Czy promieniowanie zmieniło psy z Czarnobyla? Nowe ustalenia naukowców

• Badania genetyczne wykazały wyraźne różnice w DNA psów żyjących w strefie wykluczenia wokół Czarnobyla w porównaniu do psów z okolicznych terenów.
• Naukowcy nie mają pewności, czy zmiany te są wynikiem promieniowania, czy innych czynników środowiskowych.
• Strefa wykluczenia pozostaje unikalnym miejscem do dalszych badań nad wpływem środowiska na ewolucję zwierząt.
• Zajrzyj na stronę główną RMF24.pl, gdzie znajdziesz więcej informacji ze świata nauki - i nie tylko!

26 kwietnia 1986 roku doszło do wybuchu reaktora elektrowni jądrowej w Czarnobylu, co doprowadziło do skażenia znacznych obszarów Ukrainy. Ludzie musieli opuścić swoje domy, ale zwierzęta - w tym psy - pozostały. Przez niemal 40 lat populacja dziko żyjących psów w strefie wykluczenia przetrwała i rozwinęła się, stając się przedmiotem zainteresowania naukowców z całego świata.

Zespół badaczy z University of South Carolina oraz National Human Genome Research Institute przeanalizował DNA 302 dziko żyjących psów w pobliżu elektrowni. Wyniki, opublikowane w 2023 roku na stronie Science Advances, wykazały wyraźne różnice genetyczne między psami z samej strefy wykluczenia a tymi mieszkającymi zaledwie 16 kilometrów dalej, w mieście Czarnobyl.

Naukowcy podkreślają jednak, że choć różnice są widoczne, nie można jednoznacznie stwierdzić, że to promieniowanie jest ich przyczyną. To dopiero pierwszy krok w badaniach nad wpływem skażenia na ewolucję zwierząt w tym rejonie.

Hipoteza, że promieniowanie może przyspieszać ewolucję, nie jest nowa. Przykłady z innych gatunków - jak czarne żaby drzewne (zwykle mają one kolor zielony) w Czarnobylu, które wykształciły więcej melaniny - sugerują, że mutacje mogą pomagać przetrwać w trudnych warunkach. Jednak w przypadku psów sprawa jest bardziej skomplikowana.

Kolejne badania, przeprowadzone prawie dwa lata później przez naukowców z North Carolina State University i Columbia University, nie potwierdziły obecności mutacji typowych dla ekspozycji na promieniowanie. Analiza genomów psów z Czarnobyla i okolicznych regionów Rosji oraz Polski nie wykazała istotnych różnic, które można by jednoznacznie powiązać z katastrofą z 1986 roku.

Mimo braku jednoznacznych dowodów na wpływ promieniowania na szybkie zmiany genetyczne u psów z czarnobylskiej strefy wykluczenia, badania te stanowią ważny punkt wyjścia do dalszych analiz. Strefa wykluczenia, choć wciąż niebezpieczna dla ludzi, stała się unikalnym laboratorium do badania wpływu środowiska na ewolucję zwierząt.