Rząd szykuje rewolucję ws. rozwodów. Nowe rozwiązanie ma przyśpieszyć proces

Nowy sposób na rozwód  

Rząd przyjął projekt ustawy, który wprowadza możliwość rozwodu przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego. Zgodnie z założeniem tzw. rozwód pozasądowy będzie możliwy tylko w przypadku małżeństw, które nie mają wspólnych małoletnich dzieci, trwają co najmniej rok i oboje małżonkowie są zgodni co do decyzji o rozstaniu. Ministerstwo Sprawiedliwości tłumaczy, że takie rozwiązanie ma przyspieszyć procedury i odciążyć sądy. Obecnie każdy rozwód wymaga przeprowadzenia postępowania sądowego, które często trwa miesiącami, a nawet latami. 

Dwa etapy 

Zgodnie z projektem procedura rozwodu przed urzędnikiem USC będzie miała dwa etapy. W pierwszym kroku małżonkowie wspólnie udadzą się do wybranego urzędu stanu cywilnego, by złożyć pisemne zapewnienia o spełnieniu wszystkich warunków wymaganych do rozwodu pozasądowego. Takie oświadczenie będzie ważne przez sześć miesięcy. W drugim etapie, po upływie co najmniej miesiąca od złożenia zapewnień, para ponownie uda się do urzędu (niekoniecznie tego samego), aby złożyć zgodne oświadczenia o rozwiązaniu małżeństwa. Dopiero wtedy kierownik USC dokona wpisu o rozwodzie w rejestrze stanu cywilnego, co będzie oznaczało formalne zakończenie małżeństwa. 

Kierownik USC z nowymi uprawnieniami 

To właśnie kierownik urzędu stanu cywilnego będzie odpowiedzialny za weryfikację, czy para spełnia wszystkie warunki niezbędne do przeprowadzenia rozwodu pozasądowego. Będzie też miał prawo odmówić przyjęcia oświadczeń, jeśli uzna, że przesłanki nie zostały spełnione - na przykład, gdy małżonkowie mają wspólne małoletnie dzieci lub nie doszło między nimi do trwałego i zupełnego rozkładu pożycia. Odmowa kierownika nie będzie jednak decyzją administracyjną i nie będzie można się od niej odwołać. W takim przypadku małżonkowie będą mogli jedynie skierować sprawę do sądu. 

Możliwość unieważnienia rozwodu 

Projekt przewiduje także możliwość unieważnienia rozwodu pozasądowego. Z taką prośbą będzie mógł wystąpić każdy z byłych małżonków, jeśli okaże się, że w chwili składania oświadczeń para miała wspólne małoletnie dzieci albo że jedno z nich działało pod wpływem błędu, groźby lub nieświadomości skutków swojej decyzji. W takim przypadku unieważnienie rozwodu będzie musiało nastąpić na drodze sądowej. 

Mniej spraw w sądach 

Według danych z lat 2020-2023 przytaczanych przez Business Insider, aż 42 proc. rozwodów w Polsce dotyczyło małżeństw bez dzieci. Rząd liczy, że nowa procedura pozwoli skrócić czas oczekiwania na rozstrzygnięcia i odciąży sądy, które dziś zajmują się tysiącami spraw o rozwód, mimo że wiele z nich dotyczy par zgodnych co do decyzji o rozstaniu. Jak wskazuje uzasadnienie projektu, wprowadzenie rozwodu przed kierownikiem USC ma również podkreślić autonomię małżonków i ich prawo do samostanowienia w kwestiach osobistych. Nowe przepisy mają wejść w życie po upływie 12 miesięcy od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.