Kiedy najlepiej mierzyć cukier? Eksperci wskazują konkretne godziny

• Poniższy tekst to fragment książki Leszka Czupryniaka, Mai Sosnowskiej i Olgi Krajaniak "Życie z cukrzycą w pytaniach i odpowiedziach", wydanej nakładem PZWL Wydawnictwa Lekarskiego
• Poznaj swój Indeks Zdrowia! Odpowiedz na te pytania
• Więcej aktualnych wiadomości znajdziesz na stronie głównej Onetu

Dlaczego (ciągle) muszę mierzyć poziom cukru?

Dzięki systemom ciągłego monitorowania glikemii (CGM) masz kontrolę nad poziomem cukru przez całą dobę. Obecnie CGM mierzy glikemię nawet co minutę, przesyłając dane na urządzenie docelowe – Twój telefon, czytnik lub zegarek. Dlaczego to tak ważne?

Otóż w różnych momentach dnia nie zawsze jesteś w stanie zmierzyć poziom cukru za pomocą glukometru. Może właśnie kierujesz samochodem, bawisz się z dzieckiem lub masz zajęte ręce w pracy. Dzięki systemom CGM jedno spojrzenie na aplikację wystarczy, aby wiedzieć, co się dzieje z glikemią w danym momencie. Co, jeśli akurat masz hipoglikemię, której nie czujesz? Lub hiperglikemię i powinieneś podać sobie insulinę. System CGM ma funkcję alarmowania o takich zdarzeniach, dzięki czemu częściowo znosi obowiązek wykonywania pomiarów z pacjenta. Niektóre z nich mają opcje przewidywania tego, co wydarzy się w ciągu kolejnych 15 min, dzięki czemu masz większy czas na reakcję.

Kiedy powinienem mierzyć cukier?

Cukrzyca leczona insuliną: idealną odpowiedzią jest ciągle. W tym przypadku należy zastosować system CGM. Jednak jeśli nie masz możliwości wykupienia takiego systemu, to glukometr powinien zostać Twoim najlepszym przyjacielem. Poziom glikemii należy mierzyć minimum 4 razy w ciągu doby – na czczo, przed głównymi posiłkami oraz przed snem. Zaleca się dokonywania 8 pomiarów na dobę. Czasami warto dodać pomiar 1,5–2 h po posiłku oraz między 2:00 a 4:00 w nocy. Dzięki temu wiesz, czy dawka podanej insuliny była odpowiednia, czy jednak należałoby ją zmodyfikować.

Jeśli zauważysz, że poziom glikemii na czczo jest wysoki (>250 mg/dl) lub niski (<100 mg/dl), to należy zmodyfikować dawkę insuliny bazowej. Jeśli 2h po posiłku cukier jest wysoki lub niski, to należy zmodyfikować dawkę insuliny krótko działającej/szybko działającej. W tym celu należy skonsultować się jak najszybciej z lekarzem, ponieważ częste doprowadzanie do hipoglikemii lub hiperglikemii jest niebezpieczne dla zdrowia i życia.

Cukrzyca leczona lekami doustnymi: pomiary należy dokonywać glukometrem codziennie o dowolnej porze dnia oraz raz w tygodniu wykonać badanie na czczo oraz ok. 2h po głównych posiłkach.

Cukrzyca leczona dietą: pomiaru należy dokonywać glukometrem raz w tygodniu o różnych porach dnia oraz raz w miesiącu wykonać tzw. skrócony profil glikemii, czyli pomiar glukozy na czczo i 2h po głównych posiłkach.

Czy wybór glukometru ma znaczenie?

Zdecydowanie tak. W cukrzycy to Twój najlepszy przyjaciel. Glukometr powinien pochodzić z wiarygodnego źródła, tj. z apteki, poradni diabetologicznej, od lekarza podstawowej opieki zdrowotnej lub ze szpitala. Nie kupuj glukometru w internecie z niewiadomego źródła. Nie masz pewności, że spełnia on wymogi normy ISO. Co to znaczy?

Norma ISO określa dopuszczalny błąd pomiaru, który wynosi do 15 mg/dl w stosunku do pomiaru z krwi żylnej. Glukometr, który nie spełnia takich wymogów, może pokazywać nieprawidłowe wartości glikemii, co skutkuje podejmowaniem błędnych decyzji terapeutycznych. Glukometr powinien być dopasowany do Twoich preferencji. Jeśli masz problemy ze wzrokiem, warto wybrać glukometr z większym wyświetlaczem oraz większymi paskami testowymi. Jeśli wolisz mniejszy, bardziej kompatybilny glukometr, to również na rynku są takie dostępne. Warto poprosić osobę doświadczoną o poradę w dobraniu odpowiedniego sprzętu. Niektóre glukometry wymagają kalibracji za pomocą specjalnego płynu. Jest on dołączony do danego glukometru.

Kiedy należy wykonać kalibrację? Przed pierwszym użyciem glukometru, przy niepokojących wynikach, w przypadku podejrzenia uszkodzenia glukometru bądź pasków. Glukometr powinno wymieniać się co kilka lat, a dokładniej co 500–750 pomiarów. Po tym czasie mogą występować błędne pomiary wynikające ze zużycia sprzętu. Nie jest konieczne kupowanie nowego glukometru, poproś o taki sprzęt przy okazji wizyty u lekarza rodzinnego lub diabetologa.

Jeśli chodzi o paski testowe do glukometru, to należy przestrzegać ich daty przydatności oraz czasu otwarcia. Nie należy używać pasków testowych po upływie daty ważności lub po 3 miesiącach od ich otwarcia. Używanie takich pasków może skutkować nieprawidłowymi pomiarami i podejmowaniem złych decyzji terapeutycznych. Możesz zapisać na opakowaniu datę otwarcia, aby łatwiej było Ci określić, do kiedy mają one swoją przydatność.

Więcej przeczytasz w książce Leszka Czupryniaka, Mai Sosnowskiej i Olgi Krajaniak "Życie z cukrzycą w pytaniach i odpowiedziach", wydanej nakładem PZWL Wydawnictwa Lekarskiego.