Dziecko skorzysta z tych usług bez zgody rodzica
Tematyka zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży już od wielu miesięcy rozgrzewa opinię publiczną. Z jednej strony bowiem żyjemy w czasach dużej świadomości w zakresie zdrowia psychicznego i większej niż kiedykolwiek wcześniej dostępności do usług związanych z z tą sferą życia, z drugiej jednak kryzys psychiczny młodych ludzi się pogłębia, a wielu z nich dostrzega, że w praktyce z dostępem do pomocy nie jest wcale tak łatwo, szczególnie, jeśli chciałoby się ją uzyskać w ramach świadczeń oferowanych przez NFZ i system oświaty. Co i rusz pojawiają się nowe kampanie społeczne zachęcające osoby znajdujące się w potrzebie do skorzystania z pomocy, jednak skorzystanie z niej często okazuje się niemożliwe, szczególnie gdy mowa o młodych osobach, które nie uzyskały jeszcze pełnoletności. Często powstaje bowiem w tym zakresie istotna kolizja praw rodziców i potrzeb dziecka.
Zgodnie z obowiązującymi zasadami, aby osoba niepełnoletnia mogła skorzystać z pomocy psychologa, zgodę na to musi wyrazić jej prawny opiekun (najczęściej rodzic).Tymczasem w praktyce bywa i tak, że to relacje z tymże opiekunem bywają przyczyną problemów dziecka, a sam opiekun nie jest wcale zainteresowany tym, by dziecku otrzymało pomoc. Czy w takiej sytuacji np. nastolatek powinien mieć możliwość uzyskania wsparcia psychologicznego bez wiedzy swoich opiekunów prawnych?
Burzliwa dyskusja przed głosowaniem nad wprowadzeniem zmian
Dyskusja na ten temat, która toczyła się w Sejmowej Komisji Zdrowia przed głosowaniem była burzliwa. Bo choć nie ma wątpliwości co do tego, że dzieciom cierpiącym w samotności trzeba pomóc, to jednak rola rodziców w tego rodzaju sytuacjach również jest istotna, a znalezienie idealnego rozwiązania nie jest łatwe. Życie pisze bowiem tak skomplikowane scenariusze, że ujęcie ich wszystkich w ramy prawne nastręcza ogromnych trudności. I choć pomysł zmian wziął się z chęci udzielenia pomocy młodym osobom, które znajdują się w kryzysie i nie mogą liczyć na wsparcie ze strony swoich najbliższych, to jednak w dyskusji nad projektem poruszono też wiele innych możliwych sytuacji, np. przeprowadzanie niekontrolowanych tranzycji płci przez osoby pozostające pod silnym wpływem czynników zewnętrznych.
W efekcie przeprowadzonych prac Komisja przyjęła projekt, którego zapisy umożliwiają nastolatkom skorzystanie z pomocy psychologa bez zgody rodziców. Chodzi o osoby w wieku powyżej 13 roku życia, które w przypadku doświadczenia kryzysu psychicznego będą mogły skorzystać z konsultacji psychologa, psychoterapeuty albo terapeuty środowiskowego w ramach świadczeń gwarantowanych (czyli w ramach usług oferowanych przez NFZ) również w sytuacji, gdy uzyskanie zgody nie będzie możliwe. Z kolei osoby, które ukończyły już 16 lat, będą mogły otrzymać tego rodzaju pomoc również wówczas, gdy rodzic (opiekun prawny) nie wyrazi na to zgody.
O wizycie trzeba będzie zawiadomić rodzica. Ale nie zawsze
Projektowane przepisy przewidują, że osoba udzielająca świadczenia będzie miała obowiązek niezwłocznego zawiadomienia rodzica (przedstawiciela ustawowego) o tym, że miała ona miejsce. Będzie również zobowiązana do udzielenia informacji o stanie zdrowia psychicznego pacjenta, ewentualnej konieczności dalszego leczenia i udzielania mu określonych świadczeń zdrowotnych. Z wypełnienia tego obowiązku będzie można zrezygnować tylko wówczas, gdy jego realizacja będzie mogła być powodem zagrożenia dobra pacjenta. W takim przypadku o udzieleniu świadczeń będzie należało powiadomić sąd opiekuńczy.
Omawiane regulacje wymagają jeszcze doprecyzowania w wielu aspektach, np. sposobu rejestracji na wizytę przez osobę niepełnoletnią, lecz co do zasady kierunek zmian jest oceniany jako słuszny.