Potężne zmiany w dziedziczeniu mieszkań. Koniec jest już przesądzony?

1 tydzień temu 13

Projekt MRiT przewiduje koniec automatycznego dziedziczenia mieszkań komunalnych
Zmiany mają zablokować praktykę przejmowania lokali komunalnych przez osoby dobrze sytuowane lub posiadające inne nieruchomości
Po wyłączeniu art. 691 KC umowa najmu będzie wygasać, a bliscy zmarłego zyskają jedynie roszczenie o zawarcie nowej umowy
Lokale wrócą do zasobu gminy, jeśli spadkobierca przekroczy próg dochodowy lub ma inną nieruchomość w tym samym mieście
Zmiany, planowane do przyjęcia w II kwartale 2026 r., mają zwiększyć dostępność mieszkań komunalnych dla osób o realnych potrzebach mieszkaniowych

Koniec nadużyć i sprawiedliwy dostęp do mieszkań

Jak wyjaśnia Infor.pl, zgodnie z aktualnym stanem prawnym, na mocy art. 691 Kodeksu cywilnego, po śmierci najemcy mieszkania komunalnego do umowy najmu wstępują z mocy prawa małżonek, dzieci, konkubent czy inne osoby zależne, jeśli przed śmiercią faktycznie razem mieszkali.

Taki „automatyzm” często prowadził do sytuacji, w których mieszkania komunalne przeznaczone dla osób o niskich dochodach trafiały w ręce osób dobrze zarabiających lub posiadających inne nieruchomości. Zdaniem resortu to nieracjonalne i niesprawiedliwe.

Zmiany mają więc ograniczyć zjawisko „bogacenia się na komunalnych zasobach” i skupić pomoc na tych, którzy rzeczywiście jej potrzebują, czyli osobach o niższych dochodach i bez własnej nieruchomości.

Co zmieni się w praktyce: nowe zasady dziedziczenia

Zgodnie z propozycją nowelizacji ustawy o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy, która trafiła już do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów, stosowanie art. 691 KC w przypadku mieszkań komunalnych zostanie wyłączone. W praktyce oznacza to, że po śmierci najemcy:

umowa najmu wygaśnie, a uprawnione osoby (małżonek, dzieci, inne) będą miały tylko roszczenie o zawarcie nowej umowy;
gmina będzie mogła zweryfikować, czy wnioskujący spełnia kryteria: dochód nie przekracza progu oraz nie posiada innej nieruchomości w tym samym mieście;
jeśli kryteria nie zostaną spełnione, prawo do mieszkania zostanie cofnięte, a lokal wróci do zasobu gminy.

Dodatkowo planowane są zmiany w ustalaniu czynszu, który ma być uzależniony od dochodów gospodarstwa domowego, a nie od sztywnego progu.

Projekt MRiT został zgłoszony do wykazu prac rządu (numer UD313). Planowany termin przyjęcia nowelizacji przez rząd to II kwartał 2026 r.

Wdrożenie proponowanych zmian może istotnie zwiększyć dostępność mieszkań komunalnych dla osób z niskimi dochodami, a ograniczyć tzw. samozapisywanie się do zasobów komunalnych przez zamożniejsze osoby dziedziczące.