Rynek pracy w Polsce pod presją: demografia, technologia i potrzeba zmiany podejścia

Sztuczna inteligencja – szansa czy zagrożenie?

Rozwój AI może ograniczyć potrzebę zatrudniania w niektórych sektorach, ale też przynieść realne korzyści w kontekście malejącej liczby osób aktywnych zawodowo. Jak zaznacza Kubisiak, automatyzacja i robotyzacja są w Polsce znacznie mniej zaawansowane niż w innych krajach UE. Tymczasem właśnie masowe wdrożenie nowych technologii może złagodzić skutki zbliżającego się kryzysu demograficznego.

Demografia nie kłamie

Polska należy do najszybciej starzejących się krajów w OECD – szybciej starzeje się tylko Korea Południowa. W nadchodzących dekadach czeka nas odpływ pracowników nie tylko z powodów emerytalnych, ale również dlatego, że młode pokolenia coraz rzadziej wybierają zawody „niepopularne” – fizyczne, opiekuńcze, rzemieślnicze. Już teraz w wielu sektorach średnia wieku pracownika przekracza 50 lat, a w miejsce odchodzących nie pojawiają się następcy.

Pracujący emeryci i niewykorzystany potencjał

Choć rośnie liczba pracujących emerytów, motywowana często presją finansową, to jednocześnie problemem jest silna dyskryminacja ze względu na wiek. Eksperyment przeprowadzony przez PIE pokazał, że 50-latkowie z identycznym CV co 30-latkowie otrzymywali o połowę mniej zaproszeń na rozmowy kwalifikacyjne. W dużych miastach ta różnica była jeszcze bardziej widoczna.

Osoby z niepełnosprawnościami – bariera mentalna silniejsza niż formalna

Wciąż bardzo niska pozostaje aktywność zawodowa osób z niepełnosprawnościami – jedna z najniższych w UE. Mimo dopłat, ulg i możliwości dostosowania stanowisk pracy, wielu pracodawców nie decyduje się na zatrudnienie tej grupy. Powodem często nie są ograniczenia organizacyjne, lecz uprzedzenia i brak elastyczności w modelu zatrudnienia.

Wnioski? Rynek pracy trzeba wymyślić na nowo

Kubisiak wskazuje jasno: obawy przed falą bezrobocia są nieuzasadnione. Problemem nie jest nadmiar pracowników, tylko ich brak. Pracodawcy muszą nauczyć się funkcjonować w rzeczywistości, gdzie zasoby kadrowe są ograniczone i coraz trudniej dostępne. Kluczem będzie aktywizacja grup dotąd wykluczonych – seniorów, osób z niepełnosprawnościami, biernych zawodowo – oraz inwestycje w automatyzację i technologie.

Bez zintegrowanych działań w obszarze demografii, energetyki i transformacji cyfrowej Polska nie utrzyma dotychczasowego tempa wzrostu. A przyszłość rynku pracy rozstrzygnie się nie jutro – ale dziś.