Zalety dochodzenia naprawienia szkody w procesie karnym

W praktyce gospodarczej zdarzają się sytuacje, w których nierzetelny kontrahent doprowadza do wyrządzenia szkody majątkowej, np. przez niedostarczenie zamówionego towaru czy brak zapłaty za wykonaną usługę. Co do zasady w takich przypadkach możliwe jest dochodzenie roszczeń na drodze cywilnej. W praktyce jednak efektywność postępowania cywilnego bywa czasami ograniczona między innymi przez rygorystyczne zasady dotyczące ciężaru dowodu czy też koszty z nim związane.

Zdarza się jednak, że działania kontrahenta wykraczają poza sferę cywilnoprawną i jednocześnie wypełniają znamiona jednego z czynów zabronionych uregulowanych w kodeksie karnym. W takiej sytuacji pojawia się alternatywa dla ścieżki cywilnej polegająca na dochodzeniu naprawienia szkody w ramach postępowania karnego. Zgodnie z art. 46 k.k. sąd może w wyroku zobowiązać sprawcę czynu zabronionego do naprawienia wyrządzonej szkody. W takim przypadku w orzeczeniu kończącym postępowanie karne, poza uznaniem określonej osoby za winną zarzucanych czynów oraz wymierzeniem stosownej kary, nałoży również na sprawcę środek kompensacyjny, którego celem jest wyrównanie straty majątkowej poniesionej przez pokrzywdzonego. W razie złożenia przez pokrzywdzonego stosownego wniosku (najpóźniej do zamknięcia przewodu sądowego na rozprawie głównej) orzeczenie obowiązku naprawienia szkody staje się dla sądu obligatoryjne. Wyrok karny, w którym orzeczono obowiązek naprawienia szkody, ma taką samą moc jak wyrok sądu cywilnego, to znaczy, że można nadać mu klauzulę wykonalności i prowadzić egzekucję wynikających z niego należności.