Krajowa Sieć Onkologiczna. Gdzie jesteśmy z wdrożeniem? W tle nowela ustawy, karta e-DiLO i dziura w budżecie NFZ

• Ostatnie posiedzenie sejmowej Podkomisji stałej ds. onkologii poświęcone było stanowi wdrażania Krajowej Sieci Onkologicznej
• W ramach kwalifikacji do sieci w lipcu 2024 r. wyłoniono ponad 300 ośrodków SOLO: 200 na poziomie SOLO I, 74 na poziomie SOLO II i 27 na poziomie SOLO III, a także ośrodki kooperujące
• Ponowna kwalifikacja ośrodków do KSO przewidziana jest po dwóch latach od pierwszej, tj. w lipcu 2026 r. Będzie się ona wiązała z weryfikacją kryteriów kwalifikacyjnych, będą też brane pod uwagę wskaźniki jakości opieki onkologicznej
• Wskaźniki te w pięciu kluczowych nowotworach zostaną opublikowane w formie rozporządzenia ministra zdrowia. Przekazania projektu do konsultacji publicznych można się spodziewać na przełomie roku

Za pół roku ponowna kwalifikacja do sieci

Uczestnicy ostatniego posiedzenia sejmowej Podkomisji stałej ds. onkologii rozmawiali o stanie wdrożenia Krajowej Sieci Onkologicznej (KSO).

Agnieszka Molenda-Wiśniewska, dyrektorka Departamentu Opieki Koordynowanej w Ministerstwie Zdrowia, przypomniała, że ustawa o Krajowej Sieci Onkologicznej weszła w życie w marcu 2023 r. i została znowelizowana w marcu 2024 r. W lipcu tego samego roku miała miejsce kwalifikacja ośrodków do poszczególnych poziomów zabezpieczenia w sieci: SOLO I, II i III.

- Ponowna kwalifikacja przewidziana jest po dwóch latach, tj. w lipcu 2026 r. Będzie się ona wiązała z weryfikacją kryteriów kwalifikacyjnych, będą też brane pod uwagę wskaźniki jakości opieki onkologicznej – zapowiedziała dyrektor Molenda-Wiśniewska.

Jak mówiła, we wrześniu 2024 r. powołano również 16 Wojewódzkich Ośrodków Monitorujących (WOM), współpracujących z Krajowym Ośrodkiem Monitorującym (KOM) - Narodowym Instytutem Onkologii, tworzących sieć nadzoru nad KSO. Organem opiniującym, m.in. w zakresie wskaźników jakościowych, czy ścieżek pacjenta, jest dla sieci Krajowa Rada Onkologiczna.

Agnieszka Molenda-Wiśniewska dodała, że w 2024 r. dla ośrodków należących do Krajowej Sieci Onkologicznej przeznaczone zostały duże środki na wsparcie infrastruktury w kwocie ponad 5 mld zł w ramach Krajowego Planu Odbudowy. Środki na zakup sprzętu do diagnostyki i leczenia nowotworów pochodzą również z Narodowej Strategii Onkologicznej (1,4 mld zł w latach 2020-24).

Jak przypomniała, w latach 2024-25 wprowadzono też 18 ścieżek pacjenta dla najważniejszych nowotworów. To kluczowe zalecenia, które mają ujednolicić ścieżkę pacjenta w systemie i zapewnić taką samą dostępność leczenia, niezależnie od miejsca zamieszkania i od ośrodka, do którego trafi chory. Z kolei w maju 2025 r. uruchomiony został Narodowy Portal Onkologiczny, kluczowe wsparcie dla pacjentów, które ma ułatwić dostęp do informacji, gdzie mogą się leczyć. Zadaniem Portalu jest też dostarczanie wiarygodnej, sprawdzonej wiedzy na temat onkologii.

Ścieżka pacjenta w karcie e-DiLO

- Gdzie jesteśmy obecnie? Jeśli chodzi o nowelizację ustawy o KSO, proces legislacyjny został zakończony na etapie konsultacji publicznych. Nowela ta wprowadza ważną zmianę – elektroniczną kartę DiLO, dla której rok 2026 będzie okresem przejściowym: w tym czasie będzie mogła funkcjonować karta i elektroniczna i papierowa. Od stycznia 2027 r. obowiązywać ma już tylko karta e-DiLO. Będzie ona zawierała całą ścieżkę pacjenta, co umożliwi monitorowanie zarówno terminowości, jak i całego procesu diagnostyki i leczenia – wyjaśniała dyrektorka Departamentu Opieki Koordynowanej w MZ.

- Z kolei Krajowa Rada Onkologiczna finalizuje prace dotyczące przygotowania wskaźników jakości opieki onkologicznej. Obecnie są one gotowe dla pięciu kluczowych nowotworów: piersi, jajnika, prostaty, jelita grubego i płuca. Mają one mierzyć terminowość, przekazywanie pacjenta, proces leczenia, aby zunifikować ścieżkę pacjenta w systemie i wprowadzić nadzór nad jakością procesu diagnostyki i terapii. Wskaźniki zostaną opublikowane w formie rozporządzenia ministra zdrowia – przekazania do konsultacji publicznych można się spodziewać na przełomie roku – zapowiedziała Agnieszka Molenda-Wiśniewska.

Odniosła się ponadto do kwestii koordynatorów opieki onkologicznej.

- Na tę chwilę przeszkolonych jest 1 tys. osób, ale planujemy objęcie szkoleniami kolejnych 4 tysięcy. Chodzi o dostarczenie im pełnej wiedzy o systemie, o ścieżkach pacjenta, a także wiedzy z zakresu psychoonkologii, aby koordynator mógł być realnym wsparciem dla pacjenta. Na razie nie został przypisany limit chorych przypadających na jednego koordynatora - zakładamy, że stanie się to w kolejnym kroku, po przeszkoleniu większych grup tych pracowników – dodała.

NFZ oceni ośrodki

Radosław Murawski z Departamentu Świadczeń Opieki Zdrowotnej NFZ oceniał stan wdrożenia KSO z perspektywy Funduszu.

- Podstawowym zadaniem prezesa NFZ, jest dokonanie kwalifikacji ośrodków do poszczególnych poziomów sieci, co miało miejsce w lipcu 2024 r. Wyłoniono wówczas ok. 300 ośrodków SOLO: 200 na poziomie SOLO I, 74 na poziomie SOLO II i 27 na poziomie SOLO III, a także ośrodki kooperujące, współpracujące na poziomie diagnostyki onkologicznej. Prezes NFZ ustala też każdego roku, na podstawie wyliczeń AOTMiT, ryczałty dla KOM-u i WOM-ów za pełnienie ich funkcji w KSO – zaznaczył Radosław Murawski.

- Fundusz współpracuje ponadto w budowie wskaźników jakości opieki onkologicznej oraz w budowie karty e-DiLO. W przyszłości te elementy będą bardzo istotne, ponieważ NFZ będzie analizował wskaźniki jakościowe, co posłuży do oceny ośrodków realizujących opiekę onkologiczną – zauważył.

Co z odsyłaniem pacjentów? "Żaden sygnał nie został potwierdzony"

Posłanka prof. Alicja Chybicka zwróciła uwagę na trudną sytuację finansową ochrony zdrowia, pojawiające się w przestrzeni publicznej informacje o odsyłaniu pacjentów onkologicznych przez szpitale i rosnący niepokój chorych na nowotwory.

- Czy istnieją plany ograniczenia finansowania świadczeń w onkologii? – pytała.

- Absolutnie nie. Wszelkie informacje pojawiające się na ten temat niepotrzebnie straszą pacjentów. Ministerstwo Zdrowia wspólnie z Krajowym Ośrodkiem Monitorującym analizuje wszelkie sygnały, że pacjent onkologiczny nie otrzymał leczenia. Takich sygnałów było dotychczas 9. Sprawdziliśmy wszystkie i żaden nie został potwierdzony – zapewniła dyrektor Molenda-Wiśniewska.

W onkologii limitów nie będzie

Paulina Gadomska-Dzięcioł z Onkofundacji Alivia zwracała z kolei uwagę na sytuację dotyczącą karty e-DiLO.

- Z naszych szacunków wynika, że pełny monitoring we wszystkich placówkach należących do sieci, jaki umożliwia karta e-DiLO, będzie się mógł rozpocząć najwcześniej w 2028 r., a bez tego nie jest możliwe mierzenie jakości i monitorowanie ścieżki pacjenta oraz przestrzegania wytycznych dotyczących diagnostyki i leczenia. Bez tego wszystkiego nie możemy mówić o efektywnej opiece onkologicznej. Opóźnienia we wdrożeniu karty e-DiLO są nieakceptowalne, bo bez niej sieć traci sens – oceniła.

- Chorym na nowotwory, którzy są przecież diagnozowani nie tylko w ośrodkach onkologicznych, nie przysłużą się także zapowiedzi limitowania diagnostyki tomografem komputerowym i rezonansem magnetycznym. Nasze najnowsze badania pokazują, że średni czas oczekiwania na badanie rezonansem wynosi obecnie 89 dni w trybie normalnym i 65 w trybie pilnym. Na badanie tomograficzne czeka się teraz średnio 46 dni w trybie normalnym i 33 w trybie pilnym. Limitowanie wydłuży te okresy, być może znacząco – zaznaczyła.

Jak zapewniała Dominika Janiszewska-Kajka, zastępczyni dyrektora Departamentu Lecznictwa w Ministerstwie Zdrowia, na ten moment limitowanie diagnostyki i leczenia w opiece onkologicznej nie jest brane pod uwagę.

Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.