Nowy zbawca wątroby? Teraz służy do farbowania włosów

Krzew Lawsonia inermis (po polsku lawsonia bezbronna lub nadbarwia bezbronna) jest najbardziej znany z produkowanej z jego liści i pędów henny, stosowanego od starożytności barwnika, dzięki któremu włosy zyskują pomarańczowo-czerwony lub mahoniowy kolor.

Nowe badania naukowców z Osaka Metropolitan University sugerują, że ten sam pigment henny, który zmienia kolor skóry lub włosów, mógłby być wykorzystywany w leczeniu chorób wątroby.

Chodzi zwłaszcza o zwłóknienie wątroby, spowodowane przewlekłym działaniem czynników uszkadzających, takich jak nadużywanie alkoholu, wirusowe zapalenia, choroby autoimmunologiczne czy niektóre leki. Włóknienie wątroby może prowadzić do marskości, niewydolności i raka wątroby.

Na zaawansowaną postać zwłóknienia wątroby cierpi 3-4 proc. populacji, jednak możliwości leczenia pozostają ograniczone.

Potencjalnym celem terapii mogą być komórki gwiaździste wątroby (HSC). Gdy jest ich zbyt wiele (jak w przypadku uszkodzenia wątroby), produkują za dużo tkanki włóknistej i kolagenu, zaburzając prawidłową funkcję narządu.

Zespół profesora Tsutomu Matsubary i dr Atsuko Daikoku z Osaka Metropolitan University opracował system badań przesiewowych, który identyfikuje substancje bezpośrednio działające na aktywowane HSC. Wśród nich znalazł się lawson (2 hydroksy-1,4-naftochinon), barwnik henny, potencjalny inhibitor aktywacji HSC.

Myszy, którym podano lawson, wykazywały obniżenie poziomu markerów włóknienia wątroby, takich jak YAP, αSMA i COL1A. Naukowcy stwierdzili również podwyższoną ekspresję cytoglobiny, markera związanego z funkcjami antyoksydacyjnymi w komórkach HSC, co sugeruje, że komórki te powracają do stanu spoczynku, kiedy nie działają na rzecz zwłóknienia.

Zdaniem autorów na bazie lawsonu można będzie stworzyć pierwszy lek, który kontroluje, a nawet łagodzi włóknienie. - Obecnie opracowujemy system dostarczania, który będzie transportował leki do aktywowanych komórek gwiaździstych i udostępnimy go pacjentom z włóknieniem wątroby - powiedział Matsubara. - Kontrolując aktywność fibroblastów, w tym HSC, moglibyśmy potencjalnie ograniczyć, a nawet odwrócić skutki włóknienia.

Paweł Wernicki