Koniec zwolnień lekarskich na zasadach co dziś. 1 stycznia wchodzi wielka zmiana. Zapadła decyzja

• Projekt reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS zakłada ujednolicenie zasad kontroli zwolnień lekarskich oraz podwyżki dla lekarzy orzeczników.
• Zmiany usprawnią procesy orzecznictwa, wprowadzając jednoosobowe orzecznictwo oraz nowe zasady wynagradzania lekarzy w ZUS.
• Nowe regulacje wejdą w życie 1 stycznia 2026 roku, wpływając na system orzecznictwa lekarskiego i zasady przyznawania zasiłków chorobowych

Chodzi o rządowy projekt nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przygotowany w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, który zakłada m.in. ujednolicenie zasad kontroli zwolnień lekarskich, usprawnienie wydawania orzeczeń i podwyżki dla lekarzy orzeczników. Doprecyzowuje także sytuacje, w których można stracić zasiłek chorobowy.

Nowe zasady kontroli zwolnień lekarskich

Posłowie wysłuchali w środę sprawozdania Komisji Polityki Społecznej i Rodziny oraz Komisji do spraw Deregulacji, które na wspólnym posiedzeniu pozytywnie zaopiniowały projekt.

Poseł Wioletta Kulpa (PiS) oceniła, że projekt może uderzyć w pracowników i spowodować wzrost zagrożenia ich bezpieczeństwa socjalnego. Negatywnie zaopiniowała m.in. pomysł ograniczenia obecnie trzyosobowego składu orzekającego w drugiej instancji do jednego lekarza orzecznika. W tej sprawie złożyła poprawki. Zadeklarowała, że klub PiS wstrzyma się od głosu.

Polityczne reakcje na projekt reformy orzecznictwa

Poseł Piotr Kandyba (KO) zaznaczył, że projektowane zmiany usprawniają, porządkują i przyspieszają procesy orzecznictwa lekarskiego w ZUS.

- Mam wielkie oczekiwanie, że to jest początek w ogóle zmian w orzecznictwie i przełożą się dalej na orzecznictwo o stopniu niepełnosprawności - powiedział, dodając, że KO zagłosuje za projektem.

Poseł Agnieszka Kłopotek (PSL) wskazała, że system orzecznictwa lekarskiego w ZUS jest jednym z filarów funkcjonowania państwa opiekuńczego, dlatego powinien działać on sprawnie, przejrzyście i z poszanowaniem godności obywateli. Podkreśliła, że obecnie system jest odbierany jako niewydolny, przestarzały i wymagający reformy. Klub PSL poprze projekt.

Zmiany w strukturze orzecznictwa lekarskiego

Zdaniem posła Norberta Pietrykowskiego (Polska 2050) projektowane zmiany są potrzebne i odpowiadają na problemy, które podnoszą obywatele i pracownicy ZUS.

- Jesteśmy za przyjęciem proponowanych deregulacji - wskazał.

Poseł Tadeusz Tomaszewski (Lewica) zaznaczył, że projektowane zmiany pozytywnie wpłyną na system orzecznictwa lekarskiego w ZUS, m.in. skracając czas oczekiwania na decyzje. Zapowiedział, że klub Lewicy zagłosuje za projektem. Lewica złożyła również wniosek o przystąpienie do trzeciego czytania bez odsyłania projektu do komisji.

Poseł Witold Tumanowicz (Konfederacja) negatywnie ocenił m.in. planowaną likwidację komisji lekarskich ZUS. Wyraził jednak nadzieję, że projekt zmierza w kierunku usprawnienia procesu orzeczniczego i zaznaczył, że Konfederacja nie zagłosuje przeciw.

Poprawki do projektu złożyło również koło Razem.

Wpływ zmian na lekarzy orzeczników

- Mam głębokie przekonanie, że zarówno reforma orzecznictwa lekarskiego, jak i reforma zwolnień lekarskich to rozwiązania, które przełożą się przede wszystkim na komfort ubezpieczonego świadczeniobiorcy pacjenta, które poprawią dostępność orzecznictwa lekarskiego - powiedział wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej Sebastian Gajewski.

Nad wnioskiem o przystąpienie do trzeciego czytania bez odsyłania projektu do komisji posłowie zagłosują w bloku głosowań.

Projekt zakłada wprowadzenie jednolitej regulacji zasad i trybu wydawania orzeczeń przez ZUS. Orzeczenia te uprawniają m.in. do renty z tytułu niezdolności do pracy, do dodatku pielęgnacyjnego czy renty socjalnej. Ponadto lekarze orzecznicy w ZUS wykonują kontrolę prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy oraz wystawiania zaświadczeń lekarskich.

Lekarze orzecznicy będą mogli wybrać, czy chcą wykonywać pracę na podstawie umowy o pracę, czy na podstawie umowy cywilnoprawnej. Naczelny lekarz ZUS, jego zastępca, główny lekarz orzecznik, zastępca głównego lekarza orzecznika i lekarze inspektorzy nadzoru orzecznictwa lekarskiego będą zatrudniani wyłącznie na podstawie umów o pracę.

Podwyżki dla lekarzy orzeczników

MRPiPS chce również, aby wynagrodzenie zasadnicze lekarzy orzeczników było ustalane na podobnych zasadach, jak najniższe wynagrodzenia zasadnicze niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych. Zdaniem resortu przełoży się to na około 25-procentowy wzrost wynagrodzeń lekarzy w ZUS.

Na stanowisko lekarza orzecznika zatrudniani będą również - co do zasady - lekarze bez tytułu specjalisty. Regulacja zakłada wprowadzenie możliwości wydawania orzeczeń w określonych rodzajach spraw przez fizjoterapeutów, pielęgniarki i pielęgniarzy.

Projekt zakłada też zmiany struktury organizacyjnej orzecznictwa lekarskiego. Zaproponowano w nim konsolidację zadań związanych z wydawaniem orzeczeń oraz realizacją bezpośredniego nadzoru nad orzekaniem w centrach orzeczniczych, które będą tworzone w oddziałach ZUS.

Jednoosobowe orzekanie w ZUS i kiedy można stracić zasiłek?

Regulacja przewiduje też

• wprowadzenie jednoosobowego orzekania we wszystkich przypadkach. Zarówno w pierwszej instancji, jak i w drugiej instancji, wskutek złożenia zarzutu wadliwości lub sprzeciwu, orzeczenia będą wydawane jednoosobowo.
• W projekcie doprecyzowano również, kiedy można stracić zasiłek chorobowy. Stracić go będą mogły osoby, które podczas zwolnienia wykonują pracę zarobkową (z wyjątkiem drobnych czynności, jak np. zakupy) czy działania przedłużające chorobę (np. forsowny wyjazd podczas rekonwalescencji).
• Regulacja wprowadza również możliwość korzystania ze zwolnienia w jednym miejscu, a pracowania w drugim (np. dla osób z dwoma etatami - jeśli charakter pracy na to pozwala).
• Projekt wprowadza również nowe zasady kontroli zwolnień lekarskich. ZUS będzie mógł zażądać od wystawiającego zaświadczenie lekarskie lub od podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych, w którym wystawiono zaświadczenie lekarskie, udostępnienia dokumentacji medycznej dotyczącej ubezpieczonego lub chorego członka rodziny.

Nowe zasady kontroli i przyznawania zasiłków

Kontrola ma polegać na ustaleniu, czy osoba nie podejmuje działań, które wyłączają ją z prawa do czasowego zwolnienia od pracy, a w przypadku zasiłku opiekuńczego również na ustaleniu, czy poza ubezpieczonym nie ma innych członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, mogących zapewnić opiekę.

Nowela co do zasady ma wejść w życie 1 stycznia 2026 r. 

Źródło: PAP; Oprac. AN