Niż demograficzny i przeciwdziałanie jego skutkom
Choć rok szkolny 2024/2025 nie dobiegł jeszcze końca, to jednak uwaga MEN i rodziców jest już nakierowana na to, na czym trzeba będzie skupić się w przyszłości. W pewnym zakresie to oczywiście normalne, bo to w tym momencie należy planować organizację kolejnego roku szkolnego, jednak jednocześnie pojawiają się również mniej oczywiste zagadnienia dotyczące zmian, które w najbliższym czasie zajdą w szkołach.
Wiemy już o tym, że przed nami niż demograficzny i rządzący muszą już teraz planować z wyprzedzeniem zmiany, które pozwolą zminimalizować jego skutki oraz zapobiegną likwidacji szkół oraz zwolnieniom nauczycieli. To jednak wcale nie oznacza, że nie skupiają uwagi na innych zagadnieniach. W Rządowym Centrum Legislacji opublikowano projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia, w którym m.in. określono szczegółowe zasady i grupy produktów, które będą mogły być sprzedawane w sklepikach szkolnych, a także opisano wymagania dotyczące żywienia zbiorowego w szkołach.
Posiłki w przedszkolach i szkołach budzą wątpliwości
Temat jakości posiłków serwowanych w przedszkolach i szkołach w ramach prowadzonego przez te placówki zbiorowego żywienia oraz produktów sprzedawanych uczniom na terenie szkół za pośrednictwem tzw. sklepików szkolnych czy automatów vendingowych, to zagadnienie, które cyklicznie pojawia się w dyskusji publicznej i zawsze budzi sporo emocji. Bo choć przed laty zakup w czasie przerwy pączka i drożdżówki był czymś naturalnym, a w skład serwowanych dzieciom posiłków nikt nadmiernie nie wnikał, to obecnie, gdy wiedza na temat zasad żywienia jest już znacznie bardziej rozległa i powszechnie dostępna, oczekiwania rodziców w tym zakresie znacząco się zmieniły. Bez wątpienia ma na to również wpływ rosnący z roku na rok problem otyłości wśród dzieci i młodzieży. To dlatego Ministerstwo Zdrowia przygotowało przepisy, których celem jest poprawa stanu zdrowia dzieci uczęszczających do przedszkoli i szkół i wyrobienie w nich nawyku zdrowego odżywiania. Chodzi o projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach.
Dieta planetarna w przedszkolach i szkołach
Jak wynika z uzasadnienia do projektu, w regulacjach zwrócono uwagę na rekomendacje dotyczące wdrażania diety planetarnej w ramach żywienia zbiorowego. Co charakteryzuje taką dietę? Przede wszystkim ma ona być przyjazna planecie, a więc ma opierać się na produktach roślinnych, przy jednoczesnym ograniczaniu spożycia mięsa, cukru i tłuszczów nasyconych. Przynajmniej jeden posiłek główny powinien zawierać produkt zbożowy pełnoziarnisty, należy zwiększyć ilości warzyw i owoców, a przynajmniej raz w tygodniu powinna być serwowana potrawa z nasion roślin strączkowych. Należy również korzystać z sezonowych warzyw i owoców, a także z produktów regionalnych, a także ograniczyć spożycie mięsa czerwonego i przetworów mięsnych.
Co uczniowie kupią w sklepikach i automatach?
Z projektowanych przepisów wynika m.in. to, jakie produkty (grupy produktów) będą dopuszczone do sprzedaży w szkolnych sklepikach oraz automatach vendingowych. Czy ta lista bardzo zaskoczy uczniów? Raczej nie. Znalazło się na niej wiele grup produktów, które uczniowie mogą kupić już teraz, np.: pieczywo, kanapki, sałatki i surówki, produkty mleczne, napoje roślinne i produkty roślinne naśladujące produkty mleczne, zbożowe produkty śniadaniowe oraz inne produkty zbożowe, warzywa, owoce, suszone warzywa i owoce, orzechy oraz nasiona bez dodatku cukrów oraz bez dodatku soli, a także soki owocowe, czy warzywne. Gdy chodzi o napoje przygotowywane na miejscu, to nie będą mogły zawierać więcej niż 5 g cukrów dodanych w 250 ml produktu gotowego do spożycia, a dodatkowo w placówkach oświatowych będzie obowiązywał zakaz sprzedaży kawy (wszystkich form produktów zawierających kofeinę) i obejmie on wszystkie grupy wiekowe osób przebywających na terenie jednostki oświatowej. W projekcie zaproponowano, by nowe przepisy weszły w życie od 1 września 2026 roku.