David Szalay laureatem Nagrody Bookera 2025 za „Flesh”

Nagroda Bookera 2025 – zwycięstwo Davida Szalaya i sukces „Flesh”

Podczas uroczystej gali w Londynie 10 listopada 2025 roku ogłoszono, że tegoroczną Nagrodę Bookera otrzymał David Szalay za powieść „Flesh”. Autor odebrał statuetkę oraz 50 000 funtów. Nagroda, od ponad pół wieku uznawana jest za najbardziej prestiżowe wyróżnienie dla prozy anglojęzycznej.

Przewodniczący jury Roddy Doyle określił „Flesh” jako powieść „bezkompromisową i pełną empatii w sposobie, w jaki opisuje ludzkie ciało i kruchość życia”.

Finaliści Nagrody Bookera 2025 – kto rywalizował z Szalayem?

Oprócz „Flesh” na shortliście 2025 znalazły się:

• „Flashlight”, Susan Choi
• „The Loneliness of Sonia and Sunny”, Kiran Desai
• „Audition”, Katie Kitamura
• „The Rest of Our Lives”, Ben Markovits
• „The Land in Winter”, Andrew Miller

Zestawienie określano jako jedno z najbardziej zróżnicowanych w ostatnich latach – obejmowało zarówno powieści historyczne, jak i eksperymentalne. „Flesh” zdobyło uznanie jury za spójność formy i odwagę opowieści.

„Flesh” Davida Szalaya – o czym jest nagrodzona powieść?

„Flesh” to portret mężczyzny – Istvána, który dorasta na węgierskim blokowisku, w świecie, gdzie o wszystkim decydują pieniądze i siła.

Uczy się świata przez to, co najbardziej konkretne: głód, strach, ból, pożądanie. Jest przymusowa zasadnicza służba wojskowa, są dorywcze prace, jest wreszcie emigracja do Wielkiej Brytanii i robota przy ochronie londyńskich elit. Każdy etap życia Istvána ma swój ciężar i zostawia ślad na skórze.

Styl autora jest skrajnie oszczędny. Szalay skupia się na ciele i czynach bohatera, unikając introspekcji.

To proza o byciu człowiekiem w świecie, w którym kapitał i władza mówią głośniej niż słowa — intymna, bez upiększeń, niepokojąco prawdziwa.

David Szalay – kim jest laureat Nagrody Bookera 2025?

David Szalay urodził się w Montrealu w 1974 roku. Dorastał w Anglii, studiował na Uniwersytecie Oksfordzkim. Jest synem Węgra i Kanadyjki, co silnie wpływa na jego wrażliwość – między Wschodem a Zachodem.

Autor sześciu książek, w tym:

• London and the South-East (wydane w Polsce jako „Londyn”, Wydawnictwo Pauza),
• All That Man Is („Czym jest człowiek”, W.A.B.),
• Turbulence („Turbulencje”, Wydawnictwo Pauza),
• oraz „Flesh” – jego najnowszej, nagrodzonej powieści.

Szalay słynie z precyzyjnego języka i tematów związanych z męskością, tożsamością i ekonomią codzienności. Już w 2016 roku jego „Czym jest człowiek” było nominowane do Bookera.

Podczas pandemii w 2020 roku pisarz uczestniczył w Festiwalu Literacki Sopot, który odbywał się w formule online – to wtedy po raz pierwszy spotkał się z polską publicznością.

Książki Davida Szalaya w Polsce i czy „Flesh” ukaże się po polsku?

Polscy czytelnicy znają Davida Szalaya dzięki wydawnictwom W.A.B. i Pauza. Na rynku dostępne są już wspomniane książki „Czym jest człowiek”, „Londyn” i „Turbulencje” – wszystkie spotkały się z uznaniem krytyków za oszczędny styl i emocjonalną głębię.

Na razie nie ogłoszono polskiego wydania „Flesh”, ale biorąc pod uwagę sukces autora, tłumaczenie wydaje się bardzo prawdopodobne.

Polscy autorzy a Nagroda Bookera – kto z Polaków zdobył to wyróżnienie?

Warto rozdzielić dwie nagrody, które często wrzuca się do jednego worka:

• The Booker Prize (dawniej Man Booker Prize) — coroczna nagroda za powieść napisaną po angielsku i opublikowaną w Wielkiej Brytanii lub Irlandii. Laury trafiają do autora oryginalnego tekstu, a nagroda bywa traktowana jak „paszport” do światowej kariery.
• The International Booker Prize (wcześniej Man Booker International, w obecnej formule od 2016 roku) — coroczna nagroda za pojedynczą książkę przetłumaczoną na język angielski i opublikowaną w Wielkiej Brytanii lub Irlandii. Kluczowe: pula dzielona jest po równo między autora i tłumacza, co podkreśla współautorstwo przekładu.

Z polskiej perspektywy najgłośniejszym sukcesem jest zwycięstwo Olgi Tokarczuk w 2018 roku w International Booker Prize za „Flights” („Bieguni”) w tłumaczeniu Jennifer Croft. Dotąd żaden autor pochodzący z Polski nie zdobył głównej Nagrody Bookera.

Booker 2024 – czy David Szalay powtórzy sukces Samanthy Harvey?

W 2024 roku Nagrodę Bookera otrzymała Samantha Harvey za powieść „Orbital” – kameralną historię rozgrywającą się na pokładzie stacji kosmicznej. Jej sukces został odczytany jako dowód, że literatura potrafi dosłownie i symbolicznie „wznieść się ponad ziemię”. Triumf Szalaya rok później to z kolei powrót do tematów bliskich ziemi – ciała, życia i realności.

Dlaczego „Flesh” Davida Szalaya zasłużyło na Bookera?

To nie jest książka, która ma nas pocieszyć. Szalay wybiera perspektywę ciała: pokazuje, jak z czasem staje się ono walutą, tarczą i więzieniem zarazem. Zamiast dramatycznych zwrotów akcji — konsekwencja, zamiast deklaracji — gest, który mówi więcej niż monolog. Ta powściągliwość działa jak lupa: widać klasę, przemoc, samotność, ale też cichą nadzieję na godność.

Właśnie dzięki tej formie „Flesh” wybija się ponad konkurencję: jest skondensowana, celna, odporna na sentymentalizm. Szalay pokazuje, że dobra powieść może być jednocześnie brutalna i piękna — i że najuczciwiej mówi o człowieku wtedy, gdy nie zasłania go metaforami. To literatura, która zostaje w ciele długo po lekturze.

Triumf Davida Szalaya w 2025 roku to nie tylko literackie wydarzenie, ale i potwierdzenie, że współczesna proza wciąż ma moc odkrywania człowieka na nowo.

A wy? Czytaliście już którąś z książek Davida Szalaya? Dajcie znać w komentarzach.