Wyższe nakłady na zdrowie w 2026 r. NFZ z większą dotacją, w tle pytania o finansowanie ABM ze składki

5 dni temu 15

Projekt ustawy budżetowej na 2026 r. zakłada 247,8 mld zł nakładów na ochronę zdrowia (6,8 proc. PKB), czyli o 25,5 mld zł więcej niż w 2025 r.
Kluczowym elementem jest wzrost dotacji podmiotowej dla NFZ do 26 mld zł (z 18,35 mld zł rok wcześniej), przy jednoczesnym zwiększeniu wydatków w części 46 „Zdrowie” do 45,33 mld zł
Budżet wzmacnia kształcenie kadr medycznych (5,3 mld zł na specjalizacje), uczelnie medyczne (3,3 mld zł) oraz programy polityki zdrowotnej (1,627 mld zł, w tym in vitro i badania przesiewowe noworodków)
W rezerwie celowej (7,43 mld zł) zabezpieczono środki m.in. na wynagrodzenia, rezydentury, staże i ewentualne zwiększenie dotacji dla NFZ
Jednocześnie Narodowy Program Zdrowia nie został ujęty bezpośrednio w budżecie (środki zapisano w rezerwie celowej), co wywołało pytania senatorów
Dyskusyjny pozostaje także model finansowania Agencji Badań Medycznych

Senacka Komisja Zdrowia za ustawą budżetową na 2026 rok

W piątek 12 grudnia w Senacie Komisja Zdrowia oraz Komisja Budżetu i Finansów Publicznych debatują nad projektem ustawy budżetowej na 2026 r. Senacka Komisja Zdrowia przyjęła projekt ustawy budżetowej czterema głosami.

Przypomnijmy, Rada Ministrów przyjęła projekt wstępnie 28 sierpnia br. Sejm w piątek (5 grudnia) przyjął ustawę budżetową na 2026 rok. Teraz trwają prace w Senacie.

Jakie środki na ochronę zdrowia uwzględniono w projekcie ustawy budżetowej na 2026 rok?

- Uwzględniając planowane wydatki ujęte w projekcie ustawy budżetowej na 2026 rok - koszt ujęty w projekcie planu finansowego NFZ na 2026 rok, planowane koszty Funduszu Rozwiązywania Problemów Hazardowych oraz odpis dla Agencji Badań Medycznych - wynoszą 247, 8 mld zł. Są więc o 25,5 mld złotych wyższe niż nakłady planowane na 2025 rok i o 55,7 mld zł wyższe niż nakłady zaplanowane w 2024 r. Ponadto są one blisko o 200 mln zł wyższe od minimalnego poziomu nakładów wynikającego z ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych i wynoszą one 6,8 proc. PKB. - mówił w Senacie wiceminister zdrowia Tomasz Maciejewski.

Wydatki w części 46 „Zdrowie”, której dysponentem jest minister zdrowia, zostały określone w wysokości 45,33 mld zł i są o 7,85 mld zł wyższe niż środki zaplanowane na ten cel w ustawie budżetowej na rok 2025. Na wydatki związane z finansowaniem projektów z udziałem środków Unii Europejskiej, w tym inne środki, zaplanowano 259 mln zł.

- Powyższe wydatki pozwalają na zaplanowanie dotacji podmiotowej dla Narodowego Funduszu Zdrowia na poziomie 26 mld zł, co stanowi kwotę wyższą od przyjętej w ustawie budżetowej na 2025 rok, gdzie zaplanowano 18,35 mld zł - podkreślił wiceminister Maciejewski.

Ile na szkolenia lekarzy, ile na in vitro

Na realizację szkoleń specjalizacyjnych lekarzy, lekarzy dentystów oraz innych zawodów medycznych zaplanowano środki w wysokości 5,3 mld zł. Na szkolnictwo wyższe i naukę, w szczególności subwencje i dotacje dla nadzorowanych przez ministra zdrowia uczelni medycznych, zaplanowano 3,3 mld zł, co stanowi wzrost w stosunku do roku bieżącego, w którym było to 3,23 mld zł.

- Na realizację programów polityki zdrowotnej, w tym programów wieloletnich, takich jak: Narodowa Strategia Alkoholowa, Narodowy Program Chorób Układu Krążenia, Narodowy Program Transplantacyjny oraz program in vitro, zaplanowano 1,627 mld zł, wobec 1,496 mld zł w 2025 roku, co oznacza kolejny wzrost wydatków: dokładnie o 131 mln zł. W tej kwocie mieści się również wzrost o ponad 30 mln zł na program badań przesiewowych noworodków w latach 2019–2026 - wskazywał Maciejewski.

Na finansowanie inwestycyjnych programów wieloletnich zaplanowano 994 mln zł, tj. o 84 mln zł więcej niż w 2025 roku. Na finansowanie pozostałych inwestycji budowlanych oraz zakupów inwestycyjnych zaplanowano 1,42 mld zł, co pozwoli na kontynuację trzech inwestycji budowlanych oraz realizację nowych zadań inwestycyjnych i zakupów inwestycyjnych.

Zabezpieczono środki na wpłatę do Funduszu Medycznego w wysokości 4 mld zł, natomiast dopełnienie wpłaty do poziomu 5 mld zł, tj. 1 mld zł, zostanie sfinansowane ze środków zaplanowanych w rezerwie celowej.

Telefon wsparcia i zaufania

Ponadto w części 46 zabezpieczono środki na wzrost wydatków na wynagrodzenia w jednostkach podległych i nadzorowanych przez ministra zdrowia o 3 proc., a także zaplanowano 30 mln zł na realizację zadania w zakresie telefonu wsparcia i zaufania.

- Zadanie to polega na zapewnieniu wsparcia osobom będącym w kryzysie psychicznym poprzez dostęp do usług telekomunikacyjnych dla różnych grup odbiorców. Dotychczas było ono realizowane w ramach Narodowego Programu Zdrowia, a prowadzone Centra Wsparcia, działające z wykorzystaniem telefonów zaufania oraz innych narzędzi teleinformatycznych, stanowią obok pomocy ambulatoryjnej i szpitalnej istotny element systemu wsparcia osób doświadczających kryzysów psychicznych - mówił wiceminister Maciejewski.

Środki na wynagrodzenia pójdą z rezerwy celowej

W części 83 – rezerwy celowe, na zadania w ochronie zdrowia ujęto środki pozostające w dyspozycji ministra zdrowia w wysokości 7,43 mld zł. Przeznaczone są one m.in. na:

uzupełnienie wydatków na finansowanie rezydentów,
uzupełnienie środków na staże podyplomowe lekarzy i lekarzy dentystów,
uzupełnienie środków na dodatki do wynagrodzeń dla kierowników specjalizacji,
skutki projektów ustaw: o zmianie ustawy o Krajowym Systemie Cyberbezpieczeństwa oraz o zmianie ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia oraz niektórych innych ustaw (m.in. e-Krew, transplantacje, hemofilia, system dla chorób rzadkich),
środki na podwyższenie wynagrodzeń wynikających z aktów prawnych, w tym ustawy o minimalnym wynagrodzeniu zasadniczym niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych od 1 lipca 2026 r., skutki projektowanego rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Narodowego Programu Zdrowia oraz pozostałych projektowanych aktów prawnych.

Z tej rezerwy zostanie również sfinansowane zwiększenie o 1 mld zł wpłaty do Funduszu Medycznego lub ewentualne zwiększenie dotacji podmiotowej dla NFZ.

Przechodząc do budżetów wojewodów, w dziale ochrona zdrowia, w budżetach na 2026 rok zaplanowano wydatki ogółem w wysokości 5,498 mld zł, co stanowi wzrost o 486 mln zł.

Wzrost wydatków dotyczy głównie:

Państwowej Inspekcji Sanitarnej – 206 mln zł,
staży medycznych oraz dodatków dla kierowników specjalizacji – 152 mln zł,
działalności dyspozytorni medycznych – 25 mln zł,
inspekcji farmaceutycznej – 4 mln zł.

Ponadto o 90 mln zł zwiększono planowane wydatki na szpitale ogólne, co wynika z ujęcia w projekcie ustawy budżetowej środków w budżecie wojewody dolnośląskiego z przeznaczeniem na budowę Dolnośląskiego Centrum Onkologii.

Co z finansowaniem Agencji Badań Medycznych?

Senatorowie dopytywali w jaki sposób wydatkowane będą środki unijne, większość z nich ma bowiem sfinansować inwestycje w sprzęt i infrastrukturę. Senator Beatę Małecką-Liberę zaniepokoił też fakt, że w projekcie ustawy budżetowej nie uwzględniono środków na realizację Narodowego Programu Zdrowia.

- Zgodnie z zapisami Krajowego Planu Odbudowy mamy te pieniądze przeznaczone w transzach podzielonych na cyfryzację podmiotów leczniczych i systemu ochrony zdrowia, inwestycje w zakresie onkologia, kardiologia, ale nie tylko, bo inwestycje dotyczą także dydaktyki - przypomniał wiceminister Maciejewski.

Przedstawiciele MZ podkreślali przy tym, że pieniądze na Narodowy Program Zdrowia są zabezpieczone w rezerwie celowej. Dlaczego akurat tam? Decydują względy formalne: prace nad nową edycją NPZ trwają, formalnie NPZ-u "nie ma", nie istnieje zatem podstawa prawna do tego, by zaplanować na jego realizację wydatki. Szacunkowe finansowanie zaplanowano na 133,5 mln zł. Oznacza to, że finansowanie NPZ nie zostanie zwiększone, choć z tej samej puli nie będzie już finansowanie działanie telefonu zaufania i wsparcia.

Czy będzie istniała możliwość zwiększenia dotacji budżetowej dla NFZ z rezerwy celowej? Przedstawiciele MZ podkreślili, że odpowiedź na to pytanie będzie wynikała przede wszystkim z przeanalizowania przez ministra finansów tego, jak będzie wyglądało wykonanie rezerw celowych w jego części budżetowej oraz czy możliwe będzie zapewnienie dodatkowego wsparcia.

W dyskusji pojawił się także wątek finansowania Agencji Badań Medycznych. W projekcie zaplanowano na ten cel środki z budżetu w kwocie 281 mln zł. Senatorowie pytali o to czy MZ planuje "obcięcie" finansowania Agencji z pieniędzy pochodzących ze składki.

- W ustawie budżetowej zaplanowano środki zgodnie z zasadami dotychczas obowiązującymi. Dyskusje dotyczące funkcjonowania Agencji Badań Medycznych oraz sposobu jej finansowania są nadal w toku i prowadzone są w ramach rozmów międzyresortowych - zaznaczył wiceminister Maciejewski.

Przedstawiciele MZ zapewnili, że w toku rozmów z ABM będą się starali wypracować takie rozwiązanie, które pozwoli Agencji na dalsze działanie - szczególnie że finansuje ona często długoletnie projekty badawcze. Nie pozostawili jednak złudzeń: będą dążyli do tego, by jak najbardziej ograniczyć udział pieniędzy z NFZ w finansowaniu Agencji.