Renta socjalna 2025 r. Ile wynosi, jakie są dodatki?

ZUS przyznaje rentę socjalną tylko tym osobom, które spełniają ściśle określone kryteria, skupiające się na wieku powstania niezdolności do pracy Musisz być osobą pełnoletnią (ukończone 18 lat), choć wyjątek dotyczy kobiety, która wyszła za mąż po ukończeniu 16 lat. Musisz uzyskać orzeczenie lekarza orzecznika ZUS (lub komisji lekarskiej) stwierdzające całkowitą niezdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Naruszenie sprawności organizmu, które doprowadziło do całkowitej niezdolności, musiało powstać w jednym z tych okresów:

• Przed ukończeniem 18. roku życia.
• W trakcie nauki (szkoła, szkoła wyższa, studia doktoranckie) – zanim skończyłeś 25 lat.
• W trakcie kształcenia w szkole doktorskiej lub aspiranturze naukowej.

Całkowicie niezdolna do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje jej odzyskania po przekwalifikowaniu. Orzeczenie przyznaje się na okres nie dłuższy niż 5 lat (lub na stałe, jeśli nie ma rokowań odzyskania zdolności).

Renta socjalna. Co musisz dostarczyć do ZUS

Aby ZUS mógł ustalić Twoje prawo do renty, musisz złożyć komplet dokumentów. Złóż wniosek jak najszybciej, jeśli jesteś pełnoletni, lub w miesiącu osiągnięcia pełnoletności. Złóż wniosek o rentę socjalną oraz zaświadczenie ze szkoły lub uczelni potwierdzające okres Twojej nauki.

Musisz dołączyć zaświadczenie o stanie zdrowia (OL-9) wypełnione przez Twojego lekarza (wystawione nie wcześniej niż miesiąc przed złożeniem wniosku) oraz inną dokumentację medyczną (wyniki badań, karty leczenia). W przypadku zatrudnienia pracodawca musi przygotować zaświadczenie o terminie umowy i osiąganym przychodzie oraz wywiad zawodowy (OL-10). Musisz złożyć oświadczenie, czy posiadasz nieruchomości rolne przekraczające 5 hektarów. W Twoim imieniu wniosek może złożyć przedstawiciel ustawowy, opiekun prawny, kierownik OPS lub inna osoba z pisemnym pełnomocnictwem.

Renta socjalna. Kwota i dorabianie

Od 1 stycznia 2022 roku dorabianie do rent socjalnej podlega rygorystycznym limitom, takim samym jak w przypadku renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Renta socjalna od 1 marca 2025 r. wynosi 1878,91 zł brutto (ok. 1710 zł netto). Od 1 marca 2025 r. obowiązuje również dodatek do renty socjalnej dla osób całkowicie niezdolnych do samodzielnej egzystencji, wynoszący 2610,72 zł brutto. ZUS wypłaci rentę w pełnej wysokości tylko wtedy, gdy Twój przychód nie przekroczy 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Jeśli zarobisz powyżej 70 proc., ale poniżej 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia – ZUS zmniejszy Ci świadczenie. Jeśli Twój przychód przekroczy 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – ZUS zawiesi Ci wypłatę renty socjalnej.

Na zawieszenie lub zmniejszenie wpływa przychód z każdej działalności podlegającej obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym (umowa o pracę, zlecenie, działalność gospodarcza), a także wypłacone zasiłki (chorobowy, macierzyński). Przychody z tytułu najmu, podnajmu czy dzierżawy, opodatkowane ryczałtem, nie mają wpływu na zmniejszenie lub zawieszenie renty socjalnej.

Jako rencista masz obowiązki informacyjne wobec ZUS. Masz również prawo do odwołania się od niekorzystnej decyzji. Musisz niezwłocznie powiadomić ZUS o podjęciu zatrudnienia, wysokości osiąganego przychodu (i każdej jego zmianie), zmianie danych (adres, rachunek) oraz o trafieniu do aresztu/zakładu karnego.

Co roku, do końca lutego, musisz dostarczyć do ZUS zaświadczenie o wysokości przychodu za ubiegły rok (od pracodawcy, zleceniodawcy) lub oświadczenie (jeśli prowadzisz działalność). Na tej podstawie ZUS rozliczy Twoją rentę (korzystniej – miesięcznie lub rocznie). Jeśli nie zgadzasz się z orzeczeniem lekarza orzecznika, złóż sprzeciw do komisji lekarskiej ZUS. Masz na to 14 dni od otrzymania orzeczenia. Jeśli ZUS odmówił Ci prawa do renty, możesz odwołać się do Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Masz na to miesiąc od otrzymania decyzji.

Łączenie rent. Socjalna i rodzinna

Przepisy dopuszczają łączenie renty socjalnej z rentą rodzinną, ale obowiązują ścisłe limity. Masz prawo do obydwu świadczeń, jeśli wysokość renty rodzinnej nie przekracza 300 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Łączna kwota renty rodzinnej i socjalnej nie może przekraczać 300 proc. kwoty najniższej renty. Jeśli przekroczysz ten limit, ZUS obniży Ci rentę socjalną. Kwota obniżenia nie może jednak spowodować spadku renty socjalnej poniżej 10 proc. kwoty najniższej renty. Renta socjalna nie przysługuje, jeśli kwota renty rodzinnej już przekracza 300 proc. najniższej renty.

Dalszy ciąg materiału pod wideo