Reeksport po nieudanej dostawie – jak prawidłowo postąpić?

rozwiń >

Sytuacja wyjściowa: eksport, wywóz i powrót

Na początku procedura przebiega prawidłowo: eksporter dokonuje zgłoszenia celnego w systemie AES, towar opuszcza obszar celny Unii, a wygenerowane dokumenty (m.in. komunikat IE-599/ CC599C i potwierdzenie MRN) stanowią dowód zakończonego wywozu. W deklaracji VAT transakcja zostaje ujęta jako eksport opodatkowany stawką 0%.

Problem pojawia się dopiero później – kontrahent poza UE odmawia odbioru lub nie podejmuje przesyłki. Towar wraca więc do Unii i trafia do magazynu czasowego składowania. W tym momencie eksporter staje przed wyzwaniem: jak zakwalifikować taki zwrot i jak go prawidłowo obsłużyć od strony celnej i podatkowej?

Powrót towaru a procedury celne

Prawo celne przewiduje specjalne rozwiązania dla takich sytuacji. Najczęściej stosuje się procedurę towarów powracających (reimportu) na podstawie art. 203 UKC. Dzięki niej przedsiębiorca może sprowadzić z powrotem swój towar na teren Unii bez konieczności płacenia należności celnych – pod warunkiem spełnienia kilku warunków:

• towar faktycznie wcześniej opuścił obszar celny UE,
• powraca w niezmienionym stanie (nie został poddany żadnej dodatkowej obróbce poza normalnym użyciem czy transportem),
• powrót następuje w określonym czasie, co do zasady w ciągu 3 lat od wywozu.

Warto podkreślić, że taki zwrot nie jest traktowany jak zwykły import – jego obsługa odbywa się w dedykowanej procedurze, która odzwierciedla fakt, że towary „wracają do domu”.

Czy trzeba korygować eksport?

Z perspektywy podatkowej istotne jest pytanie: skoro towar wrócił, czy eksporter powinien korygować wcześniej zastosowaną stawkę 0% VAT?

Dalszy ciąg materiału pod wideo

• Nie ma takiej potrzeby. Jeżeli towar faktycznie opuścił obszar celny Unii, a eksporter dysponuje komunikatem IE-599/CC599C, to wywóz jest zdarzeniem dokonanym i prawidłowo opodatkowanym stawką 0%.
• Powrót przesyłki jest nowym zdarzeniem gospodarczym, kwalifikowanym jako reimport. To oznacza, że pierwotna transakcja eksportowa pozostaje ważna, a w księgach nie dokonuje się jej korekty. Natomiast należy zapłacić podatek VAT od importu.

Reeksport – ponowne wysłanie do klienta

Jeżeli po reimporcie przedsiębiorca decyduje się ponownie wysłać towar poza Unię – np. do tego samego klienta – konieczne jest rozpoczęcie całego procesu wywozowego od nowa. W praktyce oznacza to:

• Wprowadzenie towaru do UE w procedurze reimportu, aby w pełni zalegalizować jego powrót.
• Złożenie nowego zgłoszenia wywozowego w systemie AES przy kolejnym wysyłaniu. Każdy eksport jest bowiem odrębną procedurą, niezależną od wcześniejszego zdarzenia.
• Powiązanie dokumentacji – w zgłoszeniu można wskazać, że towar wrócił i jest ponownie wysyłany, ale dla organów celnych to zawsze nowe zgłoszenie.
• Zachowanie spójności księgowej i podatkowej – faktury, noty korygujące czy powiązanie MRN powinny być prowadzone w sposób przejrzysty, aby przy ewentualnej kontroli można było wykazać pełną historię transakcji.

Wyzwania praktyczne

Logistyka: zwrot towaru generuje koszty dodatkowe – magazynowania, ponownego przewozu, ubezpieczenia. Czasami bardziej opłaca się sprzedać towar innemu odbiorcy w UE niż ponownie wysyłać go do pierwotnego klienta.

Podatki: z punktu widzenia VAT, oba wywozy są eksportami – najpierw pierwszy, potem kolejny. Dokumentacja musi być jednak prowadzona w sposób spójny, by uniknąć zarzutów o nadużycia.

Relacje handlowe: odmowa odbioru przesyłki to nie tylko problem proceduralny, ale i biznesowy. Warto zabezpieczać się poprzez odpowiednie warunki dostawy (Incoterms), pobieranie zaliczek czy stosowanie ubezpieczeń transakcji, aby minimalizować ryzyko strat.

Najlepsze praktyki dla eksporterów

• Zawsze korzystaj z procedury towarów powracających – unikniesz niepotrzebnych opłat celnych.
• Dokumentuj cały cykl życia przesyłki – od pierwszego wywozu, przez powrót, aż po ponowny eksport.
• Dobieraj właściwe warunki Incoterms – niektóre, jak EXW czy FCA powodują duże ryzyko podatkowe.
• Wprowadź wewnętrzne procedury awaryjne – określ, kto w firmie odpowiada za obsługę powrotów i reeksportów, aby działać sprawnie i zgodnie z przepisami.

Porównanie obowiązków celnych i podatkowych

Podsumowanie

Powrót towaru po eksporcie z powodu nieodebrania przez klienta nie jest sytuacją rzadką w praktyce międzynarodowego handlu. Kluczowe jest jednak, by prawidłowo zastosować procedurę reimportu, a następnie ponownie dokonać zgłoszenia wywozowego przy kolejnym eksporcie.

Dzięki temu przedsiębiorca unika ryzyka naruszenia przepisów celnych i podatkowych, a jednocześnie zachowuje pełną przejrzystość dokumentacji księgowej. Dobrze przygotowane procedury wewnętrzne oraz właściwie sformułowane umowy handlowe mogą znacznie zminimalizować skutki takich sytuacji – zarówno dla eksporterów, jak i ich partnerów biznesowych.

dr Izabella Tymińska, ekspert ds. ceł, prawa celnego, handlu zagranicznego