Rząd przyjął propozycję obniżenia wynagrodzenia dla milionów Polaków

Rada Ministrów przyjęła propozycję wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej w 2026 r.

To już kolejna zmiana minimalnego wynagrodzenia za pracę w ciągu kilku lat:

• od 1 stycznia 2023 r. wynosiła – 3490 zł,
• od 1 lipca 2023 r. – 3600 zł,
• od 1 stycznia 2024 r. – 4242 zł,
• od 1 lipca 2024 r. – 4300 zł
• od 1 stycznia 2025 r. – 4666 zł.

Od grudnia 2022 do stycznia 2025 r. minimalne wynagrodzenie wzrosło o 1656 zł, czyli o 55% w ciągu trzech lat. Żadna inna grupa społeczna w Polsce, nie otrzymała w tym czasie równie wysokich podwyżek.

Można jednak zaryzykować stwierdzenie, że rząd nie robi tego bezinteresownie. Wraz ze wzrostem wynagrodzenia rosną wpływy do budżetu państwa, a koszty tej polityki ponoszą głównie przedsiębiorcy – rozwiązanie wygodne dla finansów publicznych.

Wpływ wzrostu minimalnego wynagrodzenia na wysokość mandatów oraz grzywien

Podwyżka płacy minimalnej wpływa nie tylko na dochody osób najmniej zarabiających. W polskim prawie minimalne wynagrodzenie stanowi punkt odniesienia dla wielu obliczeń. Od jego wysokości uzależnione są m.in. kwoty mandatów i grzywien skarbowych:

• zgodnie z art. 48 § 1 Kodeksu karnego skarbowego kara grzywny może być wymierzona w granicach od jednej dziesiątej do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia,
• natomiast art. 48 § 2 stanowi, że mandatem karnym można nałożyć karę grzywny w wysokości nieprzekraczającej pięciokrotności minimalnego wynagrodzenia.

Oznacza to, że wraz ze wzrostem minimalnego wynagrodzenia rośnie również maksymalna wysokość mandatów i grzywien za wykroczenia skarbowe.

Od 1 stycznia 2026 r. – wraz ze wzrostem minimalnego wynagrodzenia – wzrosną składki do ZUS

Wzrost minimalnego wynagrodzenia wpływa nie tylko na wysokość mandatów i grzywien, ale także na składki na ubezpieczenia społeczne. To dobra wiadomość dla ZUS, który dzięki wyższym składkom zyska dodatkowe środki na wypłatę emerytur i rent. Warto przypomnieć, że w 2024 r. Zakład musiał ratować się dotacją z budżetu państwa w wysokości 64,7 mld zł. Wyższe składki zapłacą:

• osoby zatrudnione na umowie zlecenie, jeśli wynagrodzenie nie zostało określone kwotowo, godzinowo ani prowizyjnie,
• osoby współpracujące z wykonawcami umów zlecenia, agencyjnych lub innych umów o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy o zleceniu,
• osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą w pierwszych 24 miesiącach od rozpoczęcia działalności (tzw. preferencyjne składki),
• osoby kontynuujące działalność gospodarczą po zakończeniu ulgi na start (lub rezygnujące z niej przed upływem 6 miesięcy), w okresie 24 miesięcy od dnia zakończenia ulgi,
• osoby prowadzące działalność gospodarczą korzystające z tzw. Małego ZUS Plus,
• duchowni (w tym alumni seminariów duchownych, nowicjusze, postulanci i junioryści po ukończeniu 25. roku życia),
• żołnierze niezawodowi pełniący czynną służbę wojskową, z wyłączeniem żołnierzy służby kandydackiej,
• osoby sprawujące osobistą opiekę nad dzieckiem, o których mowa w art. 6b ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podlegające wyłącznie ubezpieczeniu emerytalnemu,
• osoby przebywające na urlopach wychowawczych,
• osoby podlegające dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym na podstawie art. 7 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Wpływ minimalnego wynagrodzenia na wysokość składki zdrowotnej oraz innych opłat

Podobnie jak w przypadku składek na ubezpieczenia społeczne, minimalne wynagrodzenie często stanowi podstawę do obliczania składki zdrowotnej. Oznacza to, że wzrost minimalnej pensji automatycznie przełoży się na podwyżkę składki zdrowotnej. Najbardziej odczują to osoby prowadzące własną działalność gospodarczą, wpisane do CEIDG, takie jak:

• fryzjerzy,
• informatycy,
• hydraulicy,
• oraz wszyscy inni przedsiębiorcy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą, z wyłączeniem tych, którzy korzystają z tzw. ulgi na start.

Podwyżki składki zdrowotnej obejmą również:

• wolontariuszy, którzy nie są objęci ubezpieczeniem zdrowotnym z innego tytułu,
• rolników prowadzących działy specjalne produkcji rolnej (np. hodowlę zwierząt futerkowych, pieczarkarnie),
• osoby zatrudnione jako nianie,
• funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej pełniących służbę kandydacką.

Wzrost minimalnego wynagrodzenia oznacza również wzrost innych dodatkowych opłat np. za wydanie nowej karty ubezpieczenia zdrowotnego.

Korzyści dla najmniej zarabiających oraz gospodarki przy wzroście minimalnego wynagrodzenia

Należy podkreślić, że wzrost minimalnego wynagrodzenia ma być przede wszystkim wsparciem dla osób najmniej zarabiających. Podwyżka minimalnej pensji oznacza również wyższe stawki za pracę w godzinach nocnych oraz wyższe odszkodowania w przypadku stwierdzenia mobbingu lub dyskryminacji. Do pozytywnych skutków można zaliczyć również:

• Ochronę przed ubożeniem – podniesienie minimalnego wynagrodzenia ma przede wszystkim zapobiegać zubożeniu społeczeństwa. Bez waloryzacji płacy minimalnej osoby zarabiające najmniej mogłyby mieć trudności z zaspokojeniem podstawowych potrzeb.
• Wzrost poczucia bezpieczeństwa – wyższa pensja minimalna działa też pozytywnie na samopoczucie pracowników, dając im większe poczucie stabilizacji finansowej.
• Stymulację konsumpcji – wyższe wynagrodzenia zwiększają siłę nabywczą pracowników, którzy mogą więcej wydawać na towary i usługi, co pobudza konsumpcję i rozwój gospodarki.

Ryzyko spłaszczenia wynagrodzeń i wzrostu inflacji, związane ze wzrostem minimalnego wynagrodzenia

Z drugiej strony, przy ciągłych podwyżkach płacy minimalnej pracodawcy mają ograniczone możliwości wynagradzania bardziej wyspecjalizowanych pracowników. Jak zauważa Krzysztof Przybyła, prezes Fundacji Polskiego Godła Promocyjnego:

„Płace minimalne, których wzrost nie jest skorelowany z sytuacją gospodarczą, przyczyniają się do chaosu na rynku pracy, a także do niezadowolenia zatrudnionych. Nieuchronnie prowadzą bowiem do spłaszczenia wynagrodzeń.”

Ponadto wzrost płacy minimalnej może przyczynić się do drożyzny i wzrostu inflacji. Firmy, zwłaszcza te działające na niskiej marży, mogą być zmuszone do podnoszenia cen produktów i usług, by zrekompensować wyższe koszty wynagrodzeń. To z kolei przekłada się na ogólny wzrost cen i kosztów życia.

Ryzyko utraty miejsc pracy i wzrostu szarej strefy a wzrost minimalnego wynagrodzenia

Wzrost minimalnego wynagrodzenia może również skutkować utratą pracy przez tysiące osób. Pracodawcy, chcąc obniżyć koszty, mogą ograniczać zatrudnienie lub przyspieszać automatyzację. W efekcie osoby poszukujące pracy mogą mieć utrudniony dostęp do rynku pracy. Jak zaznacza Krzysztof Przybyła:

„Poważny problem będą mieć te branże, w których podstawowym kosztem są wynagrodzenia. Na przykład branża ochroniarska szacuje, że od 20 do 40 procent pracowników może stracić zatrudnienie, bo firm nie będzie stać na podwyższoną stawkę godzinową.”

Wzrost płacy minimalnej może też sprzyjać wzrostowi zatrudnienia w szarej strefie lub na tzw. umowach śmieciowych. Podwyżki, które nie uwzględniają sytuacji gospodarczej, mogą bowiem zmusić firmy do szukania sposobów na ograniczenie kosztów, nawet jeśli nie chcą działać nieuczciwie. Niestety, w realiach niekończącej się kampanii wyborczej politycy często zabiegają o głosy, wprowadzając regulacje, które przerzucają koszty na przedsiębiorców.

Pracodawcy niezadowoleni ze skali podwyżki minimalnego wynagrodzenia

"Nie jesteśmy zachwyceni wysokością podwyżki płacy minimalnej zaproponowaną przez rząd – jest ona zbyt wysoka. Bardziej racjonalne byłoby zwiększenie minimalnego wynagrodzenia tak, by utrzymywało się na poziomie 50% przeciętnego wynagrodzenia. Proponowaliśmy, aby wzrost płacy minimalnej nie przekroczył 50 zł" – mówi prof. Jacek Męcina, doradca zarządu Konfederacji Lewiatan.

Większe możliwości negocjacji prof. Męcina dostrzega natomiast w przypadku wzrostu wynagrodzeń w sferze budżetowej. Obecnie płace w administracji, w tym wśród nauczycieli i pracowników urzędów, są mocno zróżnicowane, a średnie wynagrodzenie w budżetówce odbiega od przeciętnej krajowej. Dlatego jego zdaniem w 2026 r. wzrost wynagrodzeń w budżetówce powinien być wyższy niż prognozowana inflacja.

gov.pl, zus.pl, kruk.pl, prawo.pl, Fundacja Polskiego Godła Promocyjnego, Konfederacja Lewiatan

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 2025 poz. 350)
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. 2024 poz. 146)
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 2025 poz. 277)

Dalszy ciąg materiału pod wideo