Rozróżnienie między szkołą a parafią. Co zakłada nowa podstawa programowa religii?

• Więcej aktualnych informacji znajdziesz na stronie głównej RMF24.pl.

Sama podstawa programowa została przyjęta przez biskupów 15 października br. podczas 402. Zebrania Plenarnego Konferencji Episkopatu Polski, które obradowało w Gdańsku.

Biskup Osial wyjaśnił w czwartek, że prezentowana podstawa jest dokumentem bazowym - obecnie trwają pracę nad przygotowaniem konkretnego programu nauczania. Ma on zostać poddany konsultacjom w styczniu i lutym 2026 r. Duchowny poinformował, że nowe podręczniki mają być gotowe do 1 września 2027 r.

Hierarcha zaznaczył, że celem nowej podstawy jest dostosowanie wychowania religijnego do wyzwań współczesnych czasów: religijnych, kulturowych i społecznych. Nowa podstawa programowa ma pokazać wartość religii rzymskokatolickiej dla życia człowieka: wartość wychowawczą, kulturową, społeczną i patriotyczną - tłumaczył duchowny.

W podstawie programowej znalazło się rozróżnienie między wiedzą o religii przekazywaną podczas lekcji w szkole a katechezą formacyjną, która obywać się ma w parafii. Biskup Osial zwrócił uwagę, że celem Kościoła jest całościowa formacja młodego człowieka, w którą zaangażowana ma być nie tylko szkoła, ale też parafia - stąd pojawił się ten podział.

Duchowny jednocześnie zastrzegł, że prace nad rozwojem katechezy parafialnej nie oznaczają rezygnacji z lekcji religii w szkołach.

Nad powstaniem dokumentu określającego kierunki katechezy parafialnej wciąż pracuje zespół roboczy ds. katechezy parafialnej pod kierownictwem bpa Artura Ważnego.

Konsultor Komisji Wychowania Katolickiego KEP ks. prof. Paweł Mąkosa przekazał, że podstawa programowa ma odpowiadać na potrzeby i pytania uczniów.

Dlatego w tej podstawie programowej (...) jest bardzo wiele kwestii dotyczących powstania człowieka, powstania świata czy relacji nauki i wiary. To, o co dzisiaj nawet my, ludzie dorośli, często pytamy. Ale także chcemy ukazać antropologię chrześcijańską czy problemy takie, jak choćby istnienie zła na świecie (...). Chodzi o to, by odpowiedzieć młodym ludziom na ich pytania dotyczące sensu istnienia - mówił.

Według duchownego jednym z najważniejszych zadań, jakie spełniać mają lekcje religii w nowej odsłonie, ma być zaprezentowanie związków chrześcijaństwa z kulturą.

Podróżując po Europie czy po wielu miejscach na świecie widzimy, że nie zrozumiemy kultury, nie zrozumiemy literatury, architektury, malarstwa, rzeźby i wielu innych wytworów ludzkiej myśli, jeśli nie poznamy chrześcijaństwa. Chcemy przekazać młodym ludziom wiedzę, co chrześcijaństwo, co katolicyzm wniósł w historię i w cywilizację europejską i polską - stwierdził duchowny.

Ks. Mąkosa zwrócił uwagę, że lekcje religii w ujęciu nowej podstawy programowej mają być otwarte na wszystkich uczniów, także tych, którzy nie są chrześcijanami, ale chcą poznać chrześcijaństwo i Kościół katolicki.

Podkreślił, że kolejnym elementem mocno akcentowanym w nowej podstawie programowej będzie budowanie braterstwa w pluralistycznym świecie.

Wszyscy wiemy, że nasz świat jest bardzo pluralistyczny. Wszystko wskazuje na to, że będzie pluralistyczny coraz bardziej, ze względu na wiele różnych procesów, m.in. na migracje. Zadaniem lekcji religii jest przezwyciężanie stereotypów, przekazywanie rzetelnej wiedzy na temat innych religii, innych wyznań, innych kultur i pokazanie tych płaszczyzn, z których my możemy współpracować dla dobra ludzkości - zaznaczył.

Duchowny przekazał, że pierwszy dział, który uczniowie będą przerabiać w szkole ponadpodstawowej, jest zatytułowany "Poszukiwania i dylematy młodego człowieka".

Chcemy pomóc młodym ludziom spojrzeć z perspektywy chrześcijańskiej na takie problemy jak samotność czy zagrożenie wojenne (...). Podstawa programowa stara się także spojrzeć na różne zagrożenia dla dzieci i młodzieży np. w kontekście zagrożeń dla wolności seksualnej. Chcemy pokazać, że Kościół jest także świadomy tego typu wyzwań i stara się na nie odpowiadać - powiedział ks. Mąkosa.

W ostatnim czasie MEN wprowadziło zmiany w organizacji lekcji religii i etyki w szkołach. Pierwsze weszły w życie z początkiem poprzedniego roku szkolnego - 2024/2025. Od września zajęcia te mogą odbywać się w grupach międzyoddziałowych, a ocena z nich nie jest wliczana do średniej na świadectwie szkolnym.

Ostatnia zmiana weszła w życie 1 września br. - religia lub etyka odbywają się w wymiarze jednej godziny tygodniowo bezpośrednio przed lub po obowiązkowych zajęciach edukacyjnych. Wcześniej uczniowie mieli dwie godziny lekcji religii tygodniowo. Zasada nie obowiązuje w tych oddziałach szkoły podstawowej, w których - na 15 września tego roku szkolnego - wszyscy uczniowie uczęszczają na lekcje religii lub etyki.

Odniósł się do tego bp Osial, który zaznaczył, że nowa podstawa nie stanowi odpowiedzi na zmiany, które wprowadził resort edukacji.

Nie jest prawdą, że ta nowa podstawa programowa jest reakcją na szkodliwe zmiany, jakie dokonały się w organizacji lekcji religii w szkole wprowadzone przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. Kościół przede wszystkim troszczy się o człowieka i jako Kościół podejmowaliśmy od kilku lat intensywnie działania i refleksje nad potrzebą nowej podstawy programowej - stwierdził bp Osial.