleci ubieganie się o rentę.