USA zaatakowały trzy kluczowe cele w Iranie. Co wiemy o Fordo, Isfahan i Natanz?

W tekście umieszczono linki reklamowe naszego partnera

• Najważniejsze informacje o eskalacji konfliktu na Bliskim Wschodzie w relacji na żywo Onetu

W niedzielę 22 czerwca USA oficjalnie przystąpiły do izraelskiej ataku na Iran, uderzając z powietrza i wody w trzy kluczowe cele powiązane z irańskim programem atomowym. Prezydent Trump przekazał, że zostały one zniszczone, jednak na razie nie dysponujemy potwierdzeniem tych informacji np. w postaci materiału filmowego czy zdjęciowego.

Choć fraza "program atomowy" brzmi groźnie, nie wiemy, czy Teheran kiedykolwiek pracował nad bronią masowego rażenia ani, czy obecnie nią dysponuje. Warto podkreślić, że to Izrael ma nieokreśloną liczbą głowic atomowych, a nie Iran. Program atomowy Teheranu, choć przedstawiony często jako próbę wejścia w posiadanie broni masowego rażenia, skupiać się miał najprawdopodobniej na energetyce. Co więcej, tuż przed atakiem Izraela z 13 czerwca, Iran miał rozpocząć rozmowy z USA w sprawie uzyskania wsparcia rozwoju tej inicjatywy, jednak obecnie ta opcja została zablokowana.

Zakład wzbogacania uranu Fordo

To zdecydowanie najważniejszy cel na izraelskiej liście irańskich celów "do unieszkodliwienia", o którym wielokrotnie wspominał Binjamin Netanjahu. Podziemne zakłady wzbogacania uranu w Fordo znajdujące się w górach ok. 160 km na południe od Teheranu.

To jednocześnie najbardziej tajemniczy kompleks, o którym tak naprawdę niewiele wiadomo, i jedyne informacje na jego temat pochodzą z odtajnionych dokumentów izraelskiego wywiadu ujawnionych w 2009 r. Według tych danych ośrodek znajdować się ma na głębokości 80-90 m (niektóre źródła wspominają o nawet 100 m), co zapewnia mu bezpieczeństwo przed konwencjonalnymi atakami.

• Przeczytaj także: Przewidzieli atak Izraela na Iran. Użyli danych o dostawach pizzy Pentagonu

Gdy informacje o Fordo wyszły na jaw, Zachód, a także Chiny i Rosja wielokrotnie próbowały ograniczyć irański program atomowy, skupiając się właśnie na tym podziemnym ośrodku. Ostatecznie doprowadziło to do nałożenia sankcji na Teheran, które ONZ wspólnie ze światowymi potęgami takimi jak USA, Wielka Brytania, Francja, Niemcy, Rosja i Chiny zaostrzyły w 2015 r. Potem jednak Iran zgodził się na kontrole międzynardowych instytucji, a także zmniejszenie liczby tzw. wirówek wzbogacających uran i wstrzymanie prac nad paliwem atomowym przez 15 lat.

Fordo miało stać się ośrodkiem badawczym, jednak Izrael wielokrotnie krytykował Zachód za wstrzymanie sankcji i porozumienie z Iranem. W połączeniu z naciskami zarówno ze strony Demokratów, jak i Republikanów, USA w 2018 r. wycofały się z traktu. Obecny status podziemnego kompleksu jest nieznany, ale faktem jest, że po 2018 r. Iran ograniczył dostępność do Fordo inspektorom z Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA). Agencja w 2023 r. ujawniła, że w odkryto tam "wzbogacony do 83,7 proc. uran"

Czego użyto do ataku na Fordo? Tylko USA dysponują taką bronią

CNN i "New York Times" przekazały, że do ataku z powietrza na Fordo USA wykorzystały sześć bombowców strategicznych B-2, które zrzuciły aż 12 13,5-tonowych bomb penetrujących GBU-57A/B. Te ładunki to tzw. niszczyciele bunkrów (bunker buster), które przed główną eksplozją są w stanie przeniknąć ok. 60 m pod powierzchnię. Mogą być też one zrzucane jedna po drugiej, wbijając się coraz głębiej do celu, do którego nie zdołałyby dotrzeć po jednym uderzeniu.

Na poniższym wideo pokazano moment zrzucania GBU-57A/B przez bombowce B-2, przy czym to nagranie ilustracyjne pochodzące z ćwiczeń. Warto podkreślić, że tylko USA dysponują taką bronią i jedynie samoloty B-2 są w stanie ją przenosić.

Natanz, czyli kluczowy obiekt irańskiego programu atomowego

Innym celem porażonym przez USA był podziemny ośrodek Natanz położony 250 km na południe od Teheranu, który już wcześniej miał ucierpieć w wyniku izraelskich ataków. Z publicznie dostępnych informacji wynika, że opracowuje i montuje się tam wspomniane już wirówki do wzbogacania uranu. To sprzęt, który pozwala uzyskać paliwo atomowe używane zarówno w elektrowniach, jak i uzbrojeniu. Co jednak warto przypomnieć, nie ma oficjalnych danych wskazujących, że Iran dysponuje lub planował wejść w posiadanie broni atomowej.

Isfahan

To z kolei największy irański ośrodek badawczy nad energią atomową, a sam Isfahan to trzecie co do wielkości miasto w Iranie położone ok. 340 km na południe od Teheranu. Według dostępnych danych przed atakiem Izraela z czerwca 2025 r. pracować tam miało 3 tys. naukowców. Znajdować się tam mają trzy małe reaktory jądrowe dostarczone z Chin, a także duży skład fluorku uranu (UF-6) używany w procesie produkcji paliwa atomowego.

Do ataku na Natanz i Isfahan użyto pocisków wystrzelonych z okrętów podwodnych

W odróżnieniu od powietrznego ataku na Fordo, USA do porażenia podziemnych ośrodków w Natanz i Isfahan wykorzystały 30 pocisków Tomahawk wystrzelonych z okrętu podwodnego. To pocisk manewrujący, który może atakować cele na wodzie oraz na lądzie dysponujący zasięgiem 2,5 tys. km. Pocisk jest dostępny w dwóch głównych wersjach – z głowicą termojądrową o sile 200 kiloton lub z ładunkiem konwencjonalnym o masie aż 450 kg.

Jako że pocisk wszedł do służby w 1983 r., od tamtej pory doczekał się kilku ulepszonych wersji i w swoim najnowszym wydaniu Block V otrzymał szereg usprawnień obejmujących systemy nawigacyjne i komunikacyjne, możliwość trafiania w poruszające się cele na wodzie oraz nową, jeszcze bardziej zabójczą głowicę bojową pozwalającą na atakowanie szerszej gamy celów.

Szukacie przydatnego gadżetu? To sprawdźcie oferty na te popularne lornetki w różnych przedziałach cenowych:

• Lornetka NIKON Monarch M7 10x42 — sprawdź ofertę w sieci
• Lornetka DELTA OPTICAL Discovery 10-22x50 — sprawdź ofertę w sieci
• Lornetka VORTEX Diamondback HD 10x50 — sprawdź ofertę w sieci
• Lornetka DELTA OPTICAL Voyager II 10x50 WA — sprawdź ofertę w sieci
• Lornetka NIKON Aculon A211 Zoom 10-22x50 — sprawdź ofertę w sieci