Projekt budżetu 2026: rząd planuje wzrost subwencji i dotacji dla samorządów o ponad 6 proc.; najwięcej środków dla gmin

Wśród kompetencji Rady Ministrów znajduje się m.in. uchwalanie projektu budżetu państwa. Stanowi o tym art. 146 Konstytucji RP. Zaś zgodnie z art. 141 ustawy z 27 października 2009 r. o finansach publicznych, Rada Ministrów uchwala projekt ustawy budżetowej i wraz z uzasadnieniem przedkłada go Sejmowi w terminie do dnia 30 września roku poprzedzającego rok budżetowy. Budżet państwa to kluczowy dokument zarządzania finansami publicznymi. Obejmuje nie tylko dochody i wydatki, ale także plany finansowe funduszy, agencji i innych państwowych jednostek. Jego celem jest zapewnienie jawności i kontroli przepływu środków publicznych.

9 października 2025 r. w Sejmie rozpocznie się pierwsze czytanie projektu budżetu na 2026 r. oraz ustawy okołobudżetowej. Jednym z ważniejszych elementów planu finansowego są wydatki na subwencje i dotacje dla jednostek samorządu terytorialnego (JST).

Nowy system finansowania samorządów

W projekcie ustawy budżetowej na 2026 r. zaplanowano 52,7 mld zł na subwencje ogólne dla samorządów, co oznacza wzrost o 6,7 proc w porównaniu z rokiem 2025. Zmiany wynikają z nowej ustawy o dochodach JST z 1 października 2024 r., która przebudowała system finansowania samorządów. Zgodnie z nowymi zasadami, dochody podatkowe (udziały w PIT i CIT) staną się głównym źródłem dochodów gmin, powiatów i województw, a subwencje z budżetu państwa mają charakter uzupełniający.

Polecamy: Dochody jednostek samorządu terytorialnego. Nowe rozwiązania

Dotacje dla samorządów: ponad 35 mld zł na zadania bieżące i inwestycje

W projekcie budżetu zaplanowano 35,06 mld zł dotacji dla samorządów: 31,75 mld zł na zadania bieżące i 3,3 mld zł na inwestycje. 99,5 proc. dotacji dla JST zaplanowane jest w budżetach wojewodów.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jak wynika z projektu, najwięcej środków, bo prawie 23,27 mld zł, które stanowią 66,4 proc. całości, trafi do gmin. Z tej kwoty:

• 14,9 mld zł zostanie przeznaczone na zadania rodzinne, w tym świadczenia rodzinne, fundusz alimentacyjny i zasiłki dla opiekunów,
• 4,8 mld zł zostanie przeznaczone na pomoc społeczną, w tym dożywianie i utrzymanie ośrodków pomocy,
• 2,6 mld zł zostanie przeznaczone na zadania obronne, w tym programy ochrony ludności i budowę infrastruktury obronnej,
• 717 mln zł zostanie przeznaczone na zadania administracji publicznej (ewidencja ludności, dowody osobiste, działalność urzędów stanu cywilnego).

Projekt ustawy budżetowej na rok 2026: powiaty i województwa

W projekcie przewidziano, że powiaty otrzymają 9,35 mld zł, co stanowi 26,7 proc. wszystkich dotacji. W tym:

• 4,5 mld zł zostaną przeznaczone na bezpieczeństwo publiczne i ochronę przeciwpożarową,
• 1,95 mld zł zostaną przeznaczone na zadania pomocy społecznej,
• 1,3 mld zł zostaną przeznaczone na zadania obronne, w tym programy dla klas mundurowych i obrony cywilnej.

Samorządy województw dostaną 2,44 mld zł, co stanowi 7 proc. dotacji zaplanowanych dla JST. Samorządy dostaną je głównie na ochronę zdrowia (1,23 mld zł) oraz transport i łączność (854 mln zł).

Polecamy: Kalendarz 2026