Młodzi domagają się kontroli nad publikacją swojego wizerunku. "Rodzice często wstydzą się pytać"

11 godziny temu 6

74 procent nastolatków uważa, że publikowanie ich zdjęć bez zgody jest szkodliwe dla ich zdrowia psychicznego i samooceny
Zdjęcia młodych są najczęściej publikowane przez znajomych i rodziców, ale i nauczyciele często nie pytają o zgodę na ich udostępnianie
Młodzi pragną mieć wpływ na publikację swojego wizerunku
Monika Horna-Cieślak podkreśla, że a dorośli powinni to respektować
Biuro Rzeczniczki Praw Dziecka prowadzi kampanię edukacyjną na ten temat
Zaprezentowało też raport "Więcej szacunku dla młodego wizerunku", z którego wynika m.in., że 29 proc. nastolatków doświadczyło pogorszenia samopoczucia z powodu publikacji wizerunku bez zgody

Co pokazują badania Rzeczniczki Praw Dziecka?

Monika Horna-Cieślak wskazała, że Biuro Rzeczniczki Praw Dziecka przeprowadziło ogólnopolskie badanie, aby poznać opinie i doświadczenia nastolatków, rodziców i wychowawców dotyczące publikowania zdjęć i nagrań dzieci oraz młodzieży w sieci.

Katarzyna Hernandez, dyrektorka Zespołu Edukacji Cyfrowej i Bezpieczeństwa w Sieci Biura RPD, uzupełniła, że wyniki badań pokazują, iż 74 proc. nastolatków uważa, że publikowanie materiałów bez zgody osoby przedstawionej może być szczególnie szkodliwe dla osób w ich wieku.

Z badań wynika, że większość (69 proc.) nastolatków publikuje materiały ze swoim wizerunkiem w internecie, przy czym częściej robią to dziewczyny niż chłopcy.

Zdjęcia i nagrania przedstawiające nastolatków są najczęściej publikowane przez ich znajomych (49 proc.) oraz rodziców (43 proc.). Co czwarty nastolatek (24 proc.) przyznaje, że materiały z jego udziałem były udostępniane przez nauczycieli. 38 proc. nastolatków deklaruje, że nauczyciele nie pytali ich wcześniej o zgodę na publikację ich wizerunku. W przypadku rodziców odsetek ten wynosi 30 proc., a w przypadku znajomych – 23 proc.

Taka sytuacja rodzi poważne konsekwencje – 29 proc. nastolatków doświadczyło pogorszenia samopoczucia z powodu publikacji wizerunku bez zgody. Większość młodych osób chce być pytana o zgodę na publikację, szczególnie przez nauczycieli (75 proc.) i znajomych (73 proc.).

Bezpieczeństwo dzieci w przestrzeni cyfrowej

Katarzyna Hernandez dodała, że prawie co druga młoda osoba (43 proc.) nie zgadza się na powszechną praktykę zasłaniania twarzy naklejką lub zamazywania ich na zdjęciach grupowych. - Młodzi w badaniu wyrażają dezaprobatę wobec takich praktyk – wskazała.

Podkreśliła także, że wyniki raportu pokazują, że młodzi chcą współdecydować o sobie, mają prawo do prywatności i bycia traktowanymi podmiotowo. - My, jako dorośli, powinniśmy to prawo przestrzegać, zwłaszcza że gwarantuje je Konwencja o Prawach Dziecka oraz Konstytucja – zaznaczyła Katarzyna Hernandez. Dodała, że dzieci i dorośli powinni być pytani w sprawach, które ich dotyczą, a ich zdanie powinno być brane pod uwagę.

Dla Jana Gawrońskiego, eksperta i społecznego zastępcy Rzeczniczki Praw Dziecka, bezpieczeństwo dzieci i młodzieży w przestrzeni cyfrowej jest jednym z najważniejszych wyzwań współczesnego świata.

- Internet to dziś naturalne środowisko, w którym dorastamy. Daje szanse rozwoju pasji, talentów i zainteresowań, wspiera edukację i kontakty z rówieśnikami, ale jest też labiryntem pułapek i zagrożeń, o których wcześniej nie myśleliśmy – wymienił ekspert.

Zwrócił uwagę, że w świecie cyfrowym narusza się prywatność dzieci i młodzieży, cyberprzemoc jest wszechobecna, a niekontrolowane udostępnianie wizerunku przez dorosłych jest coraz częstsze i niesie negatywne konsekwencje, szczególnie dla osób z grup wykluczonych społecznie.

Jak rodzice i młodzi postrzegają publikację zdjęć?

Miłosz Kozikowski, przewodniczący Rady Młodzieżowej przy Parlamentarnym Zespole ds. Młodzieży, zauważył, że rodzice często wstydzą się pytać dziecko o zgodę na publikację zdjęć, a dzieci nie chcą się sprzeciwiać takim publikacjom.

Dodał, że większość zdjęć jest publikowana przez rodziców pod wpływem emocji, np. dumy z osiągnięć dziecka. - Dobrze byłoby odroczyć publikację do następnego dnia, gdy emocje opadną, i zapytać dziecko o świadomą zgodę, a nie wyrażać ją pod presją lub w formie uśmiechu – wyjaśnił Miłosz Kozikowski.

Karolina Malinowska-Janiak, psychoterapeutka i mama, dodała, że wiele nastolatków prosi rodziców o usunięcie ich zdjęć z mediów społecznościowych, nawet tych z dzieciństwa.

- Rodzice często odbierają to jako podważenie kompetencji rodzicielskich, tymczasem prośba dziecka jest wyrazem jego woli decydowania o sobie jako niezależnej osoby – zauważyła psycholożka.

Na zakończenie konferencji Monika Horna-Cieślak podkreśliła, że po rozmowach z młodymi wielokrotnie słyszała ich prośby, by dorośli powstrzymali się od publikacji zdjęć dzieci bez ich zgody.

- Dzieci uważają, że udostępnianie wizerunku bez zgody może prowadzić do kryzysu zdrowia psychicznego, obniżenia samooceny oraz pomniejszania ich wartości jako młodych ludzi. Proszą o prostą zgodę na publikację zdjęcia i pytanie, czy mogą zostać sfotografowane – powiedziała.

- Jako Biuro Rzeczniczki Praw Dziecka chcemy zachęcić dorosłych – rodziców, nauczycieli, trenerów i opiekunów – do zadawania tych pytań dzieciom oraz do okazywania szacunku dla młodego wizerunku – dodała Monika Horna-Cieślak.

Dodała, że Biuro Rzeczniczki Praw Dziecka uruchomiło kampanię społeczną „Więcej szacunku dla młodego wizerunku”, adresowaną do szkół ponadpodstawowych w całym kraju, dostępną na stronie: https://brpd.gov.pl/wiecej-szacunku-dla-mlodego-wizerunku/

- Przygotowaliśmy materiały edukacyjne, scenariusze zajęć i plakaty, które zwracają uwagę na konieczność ochrony wizerunku młodych osób w sieci. Zachęcamy, aby każde udostępnienie było z szacunkiem dla młodego człowieka oraz otwartością na jego potrzeby i opinię – podkreśliła Rzeczniczka.