Ponowne przeliczenie emerytury - dla kogo?
ZUS daje możliwość ponownego przeliczenia emerytury dla kilku grup osób. Prawo do ponownego przeliczenia emerytury przysługuje przede wszystkim:
- Osobom, które nadal pracują po przejściu na emeryturę,
- Emerytom, którzy znaleźli nowe dokumenty,
- Osobom, które przeszły na wcześniejszą emeryturę, a teraz osiągnęły powszechny wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn).
Przeliczenie emerytury po 65. roku życia - zasady
Przeliczenie emerytury po osiągnięciu 65. roku życia (dla mężczyzn) lub 60. roku życia (dla kobiet) opiera się na prostych zasadach:
- ZUS sumuje wszystkie składki emerytalne, które masz na swoim koncie ubezpieczonego, zarówno te sprzed pierwszej emerytury, jak i te zebrane później (np. pracując już na emeryturze).
- Te składki są waloryzowane, czyli ich wartość jest dostosowywana do obecnych warunków ekonomicznych, takich jak inflacja czy wzrost płac. Dzięki temu rośnie podstawa do obliczenia nowej emerytury.
- ZUS dzieli zwaloryzowane składki przez statystyczne dalsze trwanie życia. To średnia liczba miesięcy, jaką statystycznie ma jeszcze przeżyć osoba w Twoim wieku (zgodnie z danymi GUS). Co ważne, im jesteś starszy, tym krótsze jest statystyczne trwanie życia, a to oznacza, że składki dzielone są przez mniejszą liczbę miesięcy, co przekłada się na wyższą emeryturę.
- Wynik tego dzielenia to Twoja nowa, potencjalnie znacznie wyższa emerytura, zwłaszcza jeśli kontynuowałeś pracę.
- Osoby urodzone w latach 1949-1959, które pobierały emeryturę przed 6 czerwca 2012 roku (np. wcześniejszą), mają korzystniejsze zasady. ZUS traktuje ich świadczenie jak nowo przyznane. To oznacza, że emerytura jest obliczana od zera, bez pomniejszania o już wypłacone kwoty. Wszystkie składki, zarówno te sprzed, jak i po wcześniejszej emeryturze, są brane pod uwagę. Dotyczy to głównie osób, które przeszły na wcześniejszą emeryturę przed reformą i teraz chcą skorzystać z bardziej opłacalnych zasad.
- Zgodnie z art. 110 ustawy o emeryturach i rentach, Twoja emerytura nigdy nie zostanie obniżona w wyniku przeliczenia, nawet jeśli nowe obliczenia okażą się mniej korzystne. Masz więc pewność, że tylko zyskasz lub Twoje świadczenie pozostanie na tym samym poziomie.
Ponowne przeliczenie emerytur a "emerytury czerwcowe"
TTak zwane "emerytury czerwcowe" to świadczenia osób, które przeszły na emeryturę w czerwcu między 2009 a 2019 rokiem. Przez błąd w sposobie waloryzacji (ZUS stosował waloryzację roczną zamiast korzystniejszej kwartalnej), ich emerytury były zaniżone, często o 200-300 zł miesięcznie. Dzięki wyrokowi Trybunału Konstytucyjnego, rząd przygotował projekt ustawy, który umożliwi automatyczne przeliczenie tych emerytur, bez konieczności składania jakiegokolwiek wniosku. Chociaż ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2026 roku, nowa, wyższa emerytura będzie obowiązywać już od 1 lipca 2025 roku. Co to oznacza w praktyce? Średnio możesz liczyć na podwyżkę o 160-230 zł miesięcznie.Otrzymasz jednorazowe wyrównanie za okres od lipca 2025 do marca 2026 roku, czyli za około 9 miesięcy. To może być kwota rzędu 1000-1800 zł. Niestety, wyrównania nie obejmują wcześniejszych lat. Nawet jeśli nowe obliczenia wykażą niższą emeryturę, Twoje świadczenie nie zostanie obniżone. ZUS przeliczy świadczenie automatycznie, a wyrównania wypłaci do końca marca 2026 roku. Szacuje się, że skorzysta z tego około 95-103 tysiące emerytów.
Ponowne przeliczenie emerytury. Te roczniki mogą zyskać najwięcej
Na korzystne przeliczenie emerytury mogą liczyć przede wszystkim:
- Kobiety urodzone w latach 1954-1959.
- Mężczyźni z roczników 1949-1952 oraz 1954.
Dotyczy to osób, które przeszły na emeryturę przed 6 czerwca 2012 roku. Zgodnie z art. 25a ustawy, ZUS przeliczy ich emeryturę bez pomniejszania o wcześniej wypłacone świadczenia. Jak to działa? ZUS zazwyczaj przelicza emeryturę automatycznie po osiągnięciu przez mężczyznę 65 lat, a przez kobietę 60 lat, pod warunkiem, że wyrazisz na to zgodę. Zgodę możesz złożyć na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS lub bezpośrednio w placówce. Dodatkowo, jeśli przeszedłeś na emeryturę na nowych zasadach (po 1 stycznia 1999 roku) i nadal opłacałeś składki, możesz złożyć wniosek o przeliczenie na podstawie art. 26 ustawy, który uwzględni Twoje nowo zgromadzone środki.
Wniosek o przeliczenie emerytury
Chociaż w niektórych przypadkach (np. po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego i dalszej pracy) ZUS może przeliczyć emeryturę automatycznie, w wielu sytuacjach musisz złożyć wniosek. Wniosek o przeliczenie emerytury to formularz ZUS-ER-WPS. Możesz go złożyć w dowolnym oddziale ZUS (osobiście lub listownie) albo elektronicznie przez platformę PUE ZUS. Warto dołączyć wszystkie dokumenty potwierdzające okresy składkowe, których ZUS jeszcze nie ma w swojej bazie. ZUS ma 60 dni na wydanie decyzji, ale pamiętaj, że w przypadku dużej liczby wniosków proces ten może się wydłużyć.
Możesz wnioskować o przeliczenie emerytury w dowolnym momencie po osiągnięciu wieku emerytalnego. Warto pamiętać, że im później złożysz wniosek, tym potencjalnie wyższa będzie Twoja emerytura, ponieważ w obliczeniach uwzględnia się krótsze statystyczne dalsze trwanie życia.