Protest przeciwko zabudowie historycznej dzielnicy. To kolebka polskości

Jak wynika z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, w północnej części Ostrowa Tumskiego miałaby powstać dzielnica mieszkaniowa z wielokondygnacyjnymi budynkami i podziemnymi garażami. Część ta sąsiaduje z zabytkową zabudową katedralną, w tym z reliktami siedziby pierwszych władców Polski.

Archeolodzy, historycy sztuki, urbaniści apelowali w ostatnich miesiącach do władz miasta o rezygnację z tych planów. Zamierzenia miasta skrytykowali m.in. profesorowie z instytutów historii sztuki Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Gdańskiego.

Przeciwnicy planów intensywnej zabudowy części wyspy zorganizowali w poniedziałek konferencję pt. "Ostrów Tumski w Poznaniu - dziedzictwo i co dalej?". Przedstawiono obywatelski projekt (opracowany przez komitet afiliowany przy poznańskim oddziale Stowarzyszenia Historyków Sztuki) dotyczący rozpoczęcia procedury utworzenia Parku Kulturowego Ostrów Tumski, Ostrówek i Śródka.

Park kulturowy to forma ochrony krajobrazu kulturowego oraz zachowania wyróżniających się krajobrazowo terenów z zabytkami nieruchomymi charakterystycznymi dla miejscowej tradycji budowlanej i osadniczej. Projekt uchwały może zostać wprowadzony pod obrady rady miasta, jeżeli uzyska 300 podpisów złożonych przez mieszkańców Poznania.

Prezes poznańskiego oddziału Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Dorota Matyaszczyk zaznaczyła podczas konferencji, że eksperci nie sprzeciwiają się rewitalizacji północnej części Wyspy Katedralnej.

Protestujemy jedynie przeciwko przejęciu jej przez deweloperów i przeciwko wysokiej zabudowie w tym miejscu. Obszar ten nie jest na sprzedaż i wymaga specjalnego traktowania z uwzględnieniem kontekstu historycznego i przyrodniczego - powiedziała.

W trakcie konferencji wskazano także, że północna część wyspy nie została dotąd przebadana przez archeologów, a teren ten również mógł być zamieszkany w czasach piastowskich.

Ponadto istnieją obawy, że intensywny ruch pojazdów, praca maszyn w trakcie budowy nowych osiedli, a także późniejszy ruch samochodów należących do nowych mieszkańców wyspy mogą stworzyć zagrożenie dla bezcennych zabytków Ostrowa Tumskiego. Według ekspertów drgania i spaliny są zabójcze dla starych murów. Głębokie palowanie stosowane przy budowie wysokich domów i podziemnych parkingów naruszy stosunki wodne na całej wyspie katedralnej.

Mówi się również, że Ostrów Tumski stanowi zwornik zieleni miejskiej z podmiejskimi lasami i pełni funkcję płuc miasta. Spowoduje to znaczne zmniejszenie ilości wytwarzanego tlenu i wilgoci oraz zatkanie korytarzy ekologicznych śródmieścia. Poza wszystkim budowa planowana jest na terenie, który w przeszłości był regularnie nawiedzany przez powodzie - wskazała Matyaszczyk.

Część osób popiera dalszą zabudowę poznańskiej wyspy. Łukasz Olędzki z Miejskiej Pracowni Urbanistycznej w Poznaniu w rozmowie z PAP zapewnił, że ewentualna budowa budynków mieszkaniowych w niczym nie zakłóci historycznego charakteru wyspy, jej panoramy widokowej ani stabilności zabytkowych budowli.

W sierpniu prezydent miasta Jacek Jaśkowiak napisał o proteście w mediach społecznościowych: "często mamy po prostu do czynienia z chęcią wyciągnięcia pieniędzy od miasta, np. pod pretekstem walki o ochronę przyrody".

"Nie jest trudno przekonać mieszkańców, że aby ratować zieleń w ich sąsiedztwie, trzeba ustanowić pomnik przyrody. A to już podstawa do roszczeń odszkodowawczych wobec miasta na wiele milionów złotych, o czym firmy deweloperskie doskonale wiedzą. Nierzadko protest - pod przykrywką obrony praw lokatorskich - jest rozkręcany z pobudek czysto biznesowych. Jeszcze częściej - jak w przypadku Ostrowa Tumskiego - z czysto politycznych" - napisał samorządowiec.

Teren Ostrowa Tumskiego jest najstarszą częścią Poznania. Wyspa była siedzibą pierwszych władców Polski. Mieszko I zbudował tam swoje palatium. Obok powstała też pierwsza w Polsce katedra, przy której w 968 roku powołano najstarsze w kraju, pierwsze w Polsce biskupstwo.