Koniec 26 dni urlopu rocznie. Zmiany w prawie pracy odczują miliony Polaków

1 tydzień temu 16

Nowelizacja work-life balance może wydłużyć urlopy wielu pracownikom, bo do stażu pracy zaczną wliczać się także umowy cywilnoprawne i działalność gospodarcza
Choć formalny urlop wypoczynkowy to 20 lub 26 dni, suma różnych form wolnego może dawać nawet 35 dni wolnych rocznie
Dłuższy staż pracy nie oznacza automatycznie dłuższego wolnego - tylko urlop wypoczynkowy zależy od stażu; pozostałe uprawnienia mają sztywny wymiar ustawowy

26 dni wolnego od pracy to mit

Choć 20 lub 26 dni urlopu wypoczynkowego to podstawowy wymiar wolnego, realnie pracownik może skorzystać ze znacznie większej liczby dni bez pracy – nawet 35 rocznie. Dzieje się tak dlatego, że obok urlopu wypoczynkowego funkcjonują również inne formy wolnego.

Kluczowe znaczenie ma sposób naliczania urlopu wypoczynkowego – pracownik nabywa prawo do pełnej puli pierwszego dnia roku kalendarzowego, a jeśli zaczyna pracę w trakcie roku, urlop przysługuje proporcjonalnie.

Jednak to tylko element większej układanki. Dodatkowe formy wolnego często są mylone z urlopem wypoczynkowym, a to zupełnie odrębne uprawnienia, które mają inne zasady rozliczania i inny stopień płatności.

Urlop wypoczynkowy – 20 lub 26 dni rocznie, płatny 100 proc. wynagrodzenia.
Urlop opiekuńczy – 5 dni rocznie, niepłatny.
Wolne z powodu siły wyższej – 2 dni albo 16 godzin rocznie, płatne 50 proc.
Zwolnienie na opiekę nad dzieckiem do 14 lat – 2 dni lub 16 godzin rocznie, płatne 100 proc.

W praktyce oznacza to, że nawet jeśli sam urlop wypoczynkowy nie przekracza 20 lub 26 dni, to suma wszystkich dostępnych form wolnego może dać pracownikowi ponad miesiąc absencji.

Dłuższy staż, niekoniecznie dłuższy urlop

Nowelizacja work-life balance zakłada, że do stażu pracy będą doliczane także okresy wykonywania pracy na umowach cywilnoprawnych oraz działalności gospodarczej. Dla wielu osób oznacza to doliczenie czasu rzeczywistej pracy do 10-letniego stażu i prawo do 26 dni urlopu. Ale – jak podkreśla Infor.pl – system nie jest tak prosty.

Po pierwsze, sam staż pracy nie decyduje o wszystkich formach wolnego. Urlop wypoczynkowy rzeczywiście zależy od lat stażu, ale inne uprawnienia w ogóle nie są z nim powiązane – są sztywno określone ustawowo i nie zwiększają się wraz ze stażem pracy.

Po drugie, część uprawnień może być dla pracownika mniej korzystna, niż wygląda to w teorii.

Urlop opiekuńczy – choć brzmi jak istotne wsparcie, jest całkowicie nieodpłatny.
Wolne z powodu siły wyższej – przepada z końcem roku i nie można go przenieść, a do tego płatne jest tylko w 50 proc.
Dodatkowe wolne dla rodziców – funkcjonuje w dwóch formach: godzinowej i dziennej, co bywa mylące.

Jak podaje Infor.pl, system staje się więc coraz bogatszy, ale również coraz bardziej rozproszony. Żeby faktycznie skorzystać z pełni praw, trzeba nie tylko je znać, ale także rozumieć, kiedy i na jakich zasadach można z nich korzystać.

W polskich realiach wolne wolnemu nierówne. Choć wszystkie formy mają teoretycznie służyć jednemu celowi – by pracować mniej i żyć więcej – to ich zastosowanie, odpłatność i skutki praktyczne istotnie się między sobą różnią. Dlatego nadchodzące zmiany w stażu pracy mogą wpłynąć na wielu pracowników, ale nie zawsze oznaczają automatyczne wydłużenie urlopów czy łatwiejsze planowanie odpoczynku.