Czy ta zmiana uratuje setki szkół? Rząd ogłasza projekt

Niż demograficzny uderza w szkoły. „Dane są porażające”

Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji Prawa oświatowego mający przeciwdziałać likwidacji małych placówek, które najbardziej odczują nadchodzący kryzys demograficzny. Minister edukacji Barbara Nowacka podkreśla, że prognozy są jednoznaczne.

– „W tej chwili już zauważamy, że w przedszkolach jest mniej więcej o 8 proc. dzieciaków mniej niż w ubiegłym roku” – mówiła.

Według przedstawionych przez nią analiz ostrożne przewidywania mówią o 30-procentowym spadku liczby dzieci do 2060 r., a najbardziej pesymistyczne – nawet o 45 proc.

To oznacza, że – jak podkreśliła – „szkoły będą pustoszały. Szczególnie w regionach trudnych geograficznie lub demograficznie”.

Małe szkoły coraz bardziej zagrożone. MEN wskazuje: placówka blisko domu jest kluczowa

Resort wylicza, że dziś funkcjonuje już 158 szkół, w których uczy się mniej niż 26 uczniów. To placówki, które często są sercem małych społeczności, mimo trudnych warunków organizacyjnych.

– „Dla rodziców to jest bardzo istotne, czy dziecko, szczególnie to małe, ma przedszkole lub szkołę koło domu” – podkreśliła Nowacka.

Dlatego nowelizacja ma dać możliwość tworzenia zespołów szkolnych, dzięki którym młodsze dzieci będą mogły uczyć się blisko miejsca zamieszkania, a starsze – w większej, lepiej wyposażonej placówce.

Zespoły szkół i stabilniejsze etaty dla nauczycieli

Projekt przewiduje, że gminy będą mogły tworzyć zespoły obejmujące np. klasy I–III i oddzielną szkołę dla klas starszych lub szkołę I–VIII połączoną z filią.

– „Chodzi o to, żeby tworzyć zespół szkół, by nie było trzeba likwidować placówki, żeby można było ją przekształcić” – wskazała ministra.

Zwróciła też uwagę, że takie rozwiązanie poprawi sytuację nauczycieli:

– „Kiedy się ma więcej niż pół etatu w jednym miejscu, jest to znacznie bardziej korzystne z perspektywy nauczycieli” – mówiła.

Szkoła jako centrum lokalnej społeczności. Żłobki, seniorzy, biblioteki

Drugim filarem zmian jest otwarcie szkół na dodatkowe funkcje. Możliwe będzie organizowanie w budynkach szkolnych:

• punktów żłobkowych,
• miejsc spotkań dla seniorów,
• lokalnych bibliotek,
• zajęć kulturalnych i społecznych.

– „Budynek szkolny oczywiście przede wszystkim jest szkołą (...), ale te dodatkowe możliwości spowodują, że samorządowcy nie będą myśleli o likwidacjach szkół” – zaznaczyła Nowacka.

Minister podała również przykład szkoły z Lubelszczyzny, której – jej zdaniem – można by uniknąć likwidacji:

– „To wcale nie jest mała szkoła. Tę szkołę można uratować, wystarczy zainwestować w to, żeby otworzyć punkt żłobkowy, są na to pieniądze z Aktywnego rodzica, otworzyć bibliotekę, zrobić lekkie dostosowanie” – przekonywała.

Samorządy wykorzystają wolne pomieszczenia. Alternatywa dla zamykania szkół

Projekt zakłada możliwość przeznaczania pustych sal na działania społeczne, edukacyjne i opiekuńcze, pod warunkiem że nie wpłynie to negatywnie na bezpieczeństwo ani warunki nauki dzieci.

To rozwiązanie ma szczególne znaczenie dla gmin borykających się z wyludnianiem.

Filie, klasy łączone i większa elastyczność organizacyjna

Nowelizacja umożliwi:

• tworzenie szkół filialnych obejmujących klasy I–III lub I–IV, podlegających większej podstawówce,
• powoływanie szkół działających wyłącznie w klasach IV–VIII,
• łatwiejszą organizację klas łączonych, szczególnie tam, gdzie w klasach I–III łącznie jest nie więcej niż 12 uczniów,
• łączenie kilku szkół podstawowych w jeden zespół.

Wsparcie dla świetlic i żywienia w małych szkołach

Placówki do 70 uczniów będą mogły:

• prowadzić świetlice także dla dzieci z oddziałów przedszkolnych,
• zapewniać uczniom podwieczorek, co ma poprawić jakość żywienia.

Likwidacja szkoły tylko po konsultacjach. Decyzje będą bardziej transparentne

Projekt zakłada większe zaangażowanie mieszkańców w decyzje dotyczące zamykania placówek. Likwidacja szkoły będzie musiała być poprzedzona konsultacjami społecznymi, a informacje o planach gminy mają być przekazywane w sposób jasny i zrozumiały.

Skargi na opinię kuratora w sprawie likwidacji szkoły trafią bezpośrednio do właściwego sądu administracyjnego, co przyspieszy całą procedurę.

Dalszy ciąg materiału pod wideo