Wirus RSV atakuje! Oto, jak rozpoznać groźną infekcję i skutecznie się bronić

• RSV to groźny wirus układu oddechowego, który atakuje nie tylko niemowlęta, ale też seniorów i osoby z osłabioną odpornością.
• Infekcja przenosi się łatwo drogą kropelkową i przypomina zwykłe przeziębienie, ale może prowadzić do poważnych powikłań, zwłaszcza u grup ryzyka.
• W Polsce liczba zakażeń RSV gwałtownie rośnie - to efekt lepszego testowania i świadomości, a nie tylko wzrostu zachorowań.
• Bądź na bieżąco! Wejdź na stronę główną RMF24.pl

Syncytialny wirus oddechowy, znany szerzej jako RSV, to jeden z najgroźniejszych wirusów układu oddechowego. Co roku na świecie powoduje ponad 5 milionów infekcji. W naszym klimacie sezon zachorowań trwa od października do nawet maja, a szczyt przypadków przypada na styczeń i luty.

Przez lata RSV uważano za zagrożenie głównie dla niemowląt i wcześniaków. Dziś, dzięki powszechnym testom diagnostycznym, wiemy, że wirus jest równie groźny dla osób dorosłych - zwłaszcza seniorów i pacjentów z osłabioną odpornością.

Jak przenosi się RSV? Najczęściej drogą kropelkową - przez kaszel, kichanie, kontakt ze śliną i śluzem, a także poprzez zakażone ręce i powierzchnie. Po wniknięciu do organizmu wirus przyczepia się do komórek nabłonka dróg oddechowych, prowadząc do powstawania tzw. syncytiów, czyli wielojądrzastych komórek.

Objawy zakażenia RSV bywają mylące - często przypominają zwykłe przeziębienie. Jak wyjaśniał dr Tomasz Dzieciątkowski: Najprościej wykonać combo test kupiony w aptece. To nam pokaże, czy jesteśmy zakażeni SARS-CoV-2, wirusami grypy czy RSV. 

Do najczęstszych objawów należą: katar, kaszel, gorączka, uczucie rozbicia, ból głowy i mięśni. W cięższych przypadkach pojawia się świszczący oddech, duszność, a nawet powikłania w postaci zapalenia płuc, oskrzeli czy zaburzeń sercowo-naczyniowych.

Jest o tyle poważne, że jest to wirus wysoce zakaźny. W związku z tym łatwo przenosi się w obrębie naszych znajomych i bliskich. Dla populacji ogólnej jest groźny, podobnie jak wirus grypy. Natomiast zdecydowanie najbardziej narażone są dwie skrajne grupy wiekowe, to znaczy noworodki i niemowlęta do 6. miesiąca oraz osoby po 65. roku życia - podkreślał w Radiu RMF24 dr Dzieciątkowski.

Kto jest najbardziej zagrożony? Wirus RSV nie oszczędza nikogo, ale to osoby z grup ryzyka są szczególnie narażone na poważne powikłania i hospitalizacje. 

Do najbardziej zagrożonych należą: 

• niemowlęta i małe dzieci, zwłaszcza wcześniaki, 
• osoby starsze (powyżej 65. roku życia), 
• pacjenci z chorobami przewlekłymi (astma, POChP, niewydolność serca), 
• osoby z otyłością, cukrzycą, przewlekłymi chorobami nerek i układu oddechowego, 
• osoby po przeszczepach i z głębokim niedoborem odporności.

RSV może być szczególnie niebezpieczny dla osób z chorobami współistniejącymi. Infekcja często zaostrza przebieg astmy, POChP oraz niewydolności serca. W grupach ryzyka rośnie prawdopodobieństwo hospitalizacji z powodu ostrych zespołów wieńcowych, zaburzeń rytmu serca i powikłań ze strony układu nerwowego. 

W Stanach Zjednoczonych RSV powoduje co roku około 180 tys. hospitalizacji i 14 tys. zgonów wśród dorosłych. W Unii Europejskiej, Norwegii i Wielkiej Brytanii w ciągu roku wirus doprowadził do hospitalizacji 213 tys. dzieci poniżej 5. roku życia oraz 158 tys. dorosłych.

Polska notuje historycznie wysoką liczbę zakażeń RSV. Według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego-PZH, w 2024 r. zarejestrowano 41 631 przypadków zakażenia, z czego 19 080 dotyczyło dzieci do 2. roku życia. Tymczasem w bieżącym roku, do połowy października, liczba przypadków wzrosła ponad dwukrotnie - do 92 940.

Skąd taka eksplozja zachorowań? Dr Dzieciątkowski wyjaśniał: Nową rzeczą jest to, że my to po prostu badamy. Przed 2023 rokiem nie były ujęte żadne statystyki zakażeń RSV w Polsce. W tej chwili mamy dostęp do combo testów w aptekach, do combo testów wykonywanych w domu, w gabinetach lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej i wiemy, skąd te zakażenia.

Niestety, obecnie nie istnieje skuteczne leczenie przyczynowe zakażenia RSV. Stosuje się wyłącznie leczenie objawowe - leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, preparaty poprawiające drożność nosa i łagodzące ból gardła.

Kiedy konieczna jest wizyta u lekarza? Jeżeli jesteśmy rodzicami dziecka, u którego wystąpiło zakażenie RSV, zdecydowanie należy iść do lekarza. Jeżeli jesteśmy osobą w wieku sześćdziesiąt pięć plus, też warto iść do lekarza. Cała reszta - no cóż, zakażenie dróg oddechowych i chodzenie do pracy jest dużą nieodpowiedzialnością, nie ze względu na nas, tylko na naszych współpracowników - zaznaczał dr Dzieciątkowski w Radiu RMF24.

Przełomem w walce z RSV stały się szczepionki. Od 1 kwietnia 2025 r. w Polsce dostępna jest bezpłatna szczepionka Abrysvo dla kobiet w ciąży i seniorów powyżej 65. roku życia oraz refundowana z 50 proc. odpłatnością dla osób w wieku 60-64 lata. 

Badania kliniczne wykazały, że preparat zmniejsza ryzyko zakażeń dolnych dróg oddechowych wywołanych RSV o prawie 67 proc., a zakażeń o cięższym przebiegu - o ponad 85 proc.

Od 1 października 2025 r. na listach refundacyjnych znalazła się także szczepionka Arexvy. Jest ona refundowana z 50 proc. odpłatnością dla osób w wieku 60-64 lata oraz bezpłatna dla seniorów od 65. roku życia.