Państwa członkowskie UE poparły ochronę tymczasową Ukraińców

Szefowie MSW państw UE poparli w piątek przedłużenie ochrony tymczasowej Ukraińców na terenie Unii do marca 2027 r. Jednocześnie rozpoczęli przygotowanie stopniowego wycofywania się państw członkowskich z tego mechanizmu. Chodzi o przejście Ukraińców na inne statusy prawne lub powrót na Ukrainę.

fot. Alexandros Michailidis / / Shutterstock

Ochrona tymczasowa uruchomiona po rosyjskiej inwazji na Ukrainę w lutym 2022 r. powoduje, że Ukraińcy mogą liczyć w UE na prawo do pobytu i pracy, a także mają zapewniony dostęp do usług publicznych takich jak edukacja i służba zdrowia.

Jak czytamy w komunikacie z posiedzenia ministrów spraw wewnętrznych, obradujących w piątek w Luksemburgu, omawiana jest jednocześnie rekomendacja dotyczącą przygotowania skoordynowanego wyjścia z ochrony tymczasowej.

"Rekomendacja będzie dotyczyć takich kwestii, jak przejście na inne statusy prawne (rezydentury), utorowanie drogi do stopniowego powrotu na Ukrainę i zwiększenie dostarczania informacji o dostępnych opcjach" - podkreślono.

Prowadzący obrady w Luksemburgu minister spraw wewnętrznych i administracji Tomasz Siemoniak, cytowany w komunikacie wydanym przez Radę UE podkreślił, że decyzja oznacza, iż Ukraińcy będą mogli korzystać z ochrony przez kolejny rok.

"Polska prezydencja zainicjowała również dyskusję na temat strategii stopniowego wycofywania tymczasowej ochrony po osiągnięciu sprawiedliwego pokoju. W niedalekiej przyszłości będziemy pracować nad wspólnymi, ogólnounijnymi rozwiązaniami w tej dziedzinie, w tym w kontekście powrotów na Ukrainę" - zaznaczył Siemoniak.

Ochrona zostanie wydłużona o rok - na mocy piątkowego porozumienia ministrów; zamiast wygasnąć 4 marca 2026 r., zakończy się 4 marca 2027 r.

Jeżeli okoliczności na Ukrainie ulegną zmianie, umożliwiając powrót i reintegrację Ukraińców, Komisja Europejska może zwrócić się do państw członkowskich z wnioskiem o zawieszenie tymczasowej ochrony wcześniej, niż przewidywano w dacie jej zakończenia.

Komisja Europejska, która wyszła z propozycją przedłużenia ochrony tymczasowej na początku czerwca br., uznała też, że Ukraińcom trzeba będzie pomóc w dobrowolnych powrotach, by państwo po wojnie odzyskało swoich ludzi.

KE proponuje tworzenie w krajach członkowskich punktów informacyjnych, gdzie Ukraińcy będą mogli dowiedzieć się, jak bezpiecznie wrócić do kraju, znaleźć zatrudnienie czy założyć biznes. Ukraińcy mają też mieć możliwość "wyjazdów eksploracyjnych" do swojego kraju, aby ocenić warunki życia czy stopień zniszczenia swoich domów, co pomoże im w podjęciu dobrze uzasadnionej decyzji o ewentualnym powrocie.

Punkty informacyjne zgodnie z propozycją KE mają być częściowo finansowane z funduszy unijnych, a ich działalność nadzorować ma nowy wysłannik ds. Ukraińców w UE. UE ma koordynować programy powrotów w ścisłej współpracy z ukraińskimi władzami, które będą w stanie na bieżąco oceniać liczbę osób potrzebnych na rynku pracy czy możliwości ich przyjmowania (np. kwestii dostępu do usług publicznych, w tym ochrony zdrowia).

Powstanie takich specjalnych centrów w europejskich stolicach dla Ukraińców poparł w piątek w Luksemburgu Ołeksij Czernyszow, wicepremier i minister jedności narodowej Ukrainy. Potwierdził, że Ukraina jest zaangażowana w ich powstanie. Jak podkreślił, będą one świadczyć profesjonalne usługi zarówno dla Ukraińców, którzy rozważają dobrowolny powrót do kraju po osiągnięciu pokoju, jak i dla tych, którzy zdecydują się na integrację w krajach UE. "Oni powinni znać język, powinni mieć pracę, powinni być profesjonalistami. Powinni być atutem" - powiedział.

Latem pierwszy taki "hub jedności" ma powstać w Berlinie. W Niemczech przebywa najwięcej - 1,2 mln Ukraińców, w Polsce - 997,1 tys., a w Czechach - 365,1 tys. Łącznie w krajach Unii z ochrony tymczasowej korzysta 4,25 mln ukraińskich obywateli.

Dyrektywa UE w sprawie ochrony tymczasowej została przyjęta w 2001 r. w następstwie masowych przesiedleń wywołanych konfliktem zbrojnym na Bałkanach Zachodnich. Została uruchomiona po raz pierwszy w odpowiedzi na inwazję Rosji na Ukrainę.

Z Luksemburga Magdalena Cedro (PAP)

mce/ mws/ mms/ amac/ mhr/