Rewolucja w L4. Zmiany już od 1 stycznia 2026 roku

• Od 1 stycznia 2026 r. w ZUS zacznie obowiązywać jednoosobowe orzekanie w obu instancjach
• Lekarze orzecznicy zyskają wybór formy zatrudnienia i ok. 25% podwyżki, a do orzekania w części spraw dopuszczeni będą także fizjoterapeuci i pielęgniarki
• Nowe przepisy precyzyjnie określają, kiedy można stracić zasiłek chorobowy
• Wejdzie możliwość wykonywania obowiązków w jednej pracy podczas zwolnienia w drugiej
• ZUS zyska szersze uprawnienia kontrolne, w tym dostęp do dokumentacji medycznej oraz możliwość sprawdzania, czy zasiłek opiekuńczy jest zasadny

Zmiany dla lekarzy orzeczników i nowa struktura orzecznictwa ZUS

Jak podaje pulshr.pl, nowelizacja wprowadza szeroką przebudowę systemu orzecznictwa lekarskiego. Przede wszystkim powstanie jednolita regulacja zasad i trybu wydawania orzeczeń w ZUS – od rent z tytułu niezdolności do pracy, przez dodatki pielęgnacyjne, po kontrole zaświadczeń lekarskich.

Jedną z najważniejszych zmian jest przekształcenie struktury organizacyjnej. Zadania związane z wydawaniem orzeczeń oraz nadzorem nad ich jakością mają zostać skonsolidowane w nowych centrach orzeczniczych działających przy oddziałach ZUS. To tam trafiać będą sprawy zarówno pierwszej, jak i drugiej instancji – w obu przewidziane jest jednoosobowe orzekanie.

Dla samych lekarzy orzeczników zmiany są znaczące. Będą mogli wybrać formę zatrudnienia: umowa o pracę albo umowa cywilnoprawna. Wyższe stanowiska, m.in. naczelny lekarz ZUS i jego zastępcy, będą dostępne wyłącznie na etacie. Ministerstwo zapowiada również około 25-procentową podwyżkę wynagrodzeń, dzięki powiązaniu ich z zasadami ustalania minimalnych płac w podmiotach leczniczych.

Do orzekania dopuszczeni zostaną lekarze bez specjalizacji, a w określonych sprawach również fizjoterapeuci i pielęgniarki. Ministerstwo przekonuje, że pozwoli to odciążyć system i skrócić czas oczekiwania na decyzje.

Kiedy można stracić zasiłek?

Zmiany odczują również ubezpieczeni. Nowela precyzyjnie wskazuje sytuacje, w których można stracić prawo do zasiłku chorobowego. ZUS będzie mógł odebrać świadczenie osobie, która:

• wykonuje pracę zarobkową podczas zwolnienia (poza drobnymi, codziennymi czynnościami),
• podejmuje działania wydłużające okres choroby, np. intensywny wyjazd lub zbyt forsowną aktywność w trakcie rekonwalescencji.

Jednocześnie wprowadzono kontrowersyjne, ale kluczowe rozwiązanie - możliwość korzystania ze zwolnienia w jednym miejscu pracy, a wykonywania obowiązków w drugim, o ile charakter pracy i stan zdrowia na to pozwalają. To odpowiedź na liczne przypadki pracowników z kilkoma etatami.

Istotnie zmienią się również zasady kontroli. ZUS będzie mógł:

• zażądać dokumentacji medycznej od lekarza wystawiającego L4 lub placówki medycznej,
• sprawdzić, czy chory nie wykonuje czynności wykluczających go ze zwolnienia,
• w przypadku zasiłku opiekuńczego sprawdzić, czy w gospodarstwie domowym nie ma innej osoby, która mogłaby zapewnić opiekę.

Nowelizacja ma obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. Po uchwaleniu przez Sejm trafiła do Senatu, który będzie miał możliwość wniesienia własnych poprawek. Jeśli jednak zostanie przyjęta w obecnym kształcie, będzie to największa od lat przebudowa systemu L4 i orzecznictwa ZUS.

Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.