Kontrowersje wokół stażu dla psychologów. Ministerstwo: nie będzie darmowej pracy

1 miesiąc temu 26

Rządowy projekt ustawy o zawodzie psychologa ma uporządkować nieskuteczne przepisy z 2001 roku, wprowadzając m.in. jasne zasady uzyskiwania prawa wykonywania zawodu, definicję świadczeń psychologicznych, rejestr psychologów oraz samorząd zawodowy. Celem jest podniesienie jakości usług, bezpieczeństwa pacjentów i wzmocnienie pozycji zawodowej psychologów
Podczas prac legislacyjnych nad projektem zgłoszono liczne poprawki. W podkomisji przyjęto jedenaście, a klub PiS wniósł dziewięć kolejnych, w tym propozycję wprowadzenia "psychologa stażysty" i obowiązkowego stażu trwającego od trzech do sześciu miesięcy
Dyskutowana jest również kwestia objęcia ustawą absolwentów psychologii zdrowia, czemu część środowiska stanowczo się sprzeciwia
Największe kontrowersje budzi pomysł obowiązkowego stażu. Środowisko psychologów podkreśla brak warunków do jego realizacji w instytucjach publicznych oraz ryzyko wprowadzenia nieodpłatnej pracy, co mogłoby uczynić zawód elitarnym i niedostępnym dla wielu absolwentów

Rządowy projekt ustawy o zawodzie psychologa - co zawiera?

7 listopada odbyło się wspólnie posiedzenie sejmowych Komisji Zdrowia oraz Polityki Społecznej i Rodziny poświęcone ustawie o zawodzie psychologa. Do tej pory nad oczekiwaną od dawna przez środowisko regulacją pracowała nadzwyczajna podkomisja.

Propozycja przygotowana przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ma na celu uporządkowanie dotychczasowego stanu prawnego - obecna ustawa z 2001 roku w praktyce nie funkcjonuje z powodu licznych wad.

Prace nad projektem rozpoczęły się jeszcze w poprzedniej kadencji Sejmu, w parlamentarnym zespole kierowanym przez Agnieszkę Dziemianowicz-Bąk, obecnie szefową MRPiPS. Projekt zakłada wprowadzenie m.in. definicji świadczeń psychologicznych, określenie zasad uzyskiwania prawa wykonywania zawodu psychologa, utworzenie samorządu zawodowego oraz procedury uznawania kwalifikacji zdobytych w państwach Unii Europejskiej.

Jednym z kluczowych elementów ustawy jest zapewnienie, że tytułu zawodowego psychologa będą mogły używać wyłącznie osoby posiadające odpowiednie uprawnienia. Powstanie także Rejestr Psychologów, do którego trafią wyłącznie osoby spełniające określone kwalifikacje. Celem nowych przepisów jest podniesienie jakości świadczeń psychologicznych, zwiększenie bezpieczeństwa ich odbiorców oraz wzmocnienie pozycji zawodowej psychologów i psycholożek.

Jak mówiła w Sejmie posłanka Katarzyna Ueberhan (Nowa Lewica) w przebiegu prac nad ustawą zgłoszono do niej wiele poprawek - zgłaszały je zarówno środowisko, jak i Biuro Legislacyjne. Posiedzenie 7 listopada było przeznaczone przede wszystkim temu, by o aktualnym kształcie projektu wypowiedziała się strona społeczna.

- W trakcie prac podkomisji przyjęto 11 poprawek merytorycznych - podkreśliła.

Podczas piątkowego posiedzenia klub PiS złożył do projektu 9 poprawek.

- Stoimy na stanowisku, że wpis do rejestru jest już ostatecznych potwierdzeniem samodzielności danego psychologa i dopuszczeniem go do zawodu. Idea nadzoru jest dla nas niezrozumiała. Naszych 9 poprawek tyczy się przede wszystkim utworzenia pojęcia "psycholog stażysta". Staż będzie trwał od 3 do 6 miesięcy. Opiekuna wyznacza izba. Staż odbywa się w instytucjach publicznych, co jest dla nas najważniejsze. Staż można będzie zacząć bezpośrednio po studiach - wyjaśniał poseł Patryk Wicher (PiS).

Zaznaczył, że oczekuje na informacje dotyczące przyjęcia od nowego roku jednolitego standardu kształcenia psychologów na studiach magisterskich.

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego stoi na stanowisku, by ustawą o zawodzie psychologa zostali także objęci absolwenci psychologii zdrowia. Resort proceduje też ustalenie standardu kształcenia na kierunku psychologia. Co ciekawe, część środowiska sprzeciwiła się prawnemu zrównaniu kompetencji uzyskiwanych na kierunku psychologia zdrowia z kompetencjami absolwentów psychologii.

- To rozwiązanie byłoby szkodliwe dla uprawiania zawodu psychologia i obniżałoby jego standardy - stwierdził prof. Wojciech Dragan z Instytutu Psychologii PAN.

Pojawiły się też jednak głosy, że ta kwestia sporna dotyczy jedynie dwóch uczelni i być może jej rozwiązaniem byłoby po prostu dostosowanie standardu kształcenia.

Pomysł stażu dla psychologów to wyzysk?

- Kwestia stażu pojawiała się w środowiskowych dyskusjach. Nie widzimy takiej możliwości, przede wszystkim technicznie, aby staże mogły odbywać się w placówkach państwowych - stwierdziła Elżbieta Magia-Piotrowska, wiceprzewodnicząca Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Psychologów.

Zwróciła uwagę, że psychologowie pracują w bardzo różnych miejscach, w zdecydowanej większości w pojedynkę. - W zasadzie tylko w ochronie zdrowia i częściowo w oświacie w poradniach psychologiczno-pedagogicznych pracują tak, że w jednym miejscu jest więcej niż jeden psycholog. W związku z tym rozumiem, że staże musiałyby odbywać się na zasadzie zupełnie darmowej pracy. Czyli stażyści nie otrzymywaliby za to żadnego wynagrodzenia. Jeżeli budżet państwa zechce asygnować środki na zapłacenie ludziom za pracę podczas stażu, to możemy się nad tym zastanawiać. Jest to w pewnym sensie system przymusowego, darmowego wykonywania pracy, żeby dostać się do zawodu. Od razu pojawia się skojarzenie, że psychologia za chwilę może stać się bardzo elitarnym zawodem, tylko dla zamożnych, których stać będzie na to, aby przez sześć miesięcy nie pracować - podkreśliła.

Środowisko z tych właśnie powodów preferuje model z superwizją: psycholog może pracować, ale ma "opiekuna", który wspiera go w wejściu do zawodu. Zdaniem wiceprzewodniczącej OZZP wprowadzenie bezpłatnego stażu mogłoby wyeliminować nawet połowę absolwentów studiów. W tym kontekście ministra Agnieszka Dziemianowicz-Bąk zaznaczyła, że zdaniem resortu praca w ramach stażu nie może być bezprawna.

- Nie ma i nie będzie zgody na darmową pracę psychologa - podkreśliła.

Poseł Patryk Wicher podkreślił, że celem zgłoszonej przez PiS poprawki nie jest wprowadzenie darmowej pracy psychologów. - Izba będzie miała 30 dni na wyznaczenie opiekuna stażu. Staż będzie płatny, ale nie będzie miał charakteru specjalizacyjnego - dodał.