Pompa ciepła jeszcze się opłaca? Teraz można to sprawdzić w kilka minut

Fot. Chris.laws27 (Wikimedia CC 3.0)

Czy fotowoltaika wciąż się opłaca? Ogrzewać dom pompą ciepła? A jeśli tak, to jaką - i jak dostosować do niej budynek, aby uniknąć "rachunków grozy"? Te pytania zadaje sobie wiele osób rozważających wzięcie dotacji lub po prostu remont swojego domu. Z odpowiedziami na niektóre z tych wątpliwości przychodzi nowy, darmowy kalkulator, który pozwala oszacować koszty i opłacalność takich remontów.

Narzędzie - Symulator Inwestycji w Zielone Technologie - stworzyła Fundacja Instrat, organizacja ekspercka, która działa na rzecz sprawiedliwej, zielonej i cyfrowej gospodarki.

Nasz Symulator pokazuje dostępne opcje, pomaga zrozumieć korzyści z kompleksowego podejścia do zmiany w naszym gospodarstwie domowym

- mówi Michał Smoleń, ekspert Fundacji Instrat. Kalkulator dostępny na stronie symulator.instrat.pl nie wymaga szczegółowej wiedzy np. o aktualnym zużyciu energii czy cenach (chociaż te oczywiście będą potrzebne do podjęcia ostatecznej decyzji o remoncie domu). Na stronie podajemy kilka podstawowych informacji o wielkości budynku, liczbie domowników oraz stanie ocieplenia i źródle ciepła. Dodatkowe informacje dotyczą taryf na prąd oraz posiadanego samochodu (zużycie energii na transport także jest brane pod uwagę).

Następnie wprowadzamy planowane przez nas zmiany - termomodernizację (od podstawowej po głęboką) wymianę kotła np. na pompę ciepła, a także możliwość instalacji fotowoltaiki lub magazynu energii. 

Narzędzie udziela też porad - sugeruje na przykład zmianę taryfy, jeśli inna będzie korzystniejsza. Zwraca też uwagę, że montaż pompy ciepła w budynku o kiepskiej izolacji - bez remontu - może doprowadzić do znaczącego wzrostu kosztów ogrzewania.

Symulator Inwestycji w Zielone TechnologieŹródło: Instrat

Po podaniu wszystkich informacji kalkulator pokazuje koszty inwestycji (sugerując też możliwe dofinansowania) oraz korzyści. Możemy dowiedzieć się, jak zmienią się nasze rachunki za energię, o ile spadną emisje CO2, oraz przede wszystkim - w jakim czasie zwróci się inwestycja w termomodernizację i zielone technologie. Jak wygląda to w praktyce?

Kiedy zwróci się pompa ciepła?

W kalkulatorze sprawdziliśmy scenariusz, który może dotyczyć typowego polskiego domu: 3-5 mieszkańców, powierzchnia między 100 a 150 mkw, słabe ocieplenie i kocioł na węgiel. Mieszkańcy korzystają z samochodu spalinowego. Przeprowadzamy gruntowne, ale nie rewolucyjne zmiany: dobra izolacja, okna dwuszybowe, nowa wentylacja grawitacyjna. 

Efektem jest dobry, choć nie najwyższy możliwy standard energetyczny. A kocioł węglowy średniej klasy wymieniamy na pompę ciepła powietrze/woda (z ogrzewaniem podłogowym). Ponadto - jak sam kalkulator nam sugeruje - zmieniamy taryfę G11 ze stałą ceną energii elektrycznej na dwustrefową G12.

Narzędzie szacuje koszt takiego remontu na 176 tys. zł, przy czym aż 89 tys. zł może wynieść dofinansowanie od państwa z programu Czyste Powietrze. Wtedy właściciele ponoszą koszt 87 tys. zł.  

Efekty? Roczne koszty energii powinny spaść z 21,5 tys. zł do 15,4 tys. zł, z czego połowę stanowi benzyna do samochodu. To oznacza, że inwestycja zwróci się po ok. ośmiu latach. Ta kalkulacja zakłada, że w życie wejdzie unijny system ETS2, który znacznie zwiększy cenę węgla do ogrzewania, oraz że właściciele otrzymują dofinansowanie. Bez niego okres zwrotu inwestycji znacznie się wydłuża. Jednak warto podkreślić, że nawet jeśli inwestycja zwróci się dopiero po kilkunastu latach, to jej pozytywne efekty będą widoczne od razu: w formie poprawy jakości życia (w lepiej ocieplonym domu), zmniejszenia zanieczyszczenia, wzrostu wartości nieruchomości. 

Kalkulator termomodernizacjiŹródło: Instrat

Jak wyglądałby ten rachunek, jeśli podejdziemy do remontu maksymalnie ambitnie? W tym scenariuszu w naszym przeciętnym domu wykonujemy głęboką termomodernizację (lepsze ocieplenie, trzyszybowe okna), montujemy gruntową pompę ciepła, a do tego niewielką instalację fotowoltaiczną oraz magazyn energii. 

W tym wypadku koszty rachunku za prąd spadają drastycznie, a większość kosztów energii w ciągu roku to benzyna do naszego samochodu spalinowego. Rocznie oszczędzamy 12 tys. zł. Jednak koszt całej inwestycji jest o wiele wyższy - to aż  336 tys. zł. Nawet jeśli ponad 1/3 tej kwoty pokryje dofinansowanie, to na zwrot i tak poczekamy aż 13 lat. Zamiana samochodu na elektryczny w takiej konfiguracji jeszcze bardziej zmniejsza nasze roczne koszty energii. Cena nowego auta jest wysoka (190 tys zł, przy czym obecnie można ubiegać się jeszcze o dotację na elektryka), jednak dzięki oszczędnościom na energii elektrycznej cała inwestycja - łącznie z nowym samochodem - zwraca się po około 15 latach. 

Kalkulator termomodernizacjiŹródło: Instrat

Pierwszy tak kompleksowy kalkulator

W internecie już wcześniej dostępne były strony pozwalające obliczyć oszczędności np. z wymiany kopciucha na pompę ciepła, jednak kalkulator Instrat jest pierwszym w Polsce tak rozbudowanym narzędziem. 

Opiera się na zaawansowanym modelu symulującym funkcjonowanie całego domu - od paneli fotowoltaicznych po ładowarkę samochodu elektrycznego czy pompę ciepła - godzina po godzinie, na przestrzeni całego przykładowego roku

- tłumaczy dr Jarosław Kopeć z Instrat. Dzięki temu możliwe jest wyliczenie korzyści wynikających np. z posiadania jednocześnie paneli fotowoltaicznych i samochodu elektrycznego. Model uwzględnia takie rozwiązania jak bateryjny magazyn energii czy umowa na zakup prądu z ceną dynamiczną (tzw. taryfy dynamiczne). W nowoczesnych budynkach ogrzewanie pomieszczeń czy wody użytkowej we właściwych momentach może pozwolić na dodatkowe obniżenie rachunków - dodaje dr Kopeć.

Michał Smoleń podkreśla, że symulator może pomóc w zrozumieniu, jakie mniej więcej będą efekty danej inwestycji, ale przed podjęciem decyzji należy wykonać audyt energetyczny konkretnego budynku i zgodnie z nim zaplanować prace. - Każdy dom jest inny, a nasz symulator przedstawia pewne uogólnienia. Przechodząc do inwestycji, należy zaangażować zaufanego eksperta, który pomoże nam w zaprojektowaniu remontu w oparciu o pogłębioną analizę naszego domu i zapotrzebowania na energię - mówi Smoleń.