Raz w roku przysługuje gratyfikacja urlopowa, nie mniej niż 12,6% z wypłaty na jedną osobę z rodziny. Ustawa w mocy od 14 października 2025 r. Jednak grupa docelowa jest wąska – za wąska – pomstują pracownicy

rozwiń >

Raz w roku przysługuje gratyfikacja urlopowa, nie mniej niż 12,6% z wypłaty na jedną osobę z rodziny. Ustawa w mocy od 14 października 2025 r. Jednak grupa docelowa jest wąska – za wąska – pomstują pracownicy

Raz w roku przysługuje gratyfikacja urlopowa, nie mniej niż 12,6% z wypłaty na jedną osobę z rodziny, nie chodzi jednak o typowe świadczenie urlopowe. Ustawa wprowadzająca tę instytucję prawną, która jest w mocy od 14 października 2025 r. i ma ogromne znaczenie dla zatrudnionych. Jednak grupa docelowa jest wąska – za wąska – pomstują pracownicy.

Uszczegóławiając, spore zmiany zaszły w ustawie z dnia 8 grudnia 2017 r. o Służbie Ochrony Państwa (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 1336, dalej jako: ustawa), na skutek ustawy z dnia 12 września 2025 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad zakwaterowania funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Służby Ochrony Państwa oraz poprawy niektórych warunków pełnienia służby (Dz.U. 2025 poz. 1366, dalej jako: ustawa zmieniająca).

Do ustawy, na skutek ustawy zmieniającej został dodany art. 152a. Przepis przyznaje funkcjonariuszom SOP (Służby Ochrony Państwa) prawo do jednorazowej gratyfikacji urlopowej raz w roku. Co zawiera przepis? Można podzielić go 5 głównych elementów:

• Podmiot: funkcjonariusz SOP, który w danym roku nabył prawo do urlopu wypoczynkowego.
• Wysokość świadczenia gratyfikacyjnego: minimalnie 12,6% najniższego uposażenia zasadniczego na jedną osobę przy ustalaniu kwoty, z uwzględnieniem członków rodziny.
• Zasady zbiegu uprawnień: gratyfikacja na dzieci może być uwzględniona tylko u jednego z rodziców; małżonkowie otrzymują gratyfikację tylko z tytułu służby jednego z nich.
• Wniosek: funkcjonariusz musi złożyć szczegółowy wniosek (dane osobowe, oświadczenia o stanie rodzinnym, dowody wpłat za wypoczynek itp.). Brak wniosku nie pozbawia prawa — przewidziano mechanizmy wypłaty na podstawie stanu rodzinnego na koniec roku lub końca służby; w razie śmierci — uprawniony członek rodziny może złożyć wniosek.
• Wypłata i tryb: rozporządzenie MSWiA z 20 października 2025 r. określa termin i wzór wniosku; wypłata w terminie do 60 dni od złożenia wniosku, możliwa przed urlopem na uzasadniony wniosek, gotówką lub przelewem.

Świadczenie gratyfikacyjne: kogo dotyczy — problem z wąską grupą zatrudnionych?

Ustawa, w zakresie świadczenia gratyfikacyjnego odnosi się wyłącznie do funkcjonariuszy Służby Ochrony Państwa (a nie ogólnie do pracowników), a więc grupa uprawnionych jest znacząco zawężona - niż wielu by chciało. Trzeba jednak mieć na uwadze, że osoby pozostające w służbie mogą liczyć na wiele dodatkowych świadczeń, niż nazwijmy to standardowi pracownicy: są to dodatki mieszkaniowe, dłuższe urlopy, dodatkowe urlopy za pracę w szczególnych warunkach, urlopy dla poratowania zdrowia, dodatki funkcyjne i inne gratyfikacje pieniężne. Zresztą w takiej ustawie nie zawiera się przepisów, które odnosiłyby się do standardowego pracownika - od tego jest Kodeks Pracy czy ustawy i rozporządzenia pozostające z nim w związku. Czy można uznać to rozwiązanie jako niesprawiedliwe wobec innych służb i pracowników publicznych (czy zatrudnionych w prywatnych podmiotach), którzy nie otrzymują analogicznego świadczenia? Nie wydaje się, bo dyferencjacja daje taką możliwość. W tym przypadku kryterium dyferencjacyjnym - jest fakt służby, a nie standardowej pracy.

Czym zajmuje się SOP?

Jak czytamy na stronie SOP: Służba Ochrony Państwa (SOP) jako formacja powołana ustawą z dnia 8 grudnia 2017 r. realizuje zadania z zakresu ochrony osób i obiektów oraz rozpoznawania i zapobiegania skierowanym przeciw nim przestępstwom. W ramach tych zadań SOP zapewnia bezpieczeństwo Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej, Marszałkom Sejmu i Senatu RP, Prezesowi Rady Ministrów, wiceprezesowi Rady Ministrów, ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych oraz ministrowi właściwemu do spraw zagranicznych, byłym prezydentom RP, osobom wskazanym w ustawie wchodzącym w skład delegacji państw obcych przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, innym osobom oraz obiektom ustawowo chronionym ze względu na dobro państwa, a także placówkom zagranicznym Rzeczypospolitej Polskiej.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W celu zapewnienia ochrony osób i obiektów Służba Ochrony Państwa, w szczególności, wykonuje bezpośrednią ochronę, planuje sposoby zabezpieczenia oraz możliwości ewakuacji w przypadku powstania zagrożenia, organizuje działania ochronne, a także rozpoznaje i analizuje potencjalne zagrożenia oraz im zapobiega.

Raz w roku przysługuje gratyfikacja urlopowa, nie mniej niż 12,6% z wypłaty na jedną osobę z rodziny. Ustawa w mocy od 14 października 2025 r. Jednak grupa docelowa jest wąska – za wąska – pomstują pracownicy

Odnosząc się konkretnie do przepisów warto wskazać, że został dodany przepis art. 152a do ustawy, który właśnie reguluje prawo do gratyfikacji urlopowej. Przepis stanowi, że Funkcjonariuszowi, który w związku z pełnieniem służby nabył w danym roku kalendarzowym prawo do urlopu wypoczynkowego, przysługuje raz w roku prawo do gratyfikacji urlopowej. Zgodnie z ust. 2. Przy ustalaniu wysokości gratyfikacji urlopowej uwzględnia się członków rodziny, o których mowa w art. 178d ustawy. Chodzi tu o: członków rodziny funkcjonariusza, których uwzględnia się przy przydziale lokalu mieszkalnego albo kwatery tymczasowej, są pozostający z funkcjonariuszem we wspólnym gospodarstwie domowym: 1) małżonek; 2) dzieci własne lub małżonka, przysposobione lub przyjęte na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, pozostające na jego utrzymaniu, nie dłużej jednak niż do dnia zawarcia przez nie związku małżeńskiego, które: a) nie ukończyły 18. roku życia, a w przypadku uczęszczania do szkoły lub odbywania studiów w uczelni – 26. roku życia, albo b) stały się całkowicie niezdolne do pracy lub niezdolne do samodzielnej egzystencji przed osiągnięciem wieku określonego w lit. a.

Następnie ust. 3. wskazuje, że Wysokość gratyfikacji urlopowej na jedną osobę uwzględniana przy ustalaniu jej wysokości nie może być niższa niż 12,6% najniższego uposażenia zasadniczego funkcjonariusza. Dalej ust. 4. podkreśla, że w przypadku zbiegu uprawnień do gratyfikacji urlopowej funkcjonariuszy posiadających dzieci, o których mowa w art. 178d pkt 2 , gratyfikację na te dzieci uwzględnia się przy ustalaniu gratyfikacji tylko jednego z rodziców. W końcu ust. 5. precyzuje, że w przypadku zbiegu uprawnień do gratyfikacji urlopowej z tytułu służby obojga małżonków, gratyfikację urlopową można otrzymać tylko z tytułu służby jednego z małżonków.

Wniosek o świadczenie gratyfikacyjne

Funkcjonariusz składa wniosek o wypłatę gratyfikacji urlopowej, który zawiera:

• imię i nazwisko;
• numer PESEL;
• stanowisko służbowe;
• komórkę organizacyjną SOP, w której pełni służbę;
• numer telefonu kontaktowego;
• oświadczenie funkcjonariusza o jego stanie rodzinnym na dzień złożenia wniosku obejmujące imię i nazwisko małżonka, a w przypadku dziecka, o którym mowa w art. 178d pkt 2, imię i nazwisko dziecka, jego datę urodzenia oraz informacje o: stanie cywilnym dziecka, pobieraniu przez dziecko nauki lub odbywaniu studiów w uczelni albo uznaniu dziecka za całkowicie niezdolne do pracy lub niezdolne do samodzielnej egzystencji;
• oświadczenie funkcjonariusza stwierdzające, że drugi rodzic dziecka, będący funkcjonariuszem, nie otrzymał gratyfikacji urlopowej w danym roku na dzieci wskazane w oświadczeniu;
• oświadczenie funkcjonariusza o prawdziwości danych zawartych we wniosku pod rygorem zwrotu nienależnie pobranej gratyfikacji urlopowej;
• informacje z załączonych do wniosku dowodów potwierdzających dokonanie opłaty lub przedpłaty na odpłatną formę wypoczynku funkcjonariusza, jego małżonka lub dzieci pozostających na jego utrzymaniu.

8. W przypadku gdy funkcjonariusz nie złożył wniosku, o którym mowa w ust. 6, w danym roku kalendarzowym, gratyfikację urlopową za ten rok wypłaca się na podstawie takiego wniosku funkcjonariusza złożonego według jego stanu rodzinnego w ostatnim dniu roku kalendarzowego, za który przysługuje ta gratyfikacja.

9. W przypadku gdy funkcjonariusz został zwolniony ze służby, a nie złożył wniosku, o którym mowa w ust. 6, w danym roku kalendarzowym, gratyfikację urlopową wypłaca się na podstawie takiego wniosku funkcjonariusza złożonego według jego stanu rodzinnego w ostatnim dniu pełnienia służby.

10. W przypadku śmierci, uznania za zmarłego lub zaginięcia funkcjonariusza, który nie złożył wniosku, o którym mowa w ust. 6, gratyfikację urlopową wypłaca się członkowi rodziny funkcjonariusza, który jest uprawniony do otrzymania odprawy pośmiertnej, odpowiednio na podstawie wniosku, o którym mowa w ust. 6, uprawnionego członka rodziny funkcjonariusza, według stanu rodzinnego funkcjonariusza w ostatnim dniu pełnienia służby.

11. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, terminy i tryb wypłacania gratyfikacji urlopowej oraz wzór wniosku, o którym mowa w ust. 6, uwzględniając sprawność postępowania w tych sprawach oraz możliwość otrzymania przez funkcjonariusza gratyfikacji urlopowej przed urlopem.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie gratyfikacji urlopowej funkcjonariusza Służby Ochrony Państwa z dnia 20 października 2025 r. (Dz.U. z 2025 r. poz. 1439)

Rozporządzenie określa terminy i tryb wypłacania gratyfikacji urlopowej funkcjonariuszowi Służby Ochrony Państwa, zwanemu dalej „funkcjonariuszem”, oraz wzór wniosku o wypłatę gratyfikacji urlopowej.

• Gratyfikację urlopową wypłaca komórka organizacyjna Służby Ochrony Państwa właściwa w sprawach finansowych w terminie do 60 dni od dnia złożenia wniosku.
• Na uzasadniony wniosek funkcjonariusza gratyfikacja urlopowa może zostać wypłacona przed rozpoczęciem urlopu wypoczynkowego.
• Wypłata gratyfikacji urlopowej następuje w gotówce lub na numer rachunku bankowego wskazany przez funkcjonariusza we wniosku o przekazywanie uposażenia i innych należności pieniężnych w Służbie Ochrony Państwa.
• Wzór wniosku o wypłatę gratyfikacji urlopowej jest określony w załączniku do rozporządzenia.