Spór o parkomaty. Polacy chcą płacić, ale nie zawsze mogą

• Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje, że brak opcji płatności gotówką prowadzi do wykluczenia społecznego
• RPO apeluje o nowelizację ustawy o drogach publicznych, aby wprowadzić obowiązek akceptacji gotówki w każdej strefie
• Ministerstwo Infrastruktury uznaje problem, ale nie planuje inicjować zmian legislacyjnych, pozostawiając decyzję samorządom

Nie raz pisaliśmy już o problemach Polaków z parkomatami:

• Polacy płacą po 14 tys. zł kary za parkowanie. RPO chce zmiany prawa
• Będą codzienne opłaty za parkowanie w miastach i nie tylko. Jest ustawa
• Za wycieraczką auta znalazłem "liścik". Musiałem pilnie pojechać na komendę

Tym razem nie chodzi jednak o kary za parkowanie ani o wysokość opłat za parkowanie, ale w ogóle o możliwość zapłacenia, bo jak się okazuje, część kierowców, mimo najszczerszych chęci do uregulowania opłaty, po prostu nie może tego zrobić. A problem tkwi i w parkomatach i w samorządach i w ustawodawstwie.

Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek zwrócił uwagę na rosnącą liczbę skarg od kierowców, którzy nie mogą zapłacić za parkowanie gotówką. Problem dotyczy miejsc, gdzie jedyną możliwością jest płatność kartą lub przez aplikację mobilną.

Płatność gotówką w parkomatach nie zawsze jest możliwa

Problem ten dotyczy w szczególności starszych mieszkańców miast, którzy często nie mogąc zapłacić gotówką, szukają parkomatu przyjmującego monety, a potem są obciążani dodatkowymi opłatami — czyt. karami za brak opłaty za parkowanie.

W związku z tym Wiącek zaapelował do Ministerstwa Infrastruktury o przygotowanie projektu nowelizacji ustawy o drogach publicznych, który ograniczyłby swobodę gmin w ustalaniu sposobów płatności i wprowadziłby obowiązek akceptowania gotówki w każdej strefie.

W odpowiedzi sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury Stanisław Bukowiec przyznał, że brak możliwości płacenia monetami może być problematyczny, jednak podkreślił, że obecne przepisy zobowiązują samorządy do zapewnienia realnej dostępności różnych form płatności. Resort powołał się na art. 32 ustawy o Narodowym Banku Polskim, który stanowi, że banknoty i monety są prawnym środkiem płatniczym w Polsce i powinny być akceptowane przy poborze opłat za parkowanie. Jednocześnie zaznaczono, że opłata parkingowa ma charakter publicznoprawny i nie jest zwykłą transakcją konsumencką, dlatego nie podlega przepisom ustawy o usługach płatniczych.

Nie ma gwarancji na płatność gotówką w parkomacie

Spór o gotówkowe płatności w parkomatach ujawnia poważną lukę prawną. Choć ustawa dopuszcza różne formy płatności, to faktycznie nie daje gwarancji, że kierowca rzeczywiście będzie mógł zapłacić monetami. Ministerstwo Infrastruktury zgadza się z argumentacją RPO, jednak nie planuje samodzielnie inicjować zmian w prawie. Resort podkreślił, że do tej pory nie otrzymał skarg obywateli w tej sprawie.

Obecnie wszystko zależy od decyzji samorządów, które — jak pokazują przykłady Warszawy i Poznania — coraz częściej rezygnują z gotówki na rzecz płatności cyfrowych. Kierowcy, którzy nie korzystają z aplikacji lub kart, są narażeni na dodatkowe opłaty. Bez zmiany przepisów sytuacja raczej się nie poprawi.

Brak płatności gotówką w parkomacie oznacza wykluczenie społeczne

Rzecznik Praw Obywatelskich podkreśla, że wykluczenie płatności gotówkowych prowadzi do nierównego traktowania i stwarza realne ryzyko dla kierowców, którzy chcą zapłacić, ale nie mają do tego technicznych możliwości. W uzasadnieniu wskazano, że gotówka pozostaje ważna dla wielu grup społecznych, zwłaszcza seniorów i osób wykluczonych cyfrowo.

Ministerstwo Infrastruktury zaznaczyło, że jeśli rada gminy dopuściła płatność monetami w uchwale, to montaż wyłącznie bezgotówkowych parkomatów narusza tę uchwałę i może wprowadzać kierowców w błąd. Problemem pozostaje jednak brak możliwości zaskarżenia do sądu demontażu lub braku parkomatu z opcją gotówkową, ponieważ nie jest to decyzja administracyjna.

• Przeczytaj także: Oszukali setki kierowców na opłatę za parkowanie. Włamali się do systemu SPP. Pieniądze trafiały do kasyna

Potrzeba zmian w ustawie, żeby przywrócić gotówkę w parkomatach

Zgodnie z postulatem RPO, jedynym skutecznym rozwiązaniem byłaby nowelizacja ustawy o drogach publicznych, która ograniczyłaby swobodę gmin w określaniu sposobu pobierania opłat parkingowych. Resort infrastruktury przyznaje, że dostępność płatności gotówkowych jest konieczna, ale nie zamierza samodzielnie inicjować zmian legislacyjnych.

Na razie kierowcy, którzy nie korzystają z płatności cyfrowych, muszą liczyć na dobrą wolę samorządów. Bez zmian w przepisach sytuacja osób wykluczonych cyfrowo, seniorów i wszystkich, którzy preferują płatności gotówkowe raczej nie ulegnie poprawie.