Rewolucja w sprawdzaniu pracowników. Nowe przepisy już od 1 stycznia

Koniec z fałszywymi dyplomami? Pracodawcy zyskają dostęp do danych uczelni

Nowe przepisy mają rozwiązać problem, z jakim od lat borykają się pracodawcy – brak możliwości sprawdzenia autentyczności dyplomu. Zdarza się, że dokumenty przedstawiane przy rekrutacji wzbudzają wątpliwości, ale do tej pory firmy nie miały narzędzi, by to legalnie zweryfikować.

Po zmianach uczelnie będą mogły potwierdzać, czy dana osoba rzeczywiście ukończyła studia i czy przedstawione dane są zgodne z tymi, które widnieją w systemie. Wystarczy, że pracodawca złoży wniosek, podając imię, nazwisko oraz numer dyplomu.

Jak będzie działał nowy system weryfikacji?

Nowelizacja przewiduje, że uczelnie – na wniosek pracodawcy posiadającego tzw. interes prawny – udzielą informacji o danych zawartych w dyplomie ukończenia studiów wydanym w formie papierowej.

Za każdą taką weryfikację trzeba będzie zapłacić. Opłata ma wynosić 1 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę, obowiązującego w dniu złożenia wniosku. To niewielki koszt w porównaniu z korzyścią, jaką daje możliwość potwierdzenia prawdziwości dokumentu.

Zgodnie z projektem, pracodawca będzie mógł wystąpić o weryfikację wtedy, gdy "poweźmie uzasadnione wątpliwości" co do autentyczności dyplomu – np. po sprawdzeniu zabezpieczeń dokumentu.

Uczelnie będą miały sporo pracy. System obejmie nawet dyplomy sprzed 50 lat

Nowe obowiązki oznaczają dla uczelni sporo zmian organizacyjnych. Zanim przepisy wejdą w życie, szkoły wyższe będą musiały przygotować się do obsługi zapytań – opracować procedury, przeszkolić pracowników i wdrożyć odpowiednie rozwiązania techniczne.

Według danych z systemu POL-on, w Polsce co roku wydaje się prawie 300 tysięcy dyplomów, a regulacja może dotyczyć także dokumentów wydanych w ciągu ostatnich 50 lat. To oznacza ogromny zakres danych do obsługi.

Kiedy nowe prawo zacznie obowiązywać?

Choć w projekcie ustawy zapisano, że nowe przepisy wejdą w życie 1 stycznia 2026 roku, wciąż nie ma pewności czy rząd zdąży przyjąć nowelizację na czas. Do końca roku pozostało jeszcze kilka tygodni więc wszystko może się wydarzyć.

Jeśli jednak przepisy zostaną uchwalone zgodnie z planem, będzie to jedna z największych zmian w kontroli autentyczności dyplomów w historii polskiego szkolnictwa wyższego – i spory krok w stronę transparentności na rynku pracy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo