Leczenie otyłości i odchudzanie to dwie różne sprawy. "Nachalny marketing zjada pieniądze, czas i zdrowie"

1 tydzień temu 13

Prof. Paweł Bogdański z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu mówił podczas konferencji Choroba Otyłościowa 2025 o niepotwierdzonych naukowo metodach leczenia choroby otyłościowej
Chorzy na otyłość często padają ofiarami agresywnych kampanii promocyjnych, które podsuwają rozwiązania niemające nic wspólnego z zasadami postępowania diagnostyki i terapii choroby otyłościowej - wskazywał
Wynika to m.in. z faktu, iż wielu pacjentów, ale też niestety lekarzy, nie potrafi odróżnić terapii choroby otyłościowej od odchudzania - zaznaczył
Sięgając po inne opcje, niż medycyna oparta na faktach, pacjenci tracą nie tylko pieniądze i czas, ale często również zdrowie i życie - dodał

"Pacjenci są ofiarami agresywnych kampanii promocyjnych"

- Niepotwierdzone naukowo metody leczenia choroby otyłościowej są tematem bardzo mocno zakorzenionym w codziennym życiu pacjentów chorujących na otyłość. Często padają oni ofiarami agresywnych kampanii promocyjnych, które podsuwają rozwiązania niemające nic wspólnego z zasadami postępowania diagnostyki i terapii tej choroby, opisanymi w standardach Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości (PTLO) - mówił prof. Paweł Bogdański z Katedry i Zakładu Leczenia Otyłości, Zaburzeń Metabolicznych oraz Dietetyki Klinicznej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu podczas konferencji Choroba otyłościowa 2025.

Wyjaśniał, że wynika to m.in. z faktu, iż wielu pacjentów, ale też niestety lekarzy, nie potrafi odróżnić terapii choroby otyłościowej od odchudzania. Tymczasem różnice między nimi występują na co najmniej czterech płaszczyznach: komunikacji, celów terapeutycznych, metod osiągania celów i w końcu dowodów na skuteczność i bezpieczeństwo.

- Jeśli chodzi o komunikację, to słowo "odchudzanie" powinno zostać wyeliminowane ze sfery medycznej raz na zawsze, ponieważ sprowadza otyłość do problemu czysto kosmetycznego. Buduje perspektywę, w której problem zawsze leży po stronie pacjenta: jest "gruby", bo jest leniwy, niezaangażowany i niezdyscyplinowany - wskazywał ekspert.

Tymczasem, jak przypominał, otyłość to choroba przewlekła, która nie ustępuje samoistnie, ma tendencję do nawrotów i prowadzi do ogromnej liczby powikłań – ponad 200 chorób demolujących zdrowie i życie. Choroba otyłościowa nie jest też winą pacjenta, ponieważ jej przyczyną jest zaburzona homeostaza energetyczna.

Profesor zwrócił uwagę, że problem już w tej chwili dotyczy ok. 10 mln Polaków. Jak przewidują eksperci OECD, z tego powodu przewidywany czas życia obniży się w naszym kraju do 2050 r. o blisko 4 lata. To znacznie więcej niż średnia w OECD, która pozostaje na poziomie 2,7 lat. Właściwa komunikacja jest zatem kluczem do zrozumienia zagrożeń wynikających ze źle komunikowanej, źle rozpoznanej i nie leczonej choroby otyłościowej.

Co różni odchudzanie od leczenia choroby otyłościowej?

- Druga różnica między odchudzaniem a leczeniem otyłości leży w celach. Cele przyjęte z perspektywy odchudzania sprowadzają się do kilogramów, których należy się pozbyć jak najszybciej. Właśnie to obiecują agresywne reklamy i nachalny marketing, które podsuwają rozwiązania pseudo terapeutyczne przekonując, że to najlepsza opcja. PTLO zwraca natomiast uwagę, że do celów terapeutycznych należy skuteczne i trwałe zmniejszenie tkanki tłuszczowej, bez istotnej utraty tkanki mięśniowej. Celem jest także zmniejszenie ryzyka wystąpienia powikłań otyłości, poprawa przebiegu, a nawet remisja powikłań otyłości, które wystąpiły już u pacjenta, i w końcu poprawa jakości życia oraz jego wydłużenie - wymieniał prof. Bogdański.

- Kolejna różnica leży w metodach osiągania celów. W przypadku odchudzania metody te opierają się na założeniu, że osoba chorująca na otyłość jest klientem, któremu proponuje się różne alternatywy z gwarancją rozwiązania problemu: łatwo, szybko, bez efektu yo-yo. Wszystko to dzięki tabletkom w dowolnym kolorze, żelom, kroplom, plastrom, czy nawet aromaterapii. Nie ma to oczywiście nic wspólnego ze standardami postępowania terapeutycznego w tej groźnej chorobie - argumentował ekspert.

Jak wskazywał, obecnie obowiązują standardy PTLO z 2024 r., ale już w 2026 r. będzie można zapoznać się z ich nową, uaktualnioną wersją.

- Opisujemy w nich jak pacjent powinien być diagnozowany, jak powinno wyglądać postępowanie niefarmakologiczne w zakresie żywienia, aktywności fizycznej, czy wsparcia psychologa, a także jak powinien wyglądać wybór opcji w obszarze farmakoterapii. Wszystkie te zalecenia są po pierwsze bardzo praktyczne, po drugie – oparte na dowodach. Zwracamy również uwagę, że najbardziej skuteczne i bezpieczne postępowanie bazuje na pracy całego zespołu terapeutycznego, w skład którego wchodzi lekarz ustalający strategię postępowania i współpracujący z farmaceutą, dietetykiem, fizjoterapeutą i psychologiem - wyjaśniał profesor.

Medycyna oparta na faktach

Jak zauważył, zasadnicza różnica pomiędzy odchudzaniem a terapią otyłości, to dowody na skuteczność i bezpieczeństwo.

- W zaleceniach PTLO wyraźnie podkreślamy, że strategia leczenia choroby otyłościowej u konkretnego pacjenta musi bazować na medycynie opartej na dowodach naukowych. Należy kierować się wynikami badań klinicznych, które jednoznacznie potwierdziły korzyści wynikające z konkretnej opcji terapeutycznej - dokładnie tak samo, jak w przypadku innych chorób, np. onkologicznych, czy kardiologicznych. Zwracamy też uwagę, że w leczeniu otyłości nie powinno się stosować leków, które nie zostały zarejestrowane do jej leczenia, ponieważ może to być nie tylko nieefektywne, ale też niebezpieczne - przekonywał prof. Bogdański.

- Medycyna oparta na faktach jest nam potrzebna, aby leczyć skutecznie i bezpiecznie, ale też by oddzielić dowody od propagandy, pewność od przypuszczeń, a wyniki badań od zapewnień. Sięgając po inne opcje pacjenci tracą nie tylko pieniądze i czas, ale często również zdrowie i życie - dodał ekspert.