Gminy naliczają dziesięciokrotnie wyższy podatek od nieruchomości – od decyzji można się odwołać. Mocne argumenty RPO

Od czego zależy wysokość podatku od nieruchomości?

Podatek od nieruchomości to jeden z podstawowych podatków lokalnych, który co roku muszą uiszczać właściciele, posiadacze samoistni lub użytkownicy wieczyści:

• gruntów (z wyjątkiem gruntów rolnych i leśnych),
• budynków,
• mieszkań i lokali użytkowych posiadających księgę wieczystą.

Wysokość podatku od nieruchomości zależy od powierzchni gruntu, lokalu lub budynku oraz od stawek ustalanych przez gminę. To rada gminy decyduje, jakie kwoty będą obowiązywać w danym roku, a następnie urząd przesyła podatnikom decyzję z wyliczoną kwotą do zapłaty. Dzięki temu mieszkańcy nie muszą samodzielnie obliczać należności.

Podatek od nieruchomości: maksymalne stawki w 2025 roku

Zgodnie z obwieszczeniem Ministra Finansów z 25 lipca 2024 r. w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych na rok 2025, opublikowanym w Monitorze Polskim z 1 sierpnia 2024 r., poz. 716 (wydanym na podstawie art. 20 ust. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych), w 2025 roku gminy nie mogły ustalić stawek wyższych niż:

• dla budynków mieszkalnych – 1,19 zł od 1 m² powierzchni użytkowej,
• dla budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej – 34,00 zł od 1 m² powierzchni użytkowej,
• dla budynków zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu kwalifikowanym materiałem siewnym – 15,92 zł od 1 m² powierzchni użytkowej,
• dla budynków związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, zajętych przez podmioty udzielające tych świadczeń – 6,95 zł od 1 m² powierzchni użytkowej,
• dla budynków pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego – 11,48 zł od 1 m² powierzchni użytkowej.

Stawki podatków i opłat lokalnych są co roku waloryzowane wskaźnikiem inflacji ogłaszanym przez Główny Urząd Statystyczny. Według danych GUS inflacja za pierwsze półrocze 2024 roku wyniosła 4,5 proc. Oznacza to, że właśnie o taki procent wzrosną maksymalne stawki podatku od nieruchomości w 2026 roku.

Dlaczego gminy naliczają dziesięciokrotnie wyższy podatek od nieruchomości?

Powodem są przepisy, które dopuszczają, aby budynki infrastruktury przydomowej (takie jak szopy, altany czy komórki) zaliczane były do tzw. „budynków pozostałych”, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. e ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Są to budynki niemieszkalne, niezwiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Zgodnie z tym przepisem podatek ustalany przez radę gminy dla tzw. budynków pozostałych nie może przekroczyć 11,17 zł od 1 m² powierzchni użytkowej. Oznacza to, że podatek od budynków, w których przechowuje się np. opał, żywność czy narzędzia gospodarskie, w wielu przypadkach jest wyższy niż podatek od dużego budynku mieszkalnego.

Podatek od nieruchomości: możliwość odwołania się od decyzji

Podatnik, który nie zgadza się z otrzymaną decyzją ma prawo złożenia odwołania. Odwołanie powinno określać treść żądania, to z czym podatnik się nie zgadza, wskazanie osoby, od której pochodzi, oraz jej adres i podpis. Termin wniesienia odwołania to 14 dni od dnia doręczenia decyzji. Odwołanie wnosi się do Samorządowego Kolegium Odwoławczego, za pośrednictwem Centrum Obsługi Podatnika.

Pismo do RPO: niesprawiedliwe naliczanie podatku

Do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynęło pismo obywatela dotyczące wysokości stawki podatku od nieruchomości za tzw. budynki gospodarcze. Skarżący podkreślił, że z podatku od nieruchomości zwolnione są altany działkowe i obiekty gospodarcze o powierzchni do 35 m² oraz budynki stanowiące infrastrukturę ogrodową na rodzinnych ogrodach działkowych.

Nie jest dla niego zrozumiałe, dlaczego takie same budynki gospodarcze na działkach przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową, które również służą rekreacji, są obciążone wysoką stawką podatku, podczas gdy analogiczne obiekty na terenach ogródków działkowych korzystają ze zwolnienia. Skarżacy twierdzi, że takie zróżnicowanie nie ma żadnego uzasadnienia i stanowi przejaw dyskryminacji.

Interwencja RPO: naliczanie tak wysokiego podatku może naruszać standardy konstytucyjne

Zdaniem RPO wątpliwości skarżącego wskazują na zróżnicowanie sytuacji prawno-podatkowej oraz odmienne traktowanie podatników w tym zakresie, co może naruszać standardy konstytucyjne.

Przepisy Konstytucji RP oraz ustaw przyznają organom samorządu terytorialnego prawo do poboru podatków na rzecz lokalnego budżetu oraz do kształtowania ich wymiaru. Nie można jednak tracić z pola widzenia konieczności dążenia ustawodawcy do zapewnienia racjonalności i proporcjonalności w kształtowaniu regulacji podatkowych. Ostatnia z tych zasad wyraża zakaz kreowania nadmiernych obowiązków podatkowych. Nie powinno się bowiem stosować środków, które naruszają interesy ekonomiczne podatników w sposób nieproporcjonalny do uzasadnionego celu, jaki ma być osiągnięty. W takiej sytuacji wobec ustawodawcy można sformułować zarzut nadmiernego fiskalizmu.

Ustawowa zmiana proporcji wysokości opodatkowania budynków mieszkalnych i pozostałych

W związku z problemem, z jakim borykają się obywatele, RPO wystosował pismo do Jarosława Szatańskiego – Dyrektora Departamentu Podatków Dochodowych w Ministerstwie Finansów – o zajęcie stanowiska w przedstawionej sprawie, a w szczególności o wyjaśnienie, jakie było ratio legis ukształtowania maksymalnych stawek podatku od budynków gospodarczych w wysokości dziesięciokrotnie wyższej niż stawki podatku od budynków mieszkalnych.

Wystosowano również prośbę o poinformowanie, czy resort finansów dostrzega potrzebę ustawowej zmiany proporcji wysokości opodatkowania budynków mieszkalnych i budynków pozostałych. O dalszym przebiegu sprawy Forsal.pl - będzie informował na bieżąco.

Podstawa prawna:

Obwieszczenie Ministra Finansów z 25 lipca 2024 r. w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych na rok 2025, (Monitor Polski z 1 sierpnia 2024 r., poz. 716),

Ustawa z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. 2025 poz. 707)

Dalszy ciąg materiału pod wideo