Od 2026 roku czekają nas duże zmiany w przepisach dotyczących zwolnień lekarskich (L4). Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowuje projekt, który ma uszczelnić system ubezpieczeń chorobowych. Najważniejsza zmiana dotyczy zaostrzenia kar za nadużycia: wykonywanie pracy zarobkowej w trakcie L4 grozi utratą zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia. Równocześnie ZUS przeprowadzi kompleksową reformę swojego orzecznictwa lekarskiego, aby przyspieszyć procedury i zwiększyć kontrolę.
Projekt ustawy wprowadza fundamentalną zmianę w podejściu do pracy podczas zwolnienia, co do tej pory było ściśle zakazane. Nowe przepisy dopuszczają możliwość wykonywania pracy u innego pracodawcy podczas zwolnienia lekarskiego. Jeśli charakter pracy na to pozwala (np. praca biurowa), pracownik będzie mógł korzystać ze zwolnienia w jednym miejscu zatrudnienia (np. ze względu na kontuzję uniemożliwiającą pracę fizyczną), a w drugim nadal pracować.
Pracownik będzie mógł jednocześnie pobierać 100 proc. zasiłku chorobowego z jednego miejsca pracy i otrzymywać pełne wynagrodzenie z drugiego. To całkowite odejście od rygorystycznych zasad ZUS.
Telefon od szefa na L4. Czy stracisz zasiłek?
Nowe regulacje wprowadzają rozróżnienie między pracą zarobkową a drobnymi, incydentalnymi czynnościami zawodowymi. Czynność zarobkowa nadal pozostaje zakazana podczas L4 i oznacza każdą czynność mającą charakter odpłatny.
Nie stracisz zasiłku za czynności incydentalne, takie jak odebranie pilnego telefonu od szefa, krótkie wyjaśnienie sprawy e-mailowej czy podpisanie faktury. Te czynności nie będą karane, o ile są wymuszone okolicznościami, a nie presją pracodawcy.
Nowe przepisy wprowadzają jasność w kwestii codziennych aktywności. Dozwolone czynności to zakupy, wizyta u lekarza, wyjście do apteki – czyli codzienne aktywności nieutrudniające leczenia. Zakazane działania to ciężka praca fizyczna lub inne czynności, które mogą wydłużyć proces leczenia. Regulacje mają chronić pracowników przed naciskami pracodawców, jednocześnie pozwalając firmom uniknąć strat z powodu drobnych zaniedbań.
Reforma orzecznictwa ZUS
Projekt ustawy przewiduje kompleksową reformę orzecznictwa lekarskiego ZUS, co jest niezbędne w kontekście planowanej zmiany, która zakłada wypłacanie zasiłku chorobowego przez ZUS od 1. dnia niezdolności do pracy. ZUS zmieni zasady zatrudniania i wynagradzania lekarzy orzekających, aby zwiększyć obsadę kadrową (obecnie nieobsadzonych jest aż 37 proc. etatów). Lekarze będą mogli pracować na umowę o pracę lub cywilnoprawną. Wynagrodzenia zostaną uregulowane w ustawie na zasadzie mnożników przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce. ZUS będzie mógł zatrudniać do orzekania w pierwszej instancji także lekarzy w trakcie specjalizacji lub tych, którzy czynnie wykonują zawód co najmniej pięć lat.
W określonych sprawach orzeczenia będą mogli wydawać inni specjaliści medyczni, np. fizjoterapeuci (w sprawach rehabilitacji narządu ruchu) i pielęgniarki/pielęgniarze (w sprawach niezdolności do samodzielnej egzystencji). ZUS wprowadzi jednoosobowe orzekanie we wszystkich instancjach, aby przyspieszyć postępowanie. Obecnie druga instancja wymaga trzyosobowego składu komisji.
Reforma doprowadzi do ujednolicenia zasad i poprawi terminowość wydawania orzeczeń, które obecnie trwa średnio 21 dni. Projekt stworzy jedną, kompleksową regulację orzecznictwa lekarskiego ZUS. Dotychczas przepisy były rozproszone w ponad 20 aktach prawnych. ZUS skonsoliduje zadania związane z orzekaniem w centrach orzeczniczych obejmujących jeden lub więcej oddziałów. To ma zapewnić bezstronność i efektywną organizację pracy. Lekarzy orzekających wspierać będą asystenci medyczni w pracach technicznych i administracyjnych. Lekarz skupi się dzięki temu na merytorycznej ocenie.
ZUS zwiększy wykorzystanie narzędzi cyfrowych, w tym możliwość pozyskiwania elektronicznej dokumentacji medycznej i informacji o zdarzeniach medycznych bezpośrednio z systemu ochrony zdrowia.
Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A. Kup licencję
Dalszy ciąg materiału pod wideo