Poszliśmy szukać systemu kaucyjnego. Oddać butelki "teoretycznie można, w praktyce zobaczymy"

1 października to formalny start systemu kaucyjnego - zgodnie z przepisami - ale też początek okresu przejściowego. To widać po wizycie w kilku sklepach. Bo w jednych o kaucji na razie nic nie wiedzą, w innych - butelki można oddawać, tyle że tych z nową kaucją na razie nie ma na półkach.

- Teoretycznie można, w praktyce zobaczymy - odpowiada na pytanie o możliwość oddania butelek za kaucją kasjerka w sklepie dużej franczyzy. Po chwili dodaje, że butelki będą tam przyjmowane, co jest zresztą zgodne z deklaracją sieci. 

Obowiązek przyjmowania zwracanych butelek mają sklepy o powierzchni większej niż 200 metrów kwadratowych, ale mniejsze mogą dobrowolnie dołączyć do systemu. Zbiórkę mogą prowadzić zarówno ręcznie, jak i do automatów. Jednak zdaniem producentów takich maszyn, także mniejsze sklepy mogą z nich skorzystać - jeśli się na to zdecydują - bo najmniejsze butelkomaty mają rozmiary mniejsze od sklepowej lodówki. 

Jest butelkomat, ale...

- W tych wielkopowierzchniowych będą przyjmować na pewno, u nas - kierownik na razie nic nie mówił - słyszymy w średniej wielkości supermarkecie. Wciąż przyjmuje on jednak niektóre butelki po piwie, które dotychczas miały "własną" kaucję. 

W dwóch innych supermarketach podobnej wielkości w centrum Warszawy także nie znajdujemy butelkomatów. W końcu trafiamy na automat w nieco większym supermarkecie innej sieci. 

Jednak na półkach ani tam, ani w żadnym z pozostałych sklepów nie ma jeszcze żadnego opakowania objętego kaucją. I tak miało być - bo dopiero od teraz do sklepów zaczną trafiać opakowania objęte systemem kaucyjnym, a te dotychczasowe będą znikać z półek stopniowo, wraz z tym, jak się wyprzedadzą. Jeszcze przez kilka miesięcy na półkach znajdziemy "stare" butelki i puszki, które należy wyrzucić do odpowiedniego pojemnika oraz nowe, za które zapłacimy kaucję i które możemy później zwrócić. Jak je rozpoznać? Butelki zwrotne mają logo systemu kaucyjnego i wpisaną w nie kwotę kaucji (50 gr dla butelek PET i puszek, 1 zł dla butelek szklanych).

Ale automat w odwiedzonym przez nas sklepie... przyjął plastikową butelkę, która nie miała jeszcze kaucji. To dlatego, że akurat ta sieć handlowa wprowadziła już jakiś czas temu własną promocję, w ramach której daje 10 gr za każdą zwróconą plastikową butelkę po napojach. Promocja trwa nadal, więc akurat w tych automatach można wciąż jeszcze zwracać stare butelki. 

Różnicą jest kwota (10 gr, a nie 50, jak w systemie kaucyjnym) oraz forma wydania pieniędzy. Zgodnie z zasadami systemu, za zwrot butelek przysługuje nam gotówka. Dlatego jeśli automat wydaje kupon, to w kasie możemy wymienić go na gotówkę. To dotyczy jednak oficjalnego systemu kaucyjnego, zaś kupon z promocji supermarketu można wykorzystać tylko w sklepie, gdzie oddaliśmy butelki. 

Jak przekonywało Ministerstwo Klimatu i Środowiska, okres przejściowy systemu jest nieunikniony, a w każdym kraju, gdzie go wprowadzano, potrzebny był czas na jego pełne, praktyczne wdrożenie. - W Litwie proces pełnego rozwoju systemu, czyli osiągnięcia poziomu zbiórki 90 proc., trwał dwa lata. I to jest całkowicie normalne - mówiła wiceministerka  Anita Sowińska, która w resorcie odpowiada za gospodarkę odpadami. 

Próby "obejścia" systemu

System kaucyjny ma swoich przeciwników i już pojawiają się pierwsze próby jego "obchodzenia". Głośno jest o nowej butelce wody Ustronianka, którą w swojej ofercie reklamuje sieć Kaufland. Butelka ma pojemność 3,001 litra. To o mililitr więcej niż pojemność, którą obejmuje nowy system (do 3 l w przypadku butelek plastikowych). W gazetce reklamowej marketu zaznaczono nawet, że taka butelka nie jest objęta kaucją. 

Niektórzy producenci mogą z tego powodu decydować się na zamianę butelek na kartony na napoje, które nie są objęte kaucją. Jednak obecnie zdecydowana większość napojów jest sprzedawana w butelkach, które są objęte systemem.