"Najpiękniejszy dom na świecie" powstanie w Toruniu. Polak z wyjątkową nagrodą

Fort X, zwany również Baterią Wiślaną, został wybudowany w latach 1888-1889. Składa się z ponad 200 obiektów, w tym z 18 dużych fortów. Znajduje się niespełna 2,5 km od toruńskiej starówki i jest jednym z najatrakcyjniejszych zespołów fortyfikacyjnych w skali europejskiej, a przy tym jednym z większych w skali kraju. W przeszłości służył jako otwarta bateria artyleryjska do kontrolowania linii kolejowej. Obecnie, kiedy jego stan został już mocno naznaczony "zębem czasu", obiekt ma szansę zyskać na nowe życie dzięki współpracy prywatnego inwestora z Archigeum. Pomysł w swoim założeniu, łączy renowację zabytkowej architektury militarnej z przeznaczeniem w celach hotelowych, konferencyjnych, gastronomicznych czy mieszkalnych.

Najpiękniejszy dom na świecie. Toruń z wyjątkową nagrodą

Ostatnia z wymienionych funkcji przyniosła pierwszą ważną nagrodę. "Dom nad fosą – FORT X" – jak nazwali projekt architekci — to jeden z pierwszych etapów całego przedsięwzięcia. Zdobył uznanie branży i tym samym, pod koniec ubiegłego roku został nagrodzony w Architect of The Year Awards 2024 międzynarodowego forum The Architecture Community. Kapituła uznała dom za jeden z najpiękniejszych projektów na świecie.

Teraz nagrody doczekała się pełna koncepcja rewitalizacji Fortu X. Prowadzona przez Przemka Gawędę pracownia została wyróżniona w jubileuszowej, 20. edycji Międzynarodowego Konkursu Architektonicznego International Architecture Awards 2025, organizowanego przez The Chicago Athenaeum: Museum of Architecture and Design, we współpracy z The European Center for Architecture Art Design and Urban Studies w Atenach. To jedno z najbardziej docenianych i honorowanych wyróżnień w branży architektonicznej na świecie, a toruński projekt uwzględniono w gronie najlepszych w kategorii poświęconej renowacjom.

"Nagroda ta nie tylko cieszy, ale także daje nadzieję, że FORT X zostanie w pełni odrestaurowany, zgodnie z planami inwestora przy współudziale konserwatora zabytków. Mamy również nadzieję, że stanie się to impulsem do ratowania kolejnych obiektów Twierdzy Toruń, których FORT X jest integralną częścią, i że znajdą się inwestorzy gotowi je zabezpieczyć oraz zaadaptować do współczesnych funkcji" — mówi lider pracowni Archigeum cytowany przez serwis ototorun.pl.

• Czytaj też: Przesuną zabytkowy kościół o pięć kilometrów. Trzy dni wielkiego świętowania

Projekt rewitalizacji FORT X — co się zmieni?

Planowane jest pełne odtworzenie fortyfikacji oraz budowa nowych obiektów, która będzie realizowana z poszanowaniem dla miejscowej przyrody. Schron będzie poddany renowacji, stolarka okienna i drzwiowa odnowiona, a na elewacji pojawią się charakterystyczne dla pruskich fortyfikacji rury wentylacyjne.

Dwukondygnacyjny dom z kolei został zaprojektowany tak, by dach porastały rośliny i trawa, spajające go z otoczeniem.

Pierwszy etap budowa obiektu znajdującego się przy ul. Przy Grobli, rozpocznie się prawdopodobnie pod koniec 2025 roku.

Warto podkreślić, że to nie pierwsze ważne odznaczenie i tytuł, który został przyznany zespołowi Przemka Gawędy, Marcina Sajdaka, Dariusza Wituckiego i Oleha Kyshliaruka. Rok temu architekci zostali laureatami Architect of the Year Awards 2023 za projekty Stadionu Biatlonowego na Kubalonce oraz tunelu osłonowego dla skoczni narciarskich, który wzbudził zainteresowanie Międzynarodowej Federacji Narciarskiej FIS.

Dodatkowo w 2023 r. Przemek Gawęda znalazł się w gronie najlepszych młodych architektów do 40 r.ż., liście "40 UNDER 40" tworzonej przez The Chicago Athenaeum International Museum oraz The European Centre for Architecture Art Design and Urban Studies.

• Zobacz także: Odnowili mieszkanie w kamienicy. "Znaleźliśmy skarby z dawnych lat"