Kontrowersyjna petycja. Czy uzwiązkowienie pracowników trafi do kryteriów NFZ?

• 26 listopada Senat zajmie się petycją dotyczącą dodania nowego kryterium oceny ofert NFZ, które premiowałoby wysoki poziom uzwiązkowienia pracowników
• Autorzy petycji argumentują, że związki zawodowe są kluczowe dla ochrony praw pracowniczych i bezpieczeństwa pracy
• Biuro Analiz i Petycji wskazuje, że katalog kryteriów oceny ofert jest zamknięty i obejmuje wyłącznie elementy bezpośrednio związane z jakością udzielanych świadczeń

Poziom uzwiązkowienia jako kryterium oceny ofert

26 listopada 2025 r. komisja senacka rozpatrzy petycję w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej dodania pkt 6 w art. 148 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Pismo w tej sprawie przygotowane przez Biuro Analiz i Petycji pozwala przewidzieć efekty posiedzenia.

Petycja wniesiona przez Ogólnopolski Związek Zawodowy Samozatrudnionych WBREW dotyczy postulatu szczególnie ważnego dla środowiska ratowników medycznych – grupy zawodowej, w której dominują różne formy zatrudnienia poza umową o pracę, a warunki pracy są od lat przedmiotem sporów i napięć.

Wnioskodawcy domagają się wprowadzenia do art. 148 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych nowego, szóstego kryterium oceny ofert składanych w postępowaniach o zawarcie umów z NFZ. Kryterium to miałoby premiować podmioty, w których pracownicy są zrzeszeni w związkach zawodowych.

Zdaniem autorów petycji silne i reprezentatywne organizacje związkowe są sposobem na wzmocnienie pozycji ratowników, którzy bardzo często wykonują swoje obowiązki jako samozatrudnieni lub na umowach cywilnoprawnych. W ich ocenie państwo, poprzez system kontraktowania świadczeń, mogłoby pośrednio wspierać podmioty dbające o prawa pracownicze i organizujące pracę w sposób bardziej przewidywalny i bezpieczny.

"Katalog kryteriów ma charakter kompleksowy i zamknięty"

Biuro Analiz i Petycji Senatu w swojej opinii wskazuje jednoznacznie: obowiązujący katalog kryteriów oceny ofert ma charakter zamknięty, kompleksowy i wynika bezpośrednio z ustawy, a jego konstrukcja nie pozostawia miejsca na dodawanie kryteriów niezwiązanych z jakością świadczeń.

Ustawa przewiduje pięć kryteriów:

• jakość,
• kompleksowość,
• dostępność,
• ciągłość,
• cena.

Analitycy podkreślają, że każde z nich odnosi się bezpośrednio do sposobu udzielania świadczeń zdrowotnych, ich organizacji lub kosztów. Natomiast poziom uzwiązkowienia jest cechą podmiotu lub pracowników, a nie elementem jakości samej opieki zdrowotnej. Nie mieści się więc ani w zakresie formalnym, ani merytorycznym obowiązujących kryteriów.

W opinii BAP:

• przynależność do związków zawodowych nie może być kryterium oceny ofert,
• nie może stanowić podstawy do przyznawania punktów,
• nie może wpływać na wynik przetargów lub konkursów NFZ,
• a żadne obecne regulacje nie przewidują podobnego rozwiązania ani nie tworzą przestrzeni interpretacyjnej, która pozwalałaby na jego uwzględnienie.

Eksperci wskazują również, że rozporządzenia rozwijające art. 148 ustawy są tworzone tak, aby zapewnić przejrzystość, równe szanse oferentów oraz bezpośrednie odniesienie do parametrów medycznych. Wprowadzenie kryterium o charakterze pracowniczym mogłoby ten system zaburzyć i nosić znamiona dyskryminacji.

Zgodnie z oceną Biura Analiz i Petycji propozycja nie ma podstaw prawnych i nie wpisuje się w logikę systemu kontraktowania świadczeń.

Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.