Niesamowity zamek w sercu Polski. Imponujące ruiny najwspanialszej fortecy dawnej Rzeczpospolitej

Krzyżtopór położony jest przy drodze wojewódzkiej 758 w miejscowości Ujazd w województwie świętokrzyskim. Zamek powstał w latach 1621-1644 jako siedziba rodu Ossolińskich. Przez pewien czas był największym tego typu obiektem na kontynencie, zanim palmę pierwszeństwa przejął Wersal. Jesień to doskonała pora, aby zwiedzić ten niezwykły obiekt.

Krzyżtopór — pałac i zamek w jednym

Za powstaniem Krzyżtoporu stał Krzysztof Ossoliński — człowiek wszechstronnie wykształcony, o szerokich zainteresowaniach literackich, artystycznych i politycznych. Jego ambicją było stworzenie rezydencji, która przewyższy wszystkie inne magnackie siedziby w kraju i poza jego granicami.

Zamek Krzyżtopór został zaprojektowany w stylu palazzo in fortezza, łączącym komfort mieszkalny z funkcją obronną. Wzorowany był na włoskiej rezydencji rodu Farnese — zamku Caprarola, który Ossoliński miał okazję zobaczyć podczas podróży do Rzymu. Budowla powstała na planie pięcioboku, z bastionowymi fortyfikacjami, a jej główne elementy — pałac, ogrody i umocnienia — zostały połączone w jedną, osiową całość.

W ciągu wieków zamek wielokrotnie zmieniał właścicieli. Od 2007 r. znajduje się pod opieką Urzędu Gminy w Iwaniskach. Kompleks składa się z trzech głównych części: zespołu pałacowego, bastionowych fortyfikacji oraz ogrodów położonych poza murami obronnymi.

Zwiedzanie — praktyczne informacje

Zamek jest otwarty dla zwiedzających przez cały rok. Od 1 września do 31 października oraz w marcu można go zwiedzać w godzinach 8:00-18:00, od listopada do końca lutego w godzinach 8:00-16:00, natomiast od 1 kwietnia do 31 sierpnia — od 8:00 do 20:00. Dla turystów przygotowano pięć tras:

• Zielona — prowadzi na pięć bastionów, rozpoczyna się przy dziedzińcu głównym.
• Błękitna — prowadzi do ogrodów i źródła, zaczyna się z poziomu parteru za dziedzińcem eliptycznym.
• Granatowa i niebieska — pozwalają na zwiedzanie pałacu i oficyny, startują z dziedzińca głównego.
• Żółta — umożliwia zwiedzanie piwnic, wejście znajduje się przy dziedzińcu głównym, po lewej stronie należy zejść schodami w dół.
• Czerwona — również prowadzi do piwnic, jednak jest bardziej wymagająca ze względu na niski strop i słabe oświetlenie.

Bilet normalny kosztuje 22 zł, a ulgowy 19 zł. W wybrane dni organizowane jest także zwiedzanie nocne — wówczas bilet standardowy kosztuje 50 zł, a wersja premium 70 zł. Na dokładne poznanie zamku warto zarezerwować około dwóch godzin.

Magiczne symbole i legendy Krzyżtoporu

Krzysztof Ossoliński, znany ze swojego zamiłowania do astrologii i magii, zadbał o to, by w zamku pojawiły się elementy nawiązujące do tych zainteresowań. Nad wejściem w wieży bramnej umieszczono hieroglif przypominający stylizowaną literę W, która według kabały miała symbolizować wieczność tego miejsca. Niektórzy doszukują się w tym znaku herbu Habdank.

Według zamysłu fundatora, liczba okien w zamku miała odpowiadać liczbie dni w roku, a 52 komnaty symbolizować 52 tygodnie. Sala jadalna w wieży miała podobno szklany strop, przez który można było podziwiać akwarium z egzotycznymi rybami. W podziemiach wieży do dziś znajduje się źródełko, z którego wypływa woda o nazwie Krzyżtopożanka, ceniona za wyjątkowy smak i, jak głosi tradycja, właściwości lecznicze.

Jedna z legend Krzyżtoporu mówi o podziemnym tunelu łączącym Krzyżtopór z Ossolinem. Według przekazów, Jerzy i Krzysztof Ossolińscy mieli odwiedzać się, podróżując tym lochami, które rzekomo były wyłożone głowami cukru, by sanie mogły sunąć szybciej i wygodniej.

Źródło: krzyztopor.org.pl

Zobacz też:

"Polskimi Malediwami" zachwycają się za granicą. Nic dziwnego, tu jest pięknie także jesienią

Eureka! Kolejne lotnisko znosi limit płynów w bagażu podręcznym. Polacy często tam latają

Ten szczyt zdobędziesz w 1,5 godziny. Idealny na pierwszą wycieczkę w Sudety!

/8

- / 123RF

Niegdyś była to największa tego typu rezydencja w Europie.

/8

- / 123RF

Ruiny zamku Krzyżtopór wciąż sprawiają imponujące wrażenie.